به گزارش خبرنگار ایمنا، در روزهایی که شیوع ویروس کرونا، سلامت جامعه را به چالش کشید، کارشناسان بهترین راهکار برای در امان ماندن از ویروس کووید- ۱۹ را ماندن در خانه و قرنطینه بودن اعلام کرده‌اند. در شرایط خاص موجود، همه نهادها، به دنبال ایفای نقش اجتماعی خود برآمده و کتابخانه‌های عمومی اصفهان نیز از این قاعده مستثنی نیستند و در مقابل افراد جامعه باید به وظیفه اجتماعی خود عمل کنند.
تحقیقات نشان می‌دهد که شش دقیقه کتابخوانی می‌تواند تا ۶۸ درصد استرس را کاهش دهد، در حقیقت، مطالعه با ایجاد آرامش موجب کاهش استرس می‌شود و بهتر از سایر روش‌های معمول مانند گوش دادن به موسیقی، پیاده‌روی یا خوردن چای بر تنش‌زدایی مؤثر است، در این میان سهم کتابخانه‌های اصفهان در این روزها بیش از سایر نهادها است.
کتابخانه مرکزی و اطلاع‌رسانی شهرداری اصفهان نقش مهمی در توسعه فرهنگی شهر دارد به طوری‌که این کتابخانه بیش از ۲۰۰ هزار کتاب را در خود جای داده است و بیش از ۳۰ هزار منبع دیجیتال دارد. تعداد بسیاری از جراید نیز در کتابخانه مرکزی در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.
در بررسی بیشتر این موضوع به گفت‌وگو با مرضیه اربابان، رئیس اداره امور کتابخانه‌ها و سالن‌های مطالعه شهرداری اصفهان نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
کتابخانه مرکزی شهرداری و سالن‌های مطالعه موجود در شهر اصفهان چه امکاناتی دارند؟
اداره کتابخانه‌ها و سالن‌های مطالعه شهرداری اصفهان از ۷۸ کتابخانه و سالن‌های مطالعه برخوردار است و به گروه‌های کتابخانه‌های تخصصی، اختصاصی، سازمانی، عمومی و سالن‌های مطالعه تقسیم‌بندی می‌شود. کتابخانه‌های اختصاصی شامل کتابخانه بانوان، گویا، نوجوان، کودک و کتابخانه‌های تخصصی شامل کتابخانه تخصصی هنر، رسانه، اصفهان‌شناسی، کتابخانه‌های عمومی مانند کتابخانه مرکزی در مرکز شهر اصفهان، کتابخانه عمومی میرداماد، کتابخانه علامه امینی و دیگر کتابخانه را در بر می‌گیرد، سالن مطالعه تخصصی نیز در محلات هر منطقه در نظر گرفته شده است.
این کتابخانه‌ها در روزهای کرونایی چگونه به شهروندان خدمت‌رسانی می‌کنند؟
در روزهای اوج‌گیری کرونا فعالیت کتابخانه‌ها به صورت رسمی، تعطیل بود، اما در مواقعی که شیوع کرونا به مرحله زرد و آبی می‌رسید، فعالیت‌های آنها با یک‌چهارم ظرفیت شروع شد و استقبال خوبی هم صورت گرفته است. کتابخانه شهرداری اصفهان در ایام کرونا نیز این خدمت‌رسانی را برای شهروندان داشته است تا در شرایط قرنطینه کرونایی، مطالعه کتاب را داشته باشند ضمن این‌که در قرنطینه‌های کرونایی از مجموعه کتابخانه مرکزی استقبال بسیار خوبی شده است.
در حال حاضر سرانه مطالعه در شهر اصفهان چگونه است؟
امسال سرانه مطالعه در شهر اصفهان افزایش چشمگیری نداشته است و نسبت به سال ۹۹ حدود دو درصد افزایش داشته است. در دوران گسترش کرونا بسیاری از فعالیت‌های شهروندان تعطیل شده بود، اما علاقه‌مندی شهروندان به کتابخوانی وجود داشت و این اتفاق امیدوارکننده است.
میزان جذب مخاطب کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان در دوران اوج‌گیری کرونا چه روندی داشته است؟
جذب مخاطب در دوران شیوع کرونا با اطلاع‌رسانی انجام شده است تا شهروندان بتوانند در کتابخانه مرکزی شهرداری عضو باشند و برای افزایش مطالعه استفاده بهینه از آن را داشته باشند. در این دوران تخفیف ویژه ۵۰ درصدی در هفته کتابخوانی برای شهروندان اجرا شد که می‌توانستند با این تخفیف در کتابخانه عضویت داشته و درباره این طرح استقبال خوبی هم صورت گرفت. اطلاع‌رسانی از شبکه‌های اجتماعی نیز انجام شد به‌طوری که بسیاری از کتابخانه‌ها در شبکه‌ها و پیج‌های مجازی و اینستاگرام فعال بودند تا همراه با معرفی کتاب، جذب مخاطب داشته باشند، همچنین از سوی کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان و تعدادی از مراکز تخصصی، کلیپ‌هایی با موضوع معرفی کتاب در فضای مجازی برای آشنایی مخاطبان با فهرست کتاب‌ها انجام شده است.
در مورد امکانات «کتابخوانی دیجیتال» کتابخانه مرکزی شهرداری برای علاقه‌مندان توضیح دهید؟
کتابخوانی دیجیتال یکی از مجموعه‌های تخصصی کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان است. حدود یک هزار و ۵۰۰ عنوان کتاب دیجیتال در کتابخانه مرکزی موجود است و شهروندان می‌توانند با مراجعه به سایت http://DLIM.IR با فهرست این کتاب‌ها آشنا شده و به کتاب مورد علاقه خود دسترسی پیدا کنند.
در پاندمی کرونا فعالیت‌های کتابخانه‌های شهرداری اصفهان برای اشاعه فرهنگ کتابخوانی در جامعه به چه صورتی بوده است؟
در سال‌های گذشته بخش جدید «مبادله کتاب شهروند» در کتابخانه میرداماد و کتابخانه تخصصی حقوق راه‌اندازی شده است، اگر شهروندان کتاب‌هایی را که در منزل مطالعه کرده‌اند و دیگر از آن استفاده نمی‌کنند و علاقه‌مند به خواندن کتاب جدید هستند می‌توانند با مراجعه به این مجموعه، کتاب خود را تحویل دهند و در مقابل کتاب مورد علاقه خود را انتخاب کنند. در این کتابخانه برای مبادله کتاب در دوران شیوع کرونا با سایت «کهن برگ» همکاری لازم صورت گرفته است و کتاب‌های بخش مبادله در این سایت بارگذاری شدند. شهروندان می‌توانستند به جای مراجعه حضوری به مجموعه به سایت موردنظر مراجعه کنند و کتاب مورد علاقه خود را برای استفاده انتخاب کنند. در کتابخانه تخصصی نوجوان هم کلیپ‌هایی برای نوجوانان آماده شده بود و کتاب‌های مورد علاقه نوجوانان معرفی شدند. همچنین در کتابخانه شهید طاهری شهر اصفهان شهروندان می‌توانستند با مراجعه به سایت «گنجه» از کتب صوتی استفاده کنند. کتابخانه گویا در دوران شیوع کرونا برای نابینایان طرح زیبایی ارائه داد و با آماده کردن کتاب‌های صوتی و با افزایش حجم دو برابری در زمینه‌های مختلف برای استفاده این گروه از شهروندان فراهم شده بود.
در حال حاضر عضویت در کتابخانه‌های شهرداری اصفهان حضوری است یا غیرحضوری انجام می‌شود؟
عضویت در کتابخانه‌های شهرداری اصفهان به شکل حضوری است و عضویت الکترونیکی برای این این کار راه‌اندازی می‌شود تا شهروندان بتوانند به صورت الکترونیکی هم عضوی شوند، دو نوع عضویت با عنوان عضویت جامعه کتابخانه و عضویت سالن‌های مطالعه در کتابخانه‌ها وجود دارد و هر کدام از شهروندان که در مجموعه شهرداری اصفهان عضو شوند می‌توانند از همه کتابخانه‌های شهرداری استفاده کنند. در کتابخانه مرکزی شهرداری و کتابخانه میرداماد بخش مرجع به صورت تخصصی فعال است و در همه کتابخانه این بخش برای استفاده علاقه‌مندان موجود است.
در مورد راه‌اندازی سایت جامع برای تبادل با مخاطبان و جمعه بازار کتاب در دوران کرونا توضیح دهید؟
اداره امور کتابخانه‌های شهرداری اصفهان طرح جدید «کتاب در خانه و امانت بین کتابخانه‌ای» را داشته است و شهروندان با عضویت در این مجموعه و بدون مراجعه حضوری می‌توانستند هر ماه سه کتاب را در منزل از طریق پیک دانایی کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان دریافت کنند. جمعه بازار کتاب نیز یکی از طرح‌های مستمر اداره کتابخانه‌ها بوده است که در یک دهه قبل برگزار شده است. در حال حاضر هر هفته جمعه‌ها در میدان امام علی (ع) جمعه بازار کتاب برگزار می‌شود و فروشنده‌های کتاب و کتاب فروشی‌ها در این مجموعه حضور دارند؛ این جمعه بازار هر هفته از ساعت ۱۴ دایر است و شهروندان می‌توانند کتاب‌ها را با قیمت مناسب خریداری کنند. شهروندانی که تمایل به فروش کتاب‌های خود دارند می‌توانند با مراجعه به مجموعه و پذیرش شرایط آنها یک میز در جمعه بازار به صورت امانت برای فروش کتاب‌های خود داشته باشند.
در مورد اجرا شدن طرح «میز پژوهش» و فعالیت کتابخانه‌های تخصصی کودکان شرح دهید؟
طرح «میز پژوهش» ویژه پژوهشگران و دانشجویان برای استفاده تخصصی از کتاب‌ها در کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان، کتابخانه تخصصی هنر، علامه امینی و میرداماد اجرا می‌شود. شهروندان می‌توانند ماهیانه میز اختصاصی دریافت کرده و از کتاب‌ها و خدمات ویژه استفاده کنند. در طرح مشارکت با سازمان‌های دولتی و سازمان‌های مردم نهاد، اهدای کتاب به زندان اصفهان، خیریه‌ها و بیمارستان‌ها در دوران شیوع کرونا صورت گرفت. کتابخانه‌های اختصاصی کودکان در مجموعه‌های مختلف شهرداری مانند مناطق چهار، شش و ۱۳ وجود دارد و مجموعه خانه کودک و نوجوان با کتابخانه‌های تخصصی برای استفاده کودکان فعال است. رویکردو طرح امور اداره کتابخانه‌ها برای آینده شهر اصفهان، توسعه کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان از بعد کتب تخصصی و مکان فیزیکی و افزایش کتاب‌های تخصصی برای کودکان با منابع غنی‌تر در مناطق شهرداری اصفهان خواهد بود و سمبل تخصصی «کتاب‌واره» برای کتابخانه‌های شهر اصفهان نیز دنبال می‌شود.
گفت‌وگو از: اکرم کیانی، سرویس فرهنگ و هنر ایمنا
نظر شما