به گزارش خبرنگار ایمنا، ویژگی اصلی «اختلالات گسستگی» تغییرات بارز در احساس هویت، ادراک یا هوشیاری است. با توجه به تعریف DSM5 ویژگی اصلی اختلالات گسستگی هویت، عبارت است از مختل شدن فرآیند ادغام عادی هوشیاری، حافظه، هویت، هیجان، ادراک، وضعیت ظاهری بدن، کنترل حرکات فیزیکی، رفتار و قطع شدن یا تغییر این فرآیند که ممکن است تدریجی یا ناگهانی، موقت یا دائمی باشد.
اختلالات گسستگی ( Dissociative disorders) مربوط به انواع اختلال روانی است که شامل قطع ارتباط و تداوم نیافتن بین افکار، خاطرات، محیط اطراف، اقدامات و هویت می‌شود. مبتلایان به اختلالات گسستگی به شیوه‌های مختلف از واقعیت فرار می‌کنند که این موضوع، موجب ایجاد مشکل در عملکرد و زندگی روزمره آن‌ها می‌شود. اختلالات گسستگی معمولاً به‌عنوان واکنشی در برابر یک ضربه یا مشکل و با هدف کنار گذاشتن خاطرات بد به وجود می‌آید.
علائم این اختلال شامل فراموشی است و حتی می‌تواند باعث تغییر در هویت فرد شود که به نوع اختلال گسستگی فرد بستگی خواهد داشت. گاهی اوقات استرس و فشار می‌تواند علائم فرد را به طور موقت تشدید کند و باعث نمایان شدن آن‌ها شود. درمان اختلالات گسستگی شامل گفتار درمانی (روان‌درمانی) و استفاده از داروهای تجویزی می‌شود. اگرچه درمان اختلالات گسستگی ممکن است تا حدودی دشوار باشد، اما بسیاری از افراد شیوه‌های جدیدی را برای مقابله با مشکلات می‌یابند که باعث می‌شود مجدداً روال زندگی عادی خود را در پیش بگیرند. برای بررسی بیشتر این موضوع با داوود مفتاق، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام‌نور استان اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
اختلالات گسستگی خود را چگونه نشان می‌دهد؟
ناتوانی در یادآوری رویدادهای مهم مربوط به خود یا زندگی، از دست دادن موقت هویت یا تداخل هویت و احساس دیپرسونالیزیشن (مسخ شخصیت) که در این شرایط افراد احساس می‌کنند چیزی در وجودشان عوض شده یا چیزی در دنیای خارج از خودشان تغییر یافته است که شبیه به حالت واقعی و طبیعی نیست.
چرا افراد به اختلال گسستگی مبتلا می‌شوند؟
براساس ارزیابی‌های انجام شده، حدود یک سوم مردم در زندگی خود چنین احساساتی را حداقل یک بار تجربه می‌کنند که نشان دهنده افزایش نشانه‌های گسستگی در بین مردم عادی است. این گونه تجربه‌ها معمولاً با دوره‌هایی از استرس یا تروما همزمان است؛ در برخی افراد نشانه‌ها آن قدر شدید می‌شود که زندگی روزمره‌شان را آشکارا مختل می‌سازد.
انواع اختلالات گسسته چیست؟
فراموشی گسسته، گریز گسسته، اختلال هویت گسسته و دیپرسونالیزیشن از انواع اختلال گسستگی هستند. در این اختلال فرد نمی‌تواند خاطرات ذخیره شده و رویدادهای پیش از آغاز فراموشی را به یاد آورد و خاطرات بلندمدت جدیدی تشکیل دهد. این یادآوری‌ها با تجربه‌های تروماتیک یا استرس‌زا مانند بدرفتاری فیزیکی، سوءاستفاده جنسی یا روبه‌رو شدن با بلاهای طبیعی و تصادفات رانندگی شدت پیدا می‌کند. فراموشی گسسته با چند نوع اختلال حافظه مرتبط است.
فراموشی موضعی چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟
فراموشی موضعی، گزینشی از انواع فراموشی گسستی است که شامل فراموشی کلی، فراموشی مستمر و فراموشی سیستماتیک می‌شود. فراموشی موضعی زمانی رخ می‌دهد که که فرد رویدادهای یک محدوده خاص زمانی مشخص را نمی‌تواند به یاد آورد؛ مخصوصاً بعد از یک حادثه ناگوار می‌توان گفت فرد جزئیات رویداد تروماتیک را تا یک زمان خاص معمولاً تا چند ساعت یا چند روز بعد از آن به یاد نمی‌آورد.
تفاوت فراموشی گزینشی با موضعی چیست؟
فراموشی گزینشی، ناتوانی در یادآوری بعضی جزئیات یک رویداد است. در فراموشی گزینشی، فرد بعضی از جزئیات یک رویداد را برای همیشه به یاد نمی‌آورد ولی در فراموشی موضعی فرد کل یک رویداد را برای مدت زمان خاصی به یاد نمی‌آورد.
فراموشی مستمر در اختلالات گسستی چیست؟
فراموشی مستمر یعنی ناتوانی در یادآوری رویدادها از یک زمان مشخص؛ این فراموشی نادرترین نوع فراموشی گسسته است. فرد مبتلا هوشیاری متعادلی دارد، اما رویدادی در زمان خاص را نمی‌تواند به یاد بیاورد؛ این نوع فراموشی ممکن است موقت باشد و این اتفاق معمولاً در افراد ۵۰ سال به بالا اتفاق می‌افتد.
فراموشی سیستماتیک چیست؟
فراموشی سیستماتیک، فراموشی بعضی اطلاعات خاص متعلق به بعضی خاطرات است. گذشته خانوادگی و از دست دادن خاطرات متعلق به طبقه خاصی از اطلاعات، جزو نمونه‌های فراموشی سیستماتیک است. فراموشی سیستماتیک ممکن است در همه گروه‌های سنی وجود داشته باشد و دوره‌های آن چند دقیقه تا چند سال طول بکشد؛ اما معمولاً می‌توان نشانه‌های آن را از بین برد.
روش‌های درمان اختلالات گسستی چیست؟
روان سایکودینامیک، هیپنوتیز درمانی و دارودرمانی از رایج‌ترین روش‌های روان‌درمانی برای درمان اختلالات گسستگی است.
روان درمانی سایکودینامیک، روان‌درمانی بر پایه اصول سایکودینامیک به ویژه روانکاوی بوده است؛ مثلاً اکثر رویکردهای مربوط به اختلالات گسستگی، روان‌درمانی سایکودینامیک برای افشای خاطرات گذشته رانده شده یا ادغام شخصیت‌های چندگانه باید یک روش مرحله به مرحله و دقیقاً محاسبه شده پیش بگیرد.
هیپنوتیزم‌درمانی، روش دیگری است که از آن برای درمان اختلالات گسستگی استفاده می‌شود؛ زیرا این اختلالات به تلقین و هیپنوتیزم زیادی نیاز دارند. درمانگر به وسیله هیپنوتیزم به درمان‌جو کمک می‌کند تا خاطرات گذشته را بازیابی کند. در یادآوری خاطرات داروهایی مثل سدیم آمورباربیتال و سدیم نپتو باربیتال در کنار هیپنوتیزم به درمان‌جویان کمک می‌کند.
نظر شما