به گزارش خبرنگار ایمنا، تأثیر طلاق فرزندان از نگرانی اصلی زوج‌هایی است که قصد طلاق دارند، طلاق والدین یکی از پر استرس‌ترین اتفاقات در زندگی کودکان است و فقط مرگ یکی از والدین از لحاظ میزان استرسی که به کودک وارد می‌کند، بالاتر از طلاق قرار می‌گیرد.
در پژوهشی مشخص شد ۸۱ درصد از والدین باور دارند در صورتی که از زندگی زناشویی خود راضی نباشند، لزومی ندارد برای طلاق گرفتن تا رسیدن فرزندانشان به سن خاصی صبر کنند، تقریباً ۴۰ درصد کودکان قبل از رسیدن به سن ۱۸ سالگی طلاق والدین را تجربه می‌کنند.
تأثیر طلاق بر فرزندان به عواملی از قبیل سن و جنس کودک (نوجوانان و پسران بیشترین آسیب را می‌بینند)، متغیرهای دیگری از قبیل شرایط خانوادگی یا تحصیلی، میزان درگیری کودک در دعوای بین والدین، کیفیت رابطه با خواهر و برادران، خلق و خوی والدین و شدت دعواهای بین والدین قبل و بعد از طلاق قرار دارد.
شکی نیست که طلاق بر کودکان تأثیرات مخربی می‌گذارد، اما رفتار شما و همسرتان قبل و بعد و در جریان طلاق می‌تواند این اثرات منفی را هم در زمان حال و هم در آینده‌ی فرزندانتان کاهش دهد.
مهم‌ترین ویژگی‌های فرزندان طلاق
کارشناسان اجتماعی تاکید دارند کاهش اعتمادبه‌نفس، اختلالات روانی، گوشه‌گیری و انزوا، بروز رفتارهای پرخاشگرانه، احساس حقارت نسبت به سایر دوستان و افزایش احتمال بزهکاری در آنان از مهم‌ترین ویژگی‌های فرزندان طلاق است، در گذشته طلاق پدیده‌ای مذموم محسوب می‌شد و آخرین گزینه موردتوجه زوج‌ها بود اما امروزه با توجه به سهولت مراحل طلاق توافقی و شکستن قبح اجتماعی آن دادگاه‌های خانواده هر روزه شاهد چندین مورد طلاق هستند.
طلاق در دو دوره از زندگی رخ می‌دهد، نخستین دوره حساس برای طلاق هفت سال اول زندگی است به‌طوری‌که نیمی از کل طلاق‌ها در این دوره اتفاق می‌افتد، دومین دوره حساس طلاق نیز میان‌سالی است یعنی زمانی که زوج‌ها فرزند نوجوان دارند، زن و شوهرها معمولاً به این دلیل که یکی از آنها یا هر دو نفر فکر می‌کنند که پایان دادن به زندگی مشترکشان آنها را آزاد می‌کند و می‌توانند زندگی شادتر و از نظر احساسی سالم‌تری برای خود و فرزندانشان فراهم آورند از هم جدا می‌شوند، خیانت یا عهدشکنی زناشویی یکی از علل طلاق است.
مشکلات اقتصادی، تجمل‌گرایی، بیماری‌های جسمی و روحی، اعتیاد همسر، بی‌توجهی به اصول دینی و مذهبی یکی از زوجین از دیگر علت‌های طلاق است، فرزندان طلاق دید خوبی نسبت به زندگی و آینده خود ندارند و کاهش اعتمادبه‌نفس، اختلالات روانی، گوشه‌گیری و انزوا، بروز رفتارهای پرخاشگرانه، احساس حقارت نسبت به سایر دوستان و افزایش بزهکاری در آنان از مهم‌ترین ویژگی‌های فرزندان طلاق است.
کارشناسان اجتماعی اظهار کردند مشورت جوانان با خانواده‌های خود و مراجعه به مراکز مشاوره ازدواج پیش از ازدواج، شناخت هر دو طرف از خصوصیات روانی و شخصیتی یکدیگر پیش از ازدواج، ایجاد کلینیک‌های تخصصی در زمینهٔ تربیت و آموزش و درمان مسائل جنسی، روشن کردن اهداف و ارزش‌ها و بیان انتظارات هر یک از طرفین برای دیگری، آموزش مهارت‌های برقراری رابطه مؤثر برای زوجین، تعیین اولویت‌ها و برنامه‌ریزی امور خانواده و شغل، کنترل فشار روانی توسط زوجین، مشورت کردن با همسر، ازدواج باهم قشر و هم‌طبقه خود، گذشت و بخشش مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از طلاق دانست.
علائم و نشانه‌های تأثیر طلاق بر فرزندان
هر کودکی به نحو منحصر به فردی به طلاق والدین خود واکنش نشان می‌دهد، اما برخی از نشانه‌های کلی که انتظار می‌رود کودکان از خود بروز دهند که عبارتند از:
عصبانیت: مخالفت با والدین و سرپیچی از دستورات آنها، عدم همکاری با والدین، گوشه‌گیری و رفتارهای تکانشی
شرم: حالت‌هایی از آشفتگی و شرم هنگام بحث در مورد طلاق با والدین.
اضطراب: استرس، تنش، خواب آشفته، کابوس.
تغییر در تعامل با همسالان: کناره‌گیری از همسالان، افزایش درگیری با همسالان و امتناع از رفتن به خانه‌ی دوستان صمیمی.
کاهش خود مراقبتی: شلختگی، به هم ریختن نظم اتاق و عدم رعایت بهداشت فردی.
وابستگی: وابستگی بیش از حد، چسبیدن به والدین، واپس روی مثل مکیدن انگشت.
مشکلات تحصیلی: مشکلات مدرسه، کاهش نمرات درسی، عدم تمرکز.
درگیری با والدین: کم شدن میزان صمیمیت بین کودک و پدر یا مادر، سرزنش و انتقاد از والدین.
دیدگاه متفاوت به زندگی: نارضایتی از زندگی، احساس طرد شدن، بد بینی نسبت به ازدواج.
کاهش اعتماد به نفس: احساس بی ارزشی، احساس پوچی یا بی اهمیت بودن.
ناراحتی: غمگینی، گریه‌های شدید و دائمی و افسردگی
راهکارهای کاهش تأثیر طلاق بر فرزندان
اقداماتی که به کاهش آثار طلاق بر کودکان کمک می‌کند عبارتند از:
سعی کنید کنترل زندگی‌تان را در دست داشته باشید
بهترین عاملی که چگونگی سازگاری کودکان را با طلاق می‌سنجد، نحوه‌ی واکنش والدین آنها با طلاق است، فرزندتان به دقت شما را زیر نظر می‌گیرد تا ببیند چگونه روزها، هفته‌ها و ماه‌های پیش رو را پشت سر می‌گذارید. برای ایجاد سازگاری بهتر، می‌توانید رژیم غذایی مناسبی را داشته باشید و برای مقابله با استرس‌های طلاق ورزش کنید. برای خود گروهی حمایتی تشکیل دهید و در صورتی که به مشاوره نیاز داشتید حتماً این کار را انجام دهید. هر اندازه بیشتر از خود مراقبت کنید بهتر می‌توانید از کودک خود نیز مراقبت کنید.
درباره تأثیر طلاق بر فرزندان مطالعه و مشاوره داشته باشد
تحقیقات مختلف در مورد نحوه‌ی کنار آمدن بچه‌ها با مسئله‌ی طلاق، نتایج کاملاً متفاوتی را ارائه کرده‌اند، در نتیجه نمی‌توان پیش بینی کرد فرزند شما چه طور با این مسئله برخورد خواهد کرد. نباید این نکته را فراموش کنید که طلاق، از لحاظ عاطفی فرزندتان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مورد تأثیرات نامطلوب طلاق مطالعه کنید و از افراد متخصصان در خواست کمک کنید.
قبل و بعد از طلاق فرزندتان را در مرکز توجه قرار دهید
نهایت تلاش خود را بکنید تا در مقابل فرزندتان از هرگونه مشاجره بپرهیزید. دعوا و زد و خوردها یکی از دلایلی است که باعث می‌شود طلاق نزد کودک، تلخ و نامطلوب جلوه کند. با خودتان عهد ببندید حتی اگر این عهد یک‌طرفه باشد که نزد فرزندتان درباره همسرتان بد گویی نکنید، این به این معنی نیست که باید یک چهره‌ی غیر واقعی از طرف مقابلتان بسازید بلکه به این معنی است که حقایق را ببینید و قضاوت‌های شخصی را کنار بگذارید، به علاوه از فرزندتان به عنوان رابط برای اینکه گرفتاری‌های مالی و سایر مشکلاتتان را به گوش همسر قبلی‌تان برسانید، استفاده نکنید. سعی کنید متمدن باشید، چون شما هرگونه احساسی نسبت به همسر سابقتان داشته باشید بالاخره او پدر یا مادر فرزندتان است.
در یک زمان و مکان مناسب درباره طلاق با فرزندتان صحبت کنید
به محض اینکه تصمیم جدایی یا طلاق گرفتید برای در جریان قرار دادن کودک، برنامه‌ریزی کنید، قبل از اینکه خودش از تغییری که قرار است روی دهد بویی ببرد، سعی کنید در مراحل اولیه تصمیم گیری، او را نیز در جریان قرار دهید. با همسرتان درباره اینکه چگونه مسئله را مطرح کنید، صحبت کنید، این کار را باید هر دو با هم انجام دهید و همه ی فرزندانتان هم باید هم زمان از این ماجرا آگاهی پیدا کنند.
نگرانی های فرزندانتان درباره طلاق را پیش بینی کنید
کمی وقت بگذارید تا نگرانی‌های فرزند خود را پیش بینی کنید – مهم نیست که این نگرانی‌ها چه قدر جزئی باشند – به طوری که وقتی تصمیم خود را اعلام کردید، بتوانید برای آنها جوابی داشته باشید، این امر باعث می‌شود که به مقدار زیادی از اضطراب کودک کاسته شود.
نگرانی‌های عمده‌ای که معمولاً کودکان در این مورد دارند عبارت است از:
محل زندگی: از این به بعد (من، مامان، بابا، خواهر و برادرهایم) کجا زندگی می‌کنیم، آیا من دو خانه‌ی متفاوت و جدا خواهم داشت، آیا باید از این خانه برم، آیا باید طرف یکی (مامان یا بابا) را بگیرم، آیا باید به دادگاه بی‌ام، آیا از این به بعد بابا را می‌بینم، آیا می‌توانم با مامان صحبت کنم.
خواهر و برادرها: آیا همه ما پیش هم زندگی می‌کنیم، آیا بچه‌های نامادری‌ام، خواهر و برادرهای من می‌شوند.
تعطیلات: آیا هنگام تعطیلات یا جشن تولدم دوباره با هم خواهیم بود، باید به خانه‌ی چه کسی بروم.
مدرسه: آیا باید به مدرسه‌ی جدیدی بروم، چه وقت مدرسه‌ام را تغییر می‌دهم، چه کسی برگه‌های امتحانی‌ام را امضا می‌کند و یا چه کسی در جلسه انجمن اولیا و مربیان شرکت خواهد کرد، چه کسی با معلمم در تماس خواهد بود.
مراقبت: اگر مریض شوم چه کسی از من مراقبت خواهد کرد، چه کسی غذا و پوشاک مرا تأمین خواهد کرد.
فعالیت‌ها: آیا می‌توانم برنامه‌ها و فعالیت‌های سابقم را ادامه دهم، (به کلاس موسیقی بروم، به مدرسه فوتبال بروم) چطور می‌توانم به تمرینات و کلاس پیانو ادامه دهم.
همسالان: آیا باز هم دوستانم را خواهم دید، چگونه جواب سوالات آنها را بدهم، آیا اصلاً آنها من را می‌پذیرند.
والدین: آیا پدر جدیدی خواهم داشت، آیا آن زن با ما زندگی خواهد کرد و مامان من خواهد شد.
ارتباط با پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها تأثیر طلاق بر فرزندان را کاهش می‌دهد
طی پژوهشی بلند مدت که ۲۵ سال به طول انجامید، ثابت شد که حمایت‌ها و دلگرمی‌های پدر بزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها از عوامل مهمی است که باعث سازگاری بیشتر کودکان، قبل و بعد و در طول طلاق می‌شود و از اثرات نامطلوب آن می‌کاهد. به آنها اطلاع دهید که چه اتفاقی قرار است روی دهد و بگویید به خاطر فرزندانتان به کمک آنها نیاز دارید.
شرایط قابل پیش بینی تأثیر طلاق بر فرزندان را کاهش می‌دهد
ایجاد محیطی امن و راحت برای زندگی کودک پس از طلاق، بسیار حائز اهمیت است. جایی که قرار است شما و فرزندتان زندگی کنید، اشیایی را که برای او آشنا و جذاب هستند، قرار دهید. مثلاً یک چراغ اتاق خواب یا یک صندلی از خانه قبلی. در صورتی که فرزندتان قرار است هم در خانه‌ی شما و هم در خانه‌ی همسر سابقتان زندگی کند، سعی کنید در هر دو خانه وسایلی که کودک، آنها را دوست دارد، وجود داشته باشند تا در هر دو محیط احساس راحتی و آرامش کند. کودکان بزرگ‌تر باید مطمئن شوند که در هر دو خانه برای نگهداری کتاب، انجام تکالیف درسی، ورزش کردن و نگهداری آلات موسیقی و وسایل مورد نیاز خود فضای لازم را دارند.
نظر شما