سندروم روده تحریک‌پذیر چیست؟+ علائم و درمان

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، سندروم روده تحریک‌پذیر که با نام IBS نیز شناخته می‌شود، یک اختلال گوارشی طولانی‌مدت است که ممکن است باعث بروز ناراحتی مداوم شود. این بیماری می‌تواند در هر سنی به وجود بیاید و معمولاً زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد. سندروم روده تحریک‌پذیر بیماری خیلی خطرناکی محسوب نمی‌شود، اما در صورت عدم توجه به آن، فرد مبتلا مجبور می‌شود دردهای شکمی زیادی را تحمل کند.

دلایل بروز سندروم روده تحریک‌پذیر

به طور کلی، هنوز علت قطعی ابتلاء به سندروم روده تحریک‌پذیر مشخص نشده است، اما متخصصان باور دارند که عوامل میکروبی می‌تواند نقش اساسی در این زمینه داشته باشد، میکروب‌ها ممکن است بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارد و منجر به تغییرات طولانی مدت در روده شود. دیگر عواملی که خطر بروز سندروم روده تحریک‌پذیر را افزایش می‌دهد شامل رژیم غذایی نامناسب، عوامل محیطی مانند استرس، عوامل ژنتیکی، تغییرات هورمونی (به ویژه در میان زنان) و ناتوانی سیستم عصبی مرکزی در کنترل سیستم هضم غذا می‌شود. مصرف بعضی از داروها منجر به بروز اسهال یا یبوست می‌شود، افراد مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر با مصرف داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، بعضی از داروهای ضد افسردگی و داروهای حاوی سوربیتول مانند شربت‌های ضد سرفه دچار مشکل می‌شوند.

علائم سندروم روده تحریک‌پذیر

علائم سندروم روده تحریک‌پذیر شامل تغییر در عادات روده، درد و گرفتگی شکم، احساس خالی نبودن روده پس از دفع مدفوع، تورم یا نفخ شکم، نیاز ناگهانی و فوری به دستشویی رفتن، یبوست یا اسهال می‌شود. ممکن است این علائم تا چندین روز شدید باشد و پس از آن بهبود یابد یا به طور کامل برطرف شود، علائم سندروم روده تحریک‌پذیر در افراد مختلف متفاوت است. این بیماری می‌تواند دیگر اعضای بدن را تحت تأثیر قرار دهد، علائم دیگری که نسبت به نشانه‌های ذکر شده در افراد کمتری مشاهده می‌شود، عبارتند از تکرر ادرار، بوی بد دهان، سردرد، درد مفاصل یا درد عضلانی، خستگی مداوم، قاعدگی‌های نامنظم و اضطراب و افسردگی می‌شود.

نحوه تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر

پزشکان معمولاً با بررسی علائمی که بیمار اعلام می‌کند، قادر است سندروم روده تحریک‌پذیر را به صورت قطعی تشخیص دهد. سپس در صورت نیاز آزمایش‌هایی انجام می‌شود که به تأیید یا رد بیماری کمک می‌کند، این آزمایش‌ها شامل آزمایش خون، تست حساسیت به لاکتوز، آزمایش مدفوع و کولونوسکوپی می‌شود.

روش درمان سندروم روده تحریک‌پذیر

در حال حاضر هیچ درمان قطعی و خاصی برای سندروم روده تحریک‌پذیر وجود ندارد، ولی در صورتی که افراد مبتلا از رژیم غذایی مناسب پیروی کنند و به توصیه‌های پزشک خود عمل کنند، می‌توانند به تسکین علائم بیماری کمک کنند و مانع پیشرفت بیماری شوند. ممکن است پزشکان داروهای ضد اسپاسم برای کاهش درد عضلات روده و گرفتگی شکم، داروهای ملین جهت رفع یبوست، داروهای ضد تحریک براری کاهش علائم اسهال، آلوسترون برای درمان اسهال، آمیتیزا جهت درمان یبوست، ریفاکسیسمین و آنتی‌بیوتیک برای کاهش اسهال را برای افراد مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر تجویز می‌کنند.

همچنین، توصیه شده است که افراد به منظور بهبود علائم سندروم روده تحریک‌پذیر از غذاهایی که در روده هضم نمی‌شوند مانند سیر، پیاز، آرد، شیر، بستنی، قارچ، زردآلو، گلابی و لوبیا دوری کنند. غذاهای پرچرب مانند گوشت سرخ شده، چیپس، سوسیس، پیتزا و سس‌های خامه‌ای نیز می‌تواند علائم این بیماری را تشدید کند. نتایج مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که کافئین علائم مربوط سندروم روده تحریک‌پذیر را تشدید می‌کند. بنابراین افراد باید از مصرف قهوه، چای و نوشابه‌ها یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا دوری کنند. غذاهای تند و ادویه‌دار نیز باعث بروز علائم سندروم روده تحریک‌پذیر می‌شود. بسیاری از لبنیات دارای مقدار زیادی چربی است که در افراد مبتلا به این بیماری باعث بروز ورم و درد می‌شود. به منظور کاهش علائم بیماری IBS از لبنیات کم‌چرب یا بدون چربی استفاده کنید.

متخصصان معتقدند که فعالیت بدنی می‌تواند به کاهش علائم سندروم روده تحریک‌پذیر کمک کند، البته حتماً باید نوع ورزش و شدت آن را با توصیه پزشک انتخاب کنید. کنترل استرس و اضطراب با انجام تمرینات آرام‌سازی ذهن، انجام دادن فعالیت‌هایی مانند مدیتیشن و یوگا و مراجعه به مشاوره یا روانشناس به بهبود علائم سندروم روده تحریک‌پذیر کمک شایانی می‌کند.

پیشگیری از بروز سندروم روده تحریک‌پذیر

سندروم روده تحریک‌پذیر قابل پیشگیری نیست، اما می‌توان با انجام بعضی از اقدامات از شدت و دفعات بروز علائم بیماری جلوگیری کرد. تغییر سبک زندگی و پیروی از رژیم غذایی مناسب در پیشگیری و مدیریت علائم بسیار مؤثر است. بهتر است فهرستی از غذاهایی که پس از خوردن آن‌ها علائم سندروم روده تحریک‌پذیر شروع یا تشدید می‌شود را تهیه کنید، سپس از مصرف غذاهایی که باعث بروز علائم می‌شود خودداری کنید. مدیریت استرس و اضطراب نیز در این زمینه بسیار مؤثر است. علاوه بر این، توصیه شده است که روزانه نیم ساعت را به ورزش کردن اختصاص دهید.