به گزارش خبرنگار ایمنا، سلامت مردان موضوعی است که استحکام و ارتقای سلامت خانواده، نیروی کار جامعه و توسعه کشور را در پی خواهد داشت. مردان نسبت به زنان در معرض فاکتورهای خطر محیطی و شغلی بیشتری هستند و عادات اشتباهی مانند مصرف سیگار، اعتیاد و استرس شغلی در آن‌ها بیشتر است؛ از سوی دیگر مردان کمتر به پزشک مراجعه می‌کنند و مراجعه به مراکز درمانی را به دلایل مختلف ازجمله موانع فرهنگی تا بروز مراحل پیشرفته و خطرناک بیماری به تأخیر می‌اندازند.
براساس مطالعات ملی انجام شده، در کشور ما امید به زندگی برای مردان در بدو تولد حداکثر ۷۰ سال برآورد شده که این آمار در زنان حداکثر ۷۳ سال است. بار بیماری‌ها و آسیب‌ها در جنس مذکر برای همه سنین نشان می‌دهد تعداد سال‌های از دست رفته به علت مرگ زودرس، همچنین سال‌های سپری شده توأم با ناتوانی به ترتیب عوامل زیر شامل حوادث ترافیکی، بلایا و حوادث غیرمترقبه، بیماری‌های قلبی، سقوط از ارتفاع یا در سطح، حوادث ناشی از تأثیر نیروهای مکانیکی بیجان و جاندار برای مردان بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است. طبق آخرین مطالعات ملی موجود، تعداد مراجعات به مراکز مختلف ارائه‌دهنده خدمات بدون در نظر گرفتن مراجعه به داروخانه و مراجعه برای مراقبت‌های جاری، برای همه سنین در مردان تنها چهار مرتبه و در زنان هفت مراجعه در سال است.
نتایج یک تحقیق درباره رفتارهای سلامت انسان‌ها نشان می‌دهد از ۱۰ هزار مردی که مورد پرسش قرار گرفته است، حدود ۷۵ تا ۸۹ درصد بدون درنظرگرفتن میزان سن از بیماری وحشت دارند. به طور متوسط حدود ۶۶ درصد مردم به طور عموم در جامعه از بیماری وحشت دارند. این تحقیق نشان داده است که ترس زیاد و خجالت از بیماری، مانع بسیاری از مردان برای مراجعه به پزشک است.
مردان بیش از زنان در معرض خطر ابتلاء و مرگ‌ومیر هستند
مهرداد زینلیان، معاون فنی مرکز بهداشت و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره اهمیت «سلامت مردان» اظهار می‌کند: مردان جامعه در معرض برخی عوامل خطر قرار دارند؛ نخست به دلیل رفتارهای پرخطری که بیش از زنان از خود نشان می‌دهند، یا برخورد بیشتر با عوامل شغلی پرخطر در محیط کار، همچنین از نظر ژنتیکی و هورمونی نیز ریسک برخی بیماری‌ها از جمله قلبی و عروقی، دیابت و سرطان‌ها در مردان بیش از زنان است.
وی مردان را بیش از زنان در معرض خطر ابتلاء و مرگ‌ومیر می‌داند و می‌افزاید: آمارها نیز نشان می‌دهد که طول عمر مردان نسبت به زنان کوتاه‌تر است و با اینکه مردان نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهند، اما امید به زندگی آن‌ها کمتر از زنان است و میزان مرگ‌ومیر بالاتری دارند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، با اشاره به کم‌توجهی مردان به موضوع سلامتی، می‌گوید: به طور کلی فرهنگ سلامت در بین زنان جامعه در مقایسه با مردان بیشتر است و زنان به دلیل خودمراقبتی و حساسیت بیشتری که نسبت به سلامت خود دارند، در زمان مناسب‌تری به مراقبان سلامت در مراکز جامع سلامت مراجعه می‌کنند.
وی مراجعه دیرهنگام مردان برای تشخیص مشکلات سلامتی را تهدید جدی برای سلامت آن‌ها می‌داند و ادامه می‌دهد: این مراجعه دیرهنگام باعث می‌شود زمانی بیماران به مراکز درمانی مراجعه کنند که بیماری پیشرفت کرده و عوارض خود را نشان داده و فرصت لازم برای درمان از دست رفته است.
بالا بودن آمار بستری و مرگ‌ومیر مردان در دوران کرونا
زینلیان با اشاره به بالا بودن آمار بستری و مرگ‌ومیر مردان در مقایسه با زنان در مدت دو سال پاندمی کرونا، اظهار می‌کند: یکی از دلایل این موضوع، رویارویی بیشتر مردان در محیط‌های پرخطر با عامل بیماری است؛ همچنین مردان در صورت بروز بیماری، معمولاً دیرتر به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند و همین باعث عارضه بیشتر در آن‌ها می‌شود.
وی تفکرات نادرست را مانع از مراجعه زودهنگام مردان برای تشخیص و درمان بسیاری از مشکلات روحی و جسمی می‌داند و ادامه می‌دهد: در بسیاری اوقات، مردان فکر می‌کنند چون سرپرست خانوار هستند باید بیشتر محافظ دیگر اعضای خانواده باشند و این موضوع که کمتر به فکر سلامتی خودشان باشند را نوعی ایثار می‌دانند؛ از سوی دیگر، شاید غرور مردانه به آن‌ها اجازه ندهد که وقتی با مشکل جسمی یا روحی روبه‌رو شدند به مراکز درمانی مراجعه کنند و سعی می‌کنند شرایط را تحمل کنند.
این متخصص پزشکی مولکولی با اشاره به لزوم وجود سلامتی مردان برای حفظ سلامت دیگر اعضای خانواده، می‌گوید: اگر مردان به فکر سلامت همسر و فرزندان خود باشند، باید به سلامت خود هم بها دهند و از آن مراقبت کنند؛ چراکه مردان و پدران معمولاً ستون و سرپرست خانواده هستند و اگر سلامت آن‌ها مختل شود تأثیر مستقیم روی سلامت دیگر افراد خانواده دارد.
۱۴ درصد مردان مبتلا به دیابت و ۳۴ درصد مبتلا به فشارخون
وی ادامه می‌دهد: آمارها نشان می‌دهد حدود ۱۴ درصد از مردان جامعه ما در گروه سنی بالای ۳۰ سال در جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مبتلا به بیماری دیابت و حدود ۳۴ درصد نیز مبتلا به بیماری فشار خون بالا هستند؛ درحالی‌که حدود ۵۰ درصد این افراد از وجود بیماری در خود اطلاعی ندارند و این باعث می‌شود که دچار عوارض این بیماری‌ها شوند.
زینلیان با اشاره به انجام رایگان غربالگری عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر برای جمعیت بالای ۳۰ سال، در همه مراکز جامعه و پایگاه‌های سلامت، اظهار می‌کند: انتظار داریم مردان در سن ۳۰ تا ۶۰ سالگی و میان‌سالی به این مراکز مراجعه کنند و از نظر ابتلاء به بیماری‌های غیرواگیر خطرسنجی شوند تا اگر در معرض خطر یا مبتلا هستند، اقدامات مداخله‌ای لازم از سوی مراقبان سلامت برای آن‌ها انجام شود و به موقع بتوانند سلامتی را به خود برگردانند.
مردان کمتر به سلامتی خود اهمیت می‌دهند
معاون فنی مرکز بهداشت استان اصفهان از مراجعه تنها هفت درصد از مردان جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان برای خطرسنجی و غربالگری عوامل خطر غیرواگیر به مراکز و پایگاه‌های سلامت خبر می‌دهد و می‌افزاید: این آمار در مقایسه با زنان بسیار کمتر است؛ به عبارت دیگر زنان حدود نصف پوشش مراقبتی را به خود اختصاص می‌دهند و این موضوع بیانگر آن است که مردان کمتر به سلامتی خود اهمیت می‌دهند.
وی با اشاره به انجام خطرسنجی رایگان مردان در هفته سلامت، ادامه می‌دهد: لازم است مردان در تمام طول سال به مراکز تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مراجعه و وضعیت سلامتی خود را بررسی کنند و به این ترتیب، سلامتی را برای خود و خانواده‌هایشان به ارمغان بیاورند.
اهمیت اصلاح سبک زندگی و تغذیه در مردان
زینلیان، نزدیک به ۲۴ درصد جمعیت مردان بالای ۳۰ سال جامعه را در معرض خطر دیابت معرفی کرد و می‌گوید: اگر این افراد تغییری در سبک زندگی خود ایجاد نکنند، ظرف حدود یک سال بعد مبتلا به دیابت می‌شوند؛ بنابراین افرادی که در معرض خطر هستند باید هر چه زودتر برای اصلاح سبک زندگی خود با تغذیه مناسب، تحرک بدنی مناسب، دوری از استرس‌های روحی و روانی و عوامل خطر دیگر مانند سیگار و دخانیات اقدام کنند تا سلامتی را به خود برگردانند.
وی آمار مراجعه هفت درصدی مردان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی به مراکز غربالگری بیماری‌های غیرواگیردار را بسیار پایین می‌داند و ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه خطرسنجی به شکل رایگان انجام می‌شود، انتظار داریم مراجعات بسیار بیشتر از این آمار شده و مردان در طول سال از فرصت انجام تست‌های رایگان غربالگری استفاده کنند.
علت افزایش سرطان در مردان چیست؟
معاون فنی مرکز بهداشت استان اصفهان درباره آمار سرطان در میان مردان می‌گوید: سرطان‌ها در کنار حوادث جاده‌ای و بیماری‌های قلبی عروقی، یکی از سه دلیل اصلی مرگ‌ومیر در کل دنیا و کشور ما به شمار می‌رود و میزان بروز و شیوع سرطان در میان مردان در مقایسه با زنان بسیار بیشتر است.
وی سرطان ریه، معده، پروستات، کلرکتال و مثانه را جزو سرطان‌های شایع در بین مردان جامعه معرفی می‌کند و می‌افزاید: میزان بروز سرطان در بین مردان ۱۶۰ مورد در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت ثبت شده و این آمار، روزبه‌روز در حال افزایش است و دلیل اصلی آن هم سبک زندگی نادرست و ناسالمی است که مردم به ویژه مردان در پیش گرفته‌اند و باعث شده که روزبه‌روز فراوانی سرطان در بین مردان افزایش و سن بروز سرطان نیز روبه کاهش باشد که این موضوع جای تأمل دارد.
برخی سرطان‌ها با اصلاح شیوه زندگی قابل پیشگیری است
زینلیان حدود یک سوم سرطان‌ها را با اصلاح شیوه زندگی قابل پیشگیری می‌داند و می‌گوید: آمار سرطان‌های شایع در بین مردان که بیشتر ناشی از عوامل خطر محیطی به ویژه تغذیه ناسالم، سیگار و دخانیات، همین طور در مواردی مصرف الکل است، با اصلاح شیوه زندگی قابل پیشگیری و کاهش بوده و تنها کافی است که مردان با راه‌های پیشگیری از سرطان‌ها آشنا شوند.
وی اکثر سرطان‌ها را بدون علامت می‌داند و ادامه می‌دهد: تشخیص دیرهنگام سرطان‌ها باعث می‌شود زمانی بیمار تحت درمان قرار گیرد که در عمل کار چندانی برای درمان مؤثر او نمی‌توان انجام داد؛ اما اگر بتوانیم بیماری را در مراحل اولیه تشخیص دهیم تا حدود زیادی قابل درمان است. بنابراین توصیه می‌شود آزمایش‌های غربالگری سرطان را همه افراد جامعه به ویژه مردان از سن ۵۰ سالگی به بعد انجام دهند.
تأثیر مستقیم استرس بر بیماری‌های مردان
مازیار ستاری، عضو هیئت مدیره و دادستان سازمان نظام پزشکی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره تهدیدهای سلامت مردان در جامعه، اظهار می‌کند: هر انسانی در طول شبانه‌روز نیاز دارد هشت ساعت بخوابد، هشت ساعت تفریح داشته باشد و هشت ساعت کار کند؛ این یک زندگی عادی است، اما اگر بنا شد که ساعات کار به ساعات استراحت و تفریح دست‌اندازی پیدا کند، زمینه برای افزایش بیماری‌ها در مردان فراهم می‌شود.
وی با اشاره به افزایش بیماری‌هایی مانند فشارخون بالا و دیابت در بین جامعه مردان، ادامه می‌دهد: گذشته از مسائل تغذیه‌ای، بخش زیادی از عوامل ایجاد این بیماری‌ها به استرس مربوط می‌شود؛ به ویژه درباره دیابت و فشارخون که پژوهش‌ها نشان می‌دهد ایجاد و تشدید هر دو بیماری با استرس ارتباط مستقیم دارد؛ همچنین استرس می‌تواند موجب سرطان شود.
بیکاری یا نداشتن درآمد کافی؛ از دلایل استرس در مردان
این عضو هیئت مدیره و دادستان سازمان نظام پزشکی اصفهان تصریح می‌کند: تأثیر استرس بر ایجاد بیماری‌های اعصاب و روان به صورت مستقیم است و عوارض مستقیم استرس بر زندگی افراد عبارت است از مشکلات خواب، فراموشی، بی‌توجهی و بی‌دقتی در کار که همین موارد باعث افزایش استرس و ادامه سیکل معیوب می‌شود و ریشه بسیاری از استرس‌ها در مردان به مسائل اقتصادی برمی‌گردد که باید هر چه زودتر برای حل آن‌ها برنامه‌ریزی شود.
وی بیکاری و نداشتن درآمد کافی را یکی از دلایل اصلی استرس در جامعه مردان می‌داند و می‌گوید: بسیاری از مردان در شرایط کنونی بیکارند و بسیاری از شاغلان نیز درآمدشان به اندازه‌ای نیست که بتوانند با آن یک زندگی را تأمین کنند؛ به همین دلیل می‌بینیم که روزبه‌روز پذیرفتن مسئولیت ازدواج کمتر می‌شود و برخی مردان در سن ازدواج، زیر بار تشکیل خانواده نمی‌روند و سن ازدواج رو به افزایش است.
سختی‌های زندگی عامل کاهش امید به زندگی در مردان
ستاری با اشاره به بیماری‌های شایع در مردان می‌افزاید: سرطان‌های مردان باید با غربالگری به موقع تشخیص داده شود؛ همچنین بیماری‌های خوش‌خیم دیگر که می‌تواند باعث بسیاری از عوارض و ناتوانی‌ها شود، باید در طول سال به شکل ویژه‌ای مورد توجه نظام سلامت قرار گیرد.
وی با بیان اینکه سختی‌های زندگی باعث کاهش امید به زندگی در مردان است، تصریح می‌کند: برخی مردان به مراجعات زودهنگام برای تشخیص و درمان بیماری‌های جسمی و روحی خود بی‌توجه هستند و این موضوع هم از سوی رسانه‌ها باید اطلاع‌رسانی و هم در کتاب‌های درسی آموزش داده شود. به جای بسیاری از مطالب بدون استفاده در کتاب‌های درسی دبیرستان، باید مباحث بهداشتی و پیشگیری بیماری‌ها و مسائل حقوقی آموزش داده شود؛ چراکه مردم نسبت به مسائل حقوقی و پزشکی بیگانه هستند.
این پزشک عمومی مهارت‌های بهداشتی و حقوقی را برای بهبود کیفیت زندگی روزمره افراد ضروری می‌داند و اظهار می‌کند: جای چنین آموزش‌های مهم و حیاتی در کتاب‌های درسی خالی است؛ اما در مواردی که از سن آموزش گذشته است باید به شکل جداگانه برای آموزش‌ها برنامه‌ریزی شود و رسانه ملی به جای اینکه اتلاف وقت در موضوعات غیرضروری و برخی آموزش‌ها که افراد را دچار بدآموزی و برداشت‌های نادرست می‌کند، باید برای افزایش اطلاع‌رسانی و سطح آگاهی‌های جامعه گام بردارد.
نظر شما