بیش از ۲۱ درصد محلات اصفهان وضعیت مناسبی ندارد

به گزارش خبرنگار ایمنا، تمرکز فقر در شهرها، یکی از چالش‌های مهمی است که شهرهای قرن بیست‌ویکم با آن مواجه هستند؛ فقر شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه با سرعت بیشتر و حجم چشمگیرتری در حال گسترش است؛ در این کشورها، رشد شهری سریع به طور معمول از ظرفیت‌های دولت‌های محلی برای ارائه خدمات و زیرساخت‌ها بیشتر است که این امر فقر شهری و نابرابری را در شهر افزایش می‌دهد.

ایران از جمله کشورهای در حال توسعه است که در دهه‌های گذشته با افزایش نرخ شهرنشینی و گسترش فضای شهری، فقر شهری در آن افزایش یافته است؛ به طوری که در حال حاضر برنامه‌ریزی برای اسکان کم‌درآمدها و ساماندهی محله‌های فرودست شهری به‌ویژه در کلان‌شهرها و مناطق پیرامون آنها از مسائل مهم توسعه شهری در کشور است.

شهر اصفهان در چند دهه گذشته توسعه یافته است و این امر موجب کمبود خدمات و زوال شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و کالبدی به‌ویژه در برخی محلات این شهر شده است؛ در این راستا، با وحید مهدویان، معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن در ادامه از نظرتان می‌گذرد:

آیا معاونت شهرسازی کمبود و فقر خدمات در برخی از محلات شهر را تأیید می‌کند؟

معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان با انجام یک تحقیق بر اساس اطلاعات آماری موجود، توزیع فقر کالبدی در شهر اصفهان را بررسی کرد و به نتایجی دست یافت.

طبق تحقیق انجام شده درباره فقر کالبدی در شهر اصفهان، وضعیت محلات این کلان‌شهر با توجه به نوع تسهیلات ارائه شده در محلات مورد بررسی قرار گرفته است که نتایج به دست آمده در این بخش با استفاده از مدل TOPSIS نشان می‌دهد تنها ۲۳ محله شامل حدود ۱۲ درصد از کل محلات شهری اصفهان در این شاخص دارای کیفیت مناسب هستند.

۲۴ محله شامل حدود ۱۴.۶ درصد از محلات شهر اصفهان دارای کیفیت نسبتاً مناسب، ۴۳ محله شامل حدود ۲۲.۴ درصد از کل محلات شهری در وضعیت متوسط، ۳۵ محله شامل حدود ۱۸.۲۳ درصد در وضعیت نسبتاً نامناسب و ۴۱ محله شامل حدود ۲۱.۳۵ درصد از کل محلات از لحاظ تسهیلات ارائه شده در محلات کلان‌شهر اصفهان در وضعیت نامناسبی قرار دارد.

شاخص بعدی ارزیابی شده وضعیت محلات اصفهان با توجه به تعداد اتاق در هر واحد مسکونی است که با توجه به نتایج به دست‌آمده با استفاده از مدل TOPSIS ، تنها ۳۰ محله شامل حدود ۱۵.۶۳ درصد از کل محلات شهر اصفهان در این شاخص دارای کیفیت مناسب، ۳۸ محله شامل حدود ۱۹.۷۹ درصد دارای کیفیت نسبتاً مناسب، تعداد ۳۴ محله شامل مقدار تقریبی ۱۷.۷۱ درصد در وضعیت متوسط، ۳۷ محله شامل حدود ۱۹.۲۷ درصد کل محلات در وضعیت نسبتاً نامناسب و ۳۰ محله شامل حدود ۱۵.۶۳ درصد از کل محلات در وضعیت نامناسبی قرار دارند.

مؤلفه‌های کالبدی در بخش سوم تحقیق توزیع فقر کالبدی در شهر اصفهان مورد مطالعه قرار گرفت که وضعیت محلات اصفهان از نظر مساحت واحدهای مسکونی با استفاده از مدل TOPSIS نشان می‌دهد تنها ۳۵ محله شامل حدود ۱۸.۲۳ درصد از کل محلات شهری اصفهان در این شاخص دارای کیفیت مناسب، ۲۳ محله شامل حدود ۱۷.۱۹ درصد دارای کیفیت نسبتاً مناسب، تعداد ۳۴ محله شامل حدود ۱۷.۷۱ درصد در وضعیت متوسط، ۳۷ محله شامل حدود ۱۹.۲۷ درصد در وضعیت نسبتاً نامناسب و ۳۰ محله شامل حدود ۱۵.۶۳ درصد در وضعیت نامناسبی قرار دارد.

در این تحقیق، محلات شهر از نظر قدمت بناها ارزیابی شد؟

در رابطه با وضعیت قدمت بناهای محلات شهری اصفهان شاخص‌های ارزیابی شده بر اساس مدل TOPSIS نشان می‌دهد ۳۱ محله شامل حدود ۱۶.۱۵ درصد از کل محلات شهری اصفهان دارای کیفیت مناسب است و ۳۶ محله شامل حدود ۱۸.۷۵ درصد از محلات شهر اصفهان دارای کیفیت نسبتاً مناسب، ۳۴ محله شامل حدوداً ۱۷.۷۱ درصد کل محلات شهری در وضعیت متوسط، ۳۶ محله شامل حدود ۱۸.۷۵ درصد از محلات در وضعیت نسبتاً نامناسب و ۳۲ محله شامل حدود ۱۶.۶۷ درصد با توجه به قدمت بنا در وضعیت نامناسبی قرار دارد.

وضعیت محلات شهری کلان‌شهر اصفهان با توجه به مصالح ساختمانی نیز بررسی شده که نتایج به دست آمده در این بخش با استفاده از مدل TOPSIS نشان می‌دهد تنها ۲۸ محله شامل حدود ۱۴.۵۸ درصد از کل محلات شهری اصفهان در این شاخص دارای کیفیت مناسب و ۳۵ محله شامل حدود ۱۸.۲۳ درصد دارای کیفیت نسبتاً مناسب، تعداد ۳۱ محله شامل حدوداً ۱۶.۱۵ درصد کل محلات شهر در وضعیت متوسط، ۳۳ محله شامل حدود ۱۷.۱۹ درصد در وضعیت نسبتاً نامناسب، ۴۲ محله شامل حدود ۲۱.۸۸ درصد در وضعیت نامناسبی قرار دارند.

شاخص ششم که در بخش مؤلفه‌های کالبدی مورد مطالعه قرار گرفت وضعیت محلات کلان‌شهر اصفهان با توجه به نوع دفع پساب است که طبق نتایج به دست آمده در این بخش با استفاده از مدل TOPSISنشان می‌دهد که تنها ۲۱ محله شامل حدود ۱۰.۹۴ درصد از کل محلات شهر اصفهان در این شاخص دارای کیفیت مناسب هستند.

در شاخص وضعیت محلات شهری کلان‌شهر اصفهان با توجه به نوع دفع پساب ۳۴ محله شامل حدود ۱۷.۷۱ درصد از محلات شهر اصفهان دارای کیفیت نسبتاً مناسب، تعداد ۴۳ محله شامل حدوداً ۲۲.۴۰ درصد در وضعیت متوسط، ۵۱ محله شامل حدود ۲۶.۵۶ درصد در وضعیت نسبتاً نامناسب و ۲۱ محله شامل حدود ۱۰.۹۴ درصد از کل محلات کلان‌شهر اصفهان با توجه به نوع دفع پساب در وضعیت نامناسبی قرار دارند.

با توجه به شاخص‌های بیان شده، الگوی نهایی شاخص‌های کالبدی توزیع فقر در سطح محلات شهر اصفهان با توجه به شش شاخص قبلی با استفاده از مدل AHP وزن‌دهی شده و با استفاده از مدل TOPSIS به سطح‌بندی آنها پرداخته شده است که در نهایت تنها ۳۰ محله شامل حدود ۱۵.۱۶ درصد از کل محلات شهری اصفهان در این شاخص دارای کیفیت مناسب، ۳۵ محله شامل حدود ۱۸.۲۳ درصد دارای کیفیت نسبتاً مناسب، تعداد ۳۸ محله شامل حدوداً ۱۹.۷۹ درصد در وضعیت متوسط، ۴۵ محله شامل حدود ۳۳.۴۴ درصد در وضعیت نسبتاً نامناسب و ۲۲ محله شامل حدود ۱۱.۴۶ درصد از کل محلات شهر با توجه به نوع شاخص‌های کالبدی در کلان شهر اصفهان در وضعیت نامناسبی قرار دارند.

از انجام پژوهش توزیع فقر کالبدی در شهر اصفهان چه نتیجه‌ای حاصل شد؟

این پژوهش مشخص کرد بیشتر محلات شهر اصفهان در حالت "نسبتاً نامناسب" و "نامناسب" قرار دارد که نشان دهنده وضعیت نامناسب کمی و کیفی ساختار کالبدی محلات این شهر است.

با توجه به اینکه فقر یکی از پدیده‌های پیچیده و چندبعدی است، به دلیل اثرات زیان‌بار و جلوگیری از گسترش آن باید توزیع مکانی یا تبلور مکانی آن در شهرها معین شود که این پدیده در قالب بافت‌های نابسامان، ناکارآمد، فرسوده، آسیب‌پذیر، طرد شده و غیررسمی و به حاشیه رانده شده عینیت یافته است؛ در واقع این تبلور مکانی فقر، شهرها را با نوعی ناهمگرایی، ناهمگونی، دوگانگی یا دو قطبی شدن شدید و نبود تعادل و توازن روبه‌رو کرده است به گونه‌ای که در یک‌سو می‌توان شاهد کمبود خدمات، معضلات و نابسامانی‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی، گسیختگی اجتماعی، دسترسی ضعیف به خدمات زیرساختی و افول شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیطی بود و در سوی دیگر بهترین خدمات و سرویس‌های شهری به قسمت خاصی از شهر تعلق دارد.