به گزارش خبرنگار ایمنا، سایه شوم امیکرون چنان بر کشور سایه افکنده است که قله پیک ششم تا دو هفته آینده نمایان خواهد شد. متخصصان ویروس‌شناسی بر این باور هستند که با تغییر رفتار ویروس کرونا باید فرمولاسیون واکسن‌ها نیز تغییر کند؛ اما به نظر می‌رسد متولیان امور سعی دارند تا راهی که در موج‌ها و پیک‌های گذشته طی شده را دوباره زیرِ پا بکوبند. این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که عید نوروز در پیش است و شمار فوتی‌ها و مبتلایان به امیکرون هر روز با افزایش مواجه است.
امیکرون همان علائم شناخته‌شده کرونا نظیر سرفه مستمر، تب، از دست رفتن بویایی و چشایی را دارد اما به گفته پژوهشگران و پزشکان، امیکرون برای بیماران بیشتر شبیه به یک سرماخوردگی سخت است. علامت‌های شایع امیکرون شامل آبریزش و گرفتگی بینی، سردرد، خستگی و کوفتگی بدن از خفیف تا شدید، تعریق شبانه، عطسه و گلودرد است و این علائم می‌تواند در برخی افراد به خصوص افراد مسن و افرادی که نقص ایمنی دارند، بیشتر باشد.
به گفته سازمان بهداشت جهانی به نظر می‌رسد افرادی که به تازگی به کرونا مبتلا شدند، بیشتر در معرض ابتلاء به بیماری امیکرون هستند. همچنین بیشترین گروه‌های در معرض خطر افرادی هستند که هنوز کاملاً واکسینه نشده‌اند یا به علت سن بالا، بیماری زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری قلبی و ضعف دستگاه ایمنی، بدن آن‌ها توانایی کمتری در مقابله با بیماری دارد. بنابراین علاوه بر رعایت مسائل بهداشتی هنوز مهم‌ترین راه‌حل واکسیناسیون و مخصوصاً تزریق دوز سوم یا دوز بوستر واکسن کرونا است. هرچند تنها راه تکرار نکردن اشتباهات گذشته جلوگیری از انتشار و گردش ویروس در سطح جامعه است. در بررسی وضعیت فعلی شیوع امیکرون در کشور با سیدعلیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت‌وگویی داشته‌ایم که در زیر می‌خوانید.
اینکه گفته می‌شود هر نوع سرماخوردگی امیکرون درست است؟
در برهه حساس کنونی هر فردی که احساس سرماخوردگی کند به احتمال زیاد مبتلا به امیکرون شده است و حتی نیاز به تست هم ندارد؛ باید خود را قرنطینه کند. این از منظر بهداشتی ممکن است درست باشد اما از نظر آماری، ما را قدری از واقعیت‌های موجود دور می‌کند؛ زیرا با این شیوه قسمتی از آمار در اختیار ما نیست و در این بین، برخی از افراد مبتلا به بیمارستان مراجعه نمی‌کنند.
رفتار سویه امیکرون در کودکان چکونه است؟
برخی عنوان می‌کردند که امیکرون در کودکان یک بیماری ساده است و اتفاقی نمی‌افتد؛ اما باید گفت که امیکرون کامل‌ترین واریانتی است که تاکنون به وجود آمده است. اگر همین طور پیش برویم واریانت‌های دیگری نیز به وجود خواهد آمد که رفتار آن‌ها قابل پیش‌بینی نیست. هم‌اکنون بیمارستان‌ها پر هستند و ۲۰ درصد مبتلایان را کودکان تشکیل می‌دهند که اصلاً عدد کمی نیست. همه شهرهای کشورمان تجربه مدیریت بیماران در کووید و آی‌سی‌یوهای اطفال را ندارند. اینها مسائلی است که باید در نظر بگیرند و به دنبال آن تصمیمی قاطع اتخاذ کنند.
باید منتظر ابتلاء و تلفات بالای امیکرونی باشیم!؟
طبق پیش‌بینی‌ها باید منتظر تلفات و ابتلای جدید و زیاد در قله این پیک طی هفته‌های آینده باشیم. این پیک تقریباً از دهه اول اسفندماه شروع می‌شود و تا دهه آخر آن، به قله می‌رسد. البته نباید پیک را با موج اشتباه گرفت؛ ولی باید مطمئن باشیم که این وضعیت تا آخر فروردین ادامه خواهد داشت. همه چیز بستگی تام به عملکرد ما در مدیریت این پیک خواهد داشت که متأسفانه چشم‌انداز روشنی را نشان نمی‌دهد.
با این وضعیت نیز تعداد فوتی‌ها و مبتلایان بسیار بالا خواهد رفت. از ۱۰ روز پیش که میزان ابتلاء حدود سه هزار نفر بود، اکنون به بیش از ۳۰ هزار نفر رسیده و بیشتر نیز خواهد شد. این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که ما دیگر کمتر از تست پی‌سی‌آر استفاده می‌کنیم و کشور دچار نوعی سهل‌انگاری و آسان‌گیری در رعایت پروتکل‌ها و توجه به مدیریت کرونا شده است. از سویی نیز متأسفانه افراد را به انجام تست پی‌سی‌آر تشویق نمی‌کنیم؛ به همین خاطر، به طور قطع آمارها بالاتر از حد موجود خواهد رفت.
با این وصف، واریانت‌های بعدی خطرناک‌تر هستند!؟
هر واریانتی که در آینده شایع شود، مطمئناً از واریانت موجود خطرناک‌تر خواهد بود؛ چنان‌که این موضوع را طی دو سال گذشته نیز تجربه کردیم. «دلتا» واریانت بسیار خطرناکی بود که شیوع بالایی یافت و اکثر کشورهای جهان را متحمل ضررهای مالی و جانی بسیاری کرد. با این حال، امیکرون از آن نیز خطرناک‌تر است و نباید فریب آمارها را خورد. البته ممکن است از نظر نسبت بستری شدن یا نسبت مرگ‌ومیر نسبت به دلتا تلفات کمتری داشته باشد، اما این ویروس بنا به هوشمندی که دارد، این توانایی را به دست آورده است که بتواند بیش از اندازه خود را منتشر کند. میزان ایمنی‌گریزی آن نیز به اندازه‌ای است که دوزهای اول و دومِ موجود را خلع سلاح کرده و امید ما تنها به دوزهای بوستر است.
یعنی دوزهای اول و دوم کارایی ندارند؟
این نیست که دو دوز اول تأثیری نداشته باشند اما میزان این تأثیر بسیار اندک است؛ به همین خاطر باید تمام مؤلفه‌های موجود را در نظر بگیرید. تصور کنید سیل شدیدی جاری شده است؛ طبیعتاً ابتدا خانه‌های سست‌بنیان و مردم خیابان را با خود به همراه می‌برد؛ امیکرون نیز همین‌طور است. بنا به گفته رئیس سازمان جهانی بهداشت، طی ۱۰ هفته‌ای که از شیوع امیکرون گذشته است به اندازه یک سالِ کووید اعلام بیماری داشتیم. هم‌اکنون در تمام دنیا دوز بوستر را برای بالاتر از ۱۲ ساله‌ها تزریق می‌کنند.
البته اینکه چه واکسنی هم بزنید مهم است. توصیه می‌شود هر واکسنی که زده‌اید بوستر را نیز از همان بزنید. کیفیت ساخت و فرمولاسیون واکسن‌ها نیز بسیار مؤثر است. هم‌اکنون دنیا همزمان با تغییرات و جهش‌های ویروس، فرمولاسیون واکسن‌ها را نیز تغییر می‌دهد. باید به سمت تغییر ترکیب واکسن‌ها برویم. احتمال دارد هر شش ماه یک بار فرمولاسیون واکسن‌ها به همراه تغییرات ویروس تغییر کند. باید با رعایت پروتکل‌ها بتوانیم وضعیت را مدیریت کنیم و به صورت اندمیک دربیاوریم و اجازه ندهیم بیش از این جان انسان‌ها را تهدید کند.
پس تنها راه نجات تزریق واکسن است؟
امیکرون به اندازه‌ای قوی است که می‌توان گفت همه واکسن‌های موجود را بی‌اثر کرده؛ به همین خاطر تزریق دوزهای بوستر الزامی و چه بسا حیاتی است. افراد اندکی در دنیا دوزهای بوستر را تزریق کرده‌اند. بنابراین باید گفت که افراد حساس همچنان قربانی هستند؛ به ویژه حالا که ویروس با قدرت بسیار زیادی منتشر می‌شود. بنابراین باید توجه داشت که امیکرون می‌تواند افراد مسن، دارای فاکتورهای خطر و حساس نسبت به کووید و افرادی دارای بیماری‌های زمینه‌ای یا دارای سیستم ایمنی ضعیف را که ۳۰ تا ۴۰ درصد هستند، به شدت مبتلا کند. در نتیجه آمار بستری‌ها بالا می‌رود و تعداد مرگ و میر نیز قطعاً افزایش می‌یابد. پس نباید فریب آمار پایین مرگ و میر امیکرون را نسبت به دلتا بخوریم. تعداد ابتلاها بسیار بالاست و در نتیجه امکان بستری‌ها نیز بالاتر می‌رود و بیمارستان‌ها و کادر درمان دیگر تحمل این بار را ندارند.
وضعیت مدیریت سویه امیکرون در کشور را چگونه بررسی می‌کنید؟
آمارهای موجود موجب نوعی ساده‌انگاری و سهل‌انگاری در برخورد با امیکرون شده است. وزیر بهداشت اعلام کرد که قرنطینه هوشمند کاری از پیش نمی‌برد؛ با این حال عزمی جدی برای برقراری قرنطینه و رعایت پروتکل‌ها وجود ندارد و وضعیت مدیریت امیکرون در کشور نشان می‌دهد که ما مایل به تکرار اشتباهات گذشته هستیم.
برای قرنطینه و کاهش خسارت‌های کرونا چه باید کرد!؟
تمام دنیا موضوع قرنطینه‌سازی و ساکن‌سازی جامعه را مطالعه کرده و به آن واقف است؛ این پدیده جدیدی نیست. در علم اپیدمیولوژی همه این موارد بررسی شده و نمونه‌ها بسیار زیاد است. اصلاً هنر قرنطینه در این است که میزان پیک آن قله‌ای را که وجود دارد، پایین می‌آورد تا بتوانید مطابق ظرفیت‌های بهداشتی سیستم درمان، خودتان بیماری را کنترل کنید؛ نه اینکه در هر پیکی که می‌گذرد فشار عظیمی به بیمارستان‌ها، کادر درمان و علوم پزشکی وارد شود. در این شرایط مردم بسیار اذیت می‌شوند. تخت خالی موجود نیست، امکانات دارویی اندک است، خسارت‌های مادی بسیار بالاست و در کنار خسارت‌های جانی و وجود بیماری‌های زمینه‌ای و بیماری‌های پس از بهبود از کووید مثل «لانگ‌کووید و پست‌کووید»، همچنین بیماری‌هایی که به واسطه خودِ کووید ایجاد می‌شود، کشور را در انبوه مشکلات فرو خواهد برد. همه اینها را باید در کنار هم بگذاریم و بدانیم که نباید به آن سو برویم.
با حضوری شدن مدارس در این روزها موافقید؟
باید تصمیمات قاطعی بگیریم؛ نه اینکه درمورد ابتلاء یا مبتلا نبودن حرف‌هایی بزنیم که باعث تأسف جامعه علمی کشور شود. مطمئناً به مسئولان هم مشاوره می‌دهند که البته برخی مشاوره‌ها اشتباه است. متأسفانه برخی مشاوران تا حدودی ساده‌انگاری می‌کنند و تصمیمات غیرکارشناسانه نیز صرفاً بر بار اقتصادی و آسیب‌های روحی و جانی مردم خواهد افزود. چاره‌ای نداریم جز اینکه کشور را به طور کامل قرنطینه کنیم و تصمیم قاطعی در این زمینه بگیریم، در غیر این صورت باید منتظر تلفات و آسیب‌های جدی باشیم.
تجربه دو سال مواجهه با کرونا به درد این روزها نمی‌خورد؟
ما از پیک‌ها و موج‌های متعددی که جان انسان‌ها را گرفت و جامعه را در غم فرو برد، درس نگرفتیم. تاکید کردیم که نباید مسافرت بروید، اما در کمال حیرت مجوزها صادر شد و همه به مسافرت رفتند. گفتیم باید در خانه بمانید، نماندند و حاصلش را در بیمارستان‌ها دیدیم. در پیک پنجم که دلتا بود، توصیه کردیم که باید شهرهای قرمز جنوب کشور قرنطینه شود، این کار را انجام ندادند و در تمام کشور ویروس پخش شد. از اسفند سال گذشته تاکنون نیز به طور مداوم در حال تجربه کردن پیک‌های متعدد هستیم. فقط بین پیک‌های سوم و چهارم بود که به حد مناسبی رسیدیم و باید از آن درس می‌گرفتیم، اما نگرفتیم. وقتی توصیه‌پذیری وجود ندارد، همین اتفاق‌ها رخ می‌دهد. در این بین به اپلیکیشن ماسک هم اطلاعات نمی‌رسد! این در حالی است که پیش از آپدیت این اپلیکیشن، ایران همواره نارنجی و قرمز بود.
دلایلی که بر اجرای قرنطینه اصرار دارید، چیست؟
من موافق قرنطینه کشور هستم، اینها اقداماتی است که باید صورت بگیرد و بارها نیز گفته شده است. باید توجه کنند که این ویروس از نظر کلی نیازی به تغییرات ندارد و مانند «مرس» که ۴۰ تا ۷۰ درصد افراد بستری در آی‌سی‌یو را قربانی می‌کرد، نیست و یا مثل «ابولا» که کشت و کشتار زیادی به همراه داشته باشد. ویروس امیکرون قدرت فوق العاده‌ای به دست آورده است که به واسطه آن می‌تواند میزان ویروس زیادی را تولید کند و تمایل زیادی به ترکیب با رسپتورها دارد، بدتر از همه ایمنی‌گریزی آن بسیار بالاست و در فضا ماندگاری زیادی دارد، به همین خاطر نباید فریب آن را خورد.
برخی کشورها برای «اندمیک» آماده می‌شوند. آیا باید خوشحال باشیم؟
اندمیک شدن یک بیماری در یک کشور تنها بر این فرضیه استوار است که ویروس هیچ تغییری نکند اما با هر بار تغییر، پیک جدیدی خواهیم داشت. همه این صحبت‌ها را در سویه‌های قبلی از دلتا تا امیکرون گفته‌ایم و می‌گوئیم. اینها فرض را بر این می‌گذارند که ویروس واریانت جدیدی ایجاد نکند؛ در حالی که این امر قابل پیش‌بینی نیست. اینکه فکر کنند ویروس دیگر تغییری نمی‌کند احتمالش بسیار کم است.
نوروز در پیش است و قطعاً رعایت موارد بهداشتی کاهش می‌یابد. به نظر شما چه باید کرد؟
در عید نوروز امسال نیز همان اتفاقاتی که سال گذشته رخ داد، اتفاق خواهد افتاد. نزدیک نوروز آمار تلفات و ابتلاء بسیار بالا خواهد رفت؛ بنابراین باید در رفت و آمدها تجدیدنظر کنیم. تنها نکته‌اش این‌جاست که باید از همین حالا این کار را بکنیم. ممکن است پیک هفتم نیز در آینده بروز کند. هر چه از سن ویروس می‌گذرد و افراد ایمنی بدنشان را از دست می‌دهند، ویروس نیز جهش بیشتری می‌یابد و در نتیجه شرایط برای موج‌ها و پیک‌های بعدی مهیاتر از گذشته می‌شود. باید جلوی گردش ویروس را در جامعه بگیریم که البته با بازگشایی مدارس و رفت و آمدها قطعاً این موضوع محقق نمی‌شود.
نظر شما