به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از مسائلی که در نجوم و ستاره‌شناسی بسیار مطرح می‌شود، مرگ سیارات به‌خصوص سیاره زمین است. تاکنون پیرامون این مسئله، نظریه‌های بسیاری مطرح و شرایط گوناگونی برای مرگ زمین در نظر گرفته شده است که در برخی از آن‌ها تنها حیات زمین و در برخی دیگر، حتی خود سیاره از بین خواهد رفت. برای بررسی عوامل مرگ زمین و شناخت آن‌ها با عرفان تمنده، کارشناس فضایی مجموعه آسمان‌سرای سُها گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
آیا عمر سیارات روزی به پایان می‌رسد؟
بله. سیارات عمر نسبتاً طولانی دارند، اما هیچ سیاره‌ای نمی‌تواند تا ابد زندگی کند. دلایل زیادی برای مرگ سیارات وجود دارد و یکی از شایع‌ترین آن‌ها ستاره‌های همدم یا اجرام مهاجم است که می‌تواند موجب نابودی یک سیاره شود. در حالت کلی، هنگامی که می‌خواهیم مرگ سیارات را بررسی کنیم، ابتدا سیاره زمین را مورد بررسی قرار می‌دهیم و سپس به سراغ دیگر سیارات می‌رویم؛ اما در رابطه با مرگ تمام سیارات، محققی که در زمینه مدل‌سازی و انجام شبیه‌سازی‌های اختر فیزیک و ستاره‌شناسی فعالیت می‌کند و مقالات بسیاری در این رابطه نوشته است، تاکید دارد که حتی اگر تمام سیارات هم نابود نشوند، اغلب آن‌ها به یک مکان مرده تبدیل خواهند شد.
چه زمانی سیاره‌ای مانند زمین می‌میرد؟
نخستین موضوعی که در رابطه با مرگ زمین مطرح می‌شود، اقلیم آن است؛ زیرا این مبحث نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند و با تعادل‌های فیزیکی و شیمیایی در ارتباط است. تعادل دمایی در حفظ حیات زمین و پایداری شرایط اقلیمی نقش مهمی دارد، زیرا اگر فرض کنیم زمین کمی گرم‌تر یا سردتر شود، مانند دیگر سیارات منظومه شمسی دیگر حیاتی در آن شکل نمی‌گیرد؛ زیرا دما، ترکیبات شیمیایی و حتی گازهای اتمسفر زمین در بحث اقلیم بسیار تأثیرگذار است و تغییر ناگهانی آن‌ها، تأثیراتی مهیبی بر اقلیم می‌گذارد که می‌تواند موجب از بین رفتن تعادل اقلیم و مرگ سیاره شود.
چه عاملی در اقلیم زمین بسیار مؤثر است؟
در رابطه با تغییر اقلیم زمین عاملی که بسیار مهم است کربن دی‌اکسید و گازهای گلخانه‌ای دیگر جو مانند گاز متان است که باعث گرم شدن زمین شده و مانع ورود تشعشعات خورشیدی به زمین می‌شود؛ بنابراین اگر این گازها از جو زمین حذف شود، تعادل گرمایی ذکر شده، تغییر می‌یابد و فاجعه اقلیمی صورت می‌گیرد.
افزایش یا کاهش گازهای جو چگونه انجام می‌شود؟
مثال ساده‌ای که پیرامون افزایش یا کاهش گازهای اتمسفر وجود دارد، افزایش کربن دی‌اکسید است که به راحتی با فعال شدن ناگهانی مقدار زیادی از آتش‌فشان‌های زمین و جاری شدن مواد مذاب به شدت افزایش می‌یابد و همین تغییر ناگهانی مقدار کربن دی‌اکسید حیات زمین را تهدید می‌کند. افزایش دما نیز یکی از عواملی است که می‌تواند باعث از بین رفتن بخشی از جو و منتشر شدن آن در فضا شود که طی آن، محافظی که زمین را در برابر تشعشعات خورشیدی مقاوم می‌ساخت از بین می‌رود و اقلیم نیز مورد تهدید قرار می‌گیرد.
افزایش دما چه مقدار در پایداری شرایط اقلیمی تأثیر دارد؟
یکی از محققان فعال در این زمینه، حفظ نشدن حیات را از دلایل گرمایش گلخانه‌ای می‌داند که اگر از کنترل خارج شود، می‌تواند به مرگ سیاره بینجامد؛ البته نه تنها گرمایش جو بلکه سرما نیز می‌تواند منجربه مرگ سیاره شود، زیرا اگر فرض کنیم سیاره زمین از شدت سرما به یک گلوله برفی تبدیل شود، قطعاً احتمال شکل‌گیری حیات در چنین شرایطی ناممکن است.
گرمایش یا سرمایش جو سیاره تنها شرایط اقلیمی آن را تهدید می‌کند و در این مورد منظور از مرگ سیاره، از بین رفتن حیات آن است؛ به عبارت دیگر، در این شرایط سیاره متلاشی نمی‌شود بلکه دیگر هیچ واکنش و فرآیندی در آن رخ نمی‌دهد.
چه عاملی موجب مرگ و تخریب سیارات می‌شود؟
یکی از عواملی که موجب تخریب سیارات می‌شود، برخورد دنباله‌دارها است. گاهی اوقات اخباری پیرامون اینکه یک دنباله‌دار عظیم از نزدیکی منظومه‌شمسی یا سیاره زمین می‌گذرد و ممکن است حیات سیارات منظومه‌شمسی و حتی زمین را تحت تأثیر بگذارد، مشاهده می‌شود؛ بنابراین دنباله‌دارها عامل مهمی در تخریب سیارات است، زیرا هنگامی که سیاره‌ای در مدار اصلی خود قرار دارد، قدرت جاذبه ستاره مادر و گرانش خود سیاره، دنباله‌دارها و سیارک‌های اطراف را جذب می‌کند که این عامل می‌تواند موجب برخورد اجرام به سطح سیاره شود.
چگونه ممکن است برخورد دنباله‌دارها و دیگر اجرام موجب مرگ زمین شود؟
اگر این موضوع به صورت آمارهای منتشر شده از طرف ناسا، مورد بررسی قرار گیرد، گفته می‌شود که روزانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ تن ماده میان‌ستاره‌ای از جمله غبار و شهاب وارد جو زمین می‌شود و از بین می‌رود که در بین آن‌ها، احتمال برخورد جرمی با قطری بزرگ‌تر از صد متر، یک در ۱۰ هزار سال است و احتمال اینکه قطر جرمی بیش از یک کیلومتر باشد، یک در صد هزار سال است. با توجه به این ارقام، برخورد جرمی که حیات سیاره را تهدید کند، بسیار نادر است و چندین نسل را شامل می‌شود؛ اما باید دانست که در این مورد از احتمال صحبت می‌شود، بنابراین هر اتفاقی ممکن است رخ‌دهد.
دیگر سیارات منظومه شمسی در حیات زمین چه نقشی دارند؟
در منظومه شمسی، سیاره «مشتری» نقش مهمی برای زمین و ادامه حیات آن دارد؛ زیرا این سیاره به عنوان سنگین‌ترین سیاره منظومه شمسی به عنوان حفاظی برای زمین عمل کرده، از برخوردهای بسیاری نیز جلوگیری می‌کند. اکنون اگر فرض کنیم که سیاره مشتری وجود نداشت، متوجه می‌شویم که چه فاجعه عظیمی رخ می‌داد؛ زیرا تمام اجرامی که به وسیله گرانش مشتری دفع می‌شود، اکنون به صورت مستقیم به سمت زمین می‌آمد و زندگی زمین را تهدید می‌کرد. گفتنی است که اگر فاصله زمین با مشتری بسیار کم‌تر شود، گرانش دو سیاره می‌تواند به شدت روی یکدیگر تأثیر بگذارد و حیات زمین را از بین ببرد؛ زیرا گرانش سیاره منجربه جذب زمین به سمت مشتری و از بین رفتن جرم کوچک‌تر یعنی زمین می‌شود.
نظر شما