به گزارش خبرنگار ایمنا، قیمت نفت همچنان سیر صعودی دارد؛ به طوری که اکنون در محدود ۹۳ دلار ثبت شده است و برخی را به این باور رسانده که احتمالاً تا پایان نیمه نخست سال میلادی تا ۱۰۰ دلار در هر بشکه هم پیش برود.
دلیل این پیش‌بینی به موجودی نفت و میزان عرضه اوپک بازمی‌گردد. این در حالی است که تقاضا برای نفت همچنان رو به افزایش است و حتی با فراگیری اومیکرون هم این سیر تقاضا کاهش نیافته است؛ به ویژه آنکه با وجود ادامه اختلال در عرضه نفت و چالش جهان در تأمین تقاضا، خریداران شروع به خرید بیشتر کرده‌اند و تاکنون قیمت‌ها را به بالاترین سطح خود رسانده‌اند. درمجموع، ترکیب موجودی پایین انبارهای نفت، برخی معضلات عرضه و افزایش پایدار تقاضا، باعث انتشار زمزمه‌هایی مبنی بر سیر صعودی قیمت نفت در آینده‌ای نزدیک شده است.
دلایلی که نفت را گران کرد
نفت خام تا این زمان از سال میلادی، حدود ۲۰ درصد افزایش قیمت داشته است و احتمالاً به علت تقاضای بالا در جهان، درصد بیشتری از افزایش را هم تجربه می‌کند؛ تحلیلگران افزایش نرخ این‌چنینی را خطرناک می‌دانند. واقعیت آن است که دو عامل باعث شد انبارهای نفت که موجودی آن‌ها بنا به عللی مانند همه‌گیری کرونا و سقوط شدید تقاضای نفت بالا رفته بود، در این چند هفته اخیر با کاهش نفت مواجه شود.
نخست کاهش عرضه نفت و علت دیگر، کاهش تولید نفت آمریکا است که موجب شد میزان موجودی انبارهای جهانی نفت، اکنون نه فقط برای نفت خام بلکه برای محصولات نفتی همچون بنزین و دیزل هم به سطح پایینی برسد و در برابر افزایش تقاضای نفت، عرضه آن را کاهش دهد.
حال اینکه اوپک در ماه ژانویه حدود ۲۸ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده و نسبت به ماه قبل از آن ۲۱۰ هزار بشکه در روز بیشتر تولید کرده است، اما نتوانسته افزایش ۴۰۰ هزار بشکه در روز ماهانه خود را محقق کند. از طرفی هم عراق به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک، در ماه ژانویه بسیار کمتر از سهمیه‌ای که اوپک‌پلاس برای تولید به این کشور داده، تولید نفت داشته است.
برخی دیگر از اعضای اوپک‌پلاس نیز مانند قزاقستان، برای مقابله با افزایش قیمت سوخت، بخش بیشتری از تولید خود را در داخل مصرف می‌کنند و از عرضه به بازارهای جهانی صرف‌نظر کرده‌اند؛ ضمن آنکه روسیه، به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ نفت به دلیل تنش‌هایی که با غرب بر سر اوکراین پیدا کرده است، احتمال اختلال در عرضه نفت به اروپا را دارد که این موضوع، نگرانی بزرگی برای این کشورها شده است.
عامل دیگر برای کاهش عرضه نفت، موشک‌های ارسالی انصارالله به سوی امارات است که نگرانی قابل‌توجهی درباره اختلال در بازار انرژی به وجود آورده است. به علاوه دلایل مختلف داخلی مانند چالش‌های فنی، سرمایه‌گذاری و مسائل مربوط به ثبات و عوامل خارجی چون تحریم‌ها و مقررات زیست‌محیطی باعث شده است افزایش تولید فعلاً میسر نباشد.
در این میان عده‌ای از کارشناسان این بازار معتقدند با تکیه بر کشورهای تولیدکننده نفت غیر اوپکی میزان موجودی انبارهای نفت در سال ۲۰۲۲ افزایش خواهد یافت. اما عده‌ای دیگر بر این دیدگاه هستند که شتاب افزایش عرضه نفت کندتر از اکنون می‌شود؛ زیرا مقررات زیست‌محیطی باعث کاهش عرضه و در نتیجه افزایش بیشتر قیمت نفت خواهد بود و ممکن است بازار بیشتر در معرض احتمال افزایش قیمت در کوتاه‌مدت قرار گیرند.
نیاز بازارهای جهانی به نفت ایران
واقعیت آن است در شرایطی که بازارهای جهانی با کمبود نفت مواجه هستند، تمایل کشورها برای حضور ایران در بازار نمایان شده است؛ به طوری که جواد اوجی، وزیر نفت اظهار کرده بود: بی‌شک، بازار جهانی نیازمند افزایش عرضه نفت از سوی ایران است و ما آمادگی داریم در سریع‌ترین زمان ممکن، مقدار عرضه نفت خود به بازارهای جهانی را افزایش دهیم.
به گفته وی، مسئله بحران انرژی و گاز در اروپا یک مسئله جدی است که جز با همکاری میان تولیدکنندگان بزرگ منابع هیدروکربوری قابل‌حل و فصل نیست و جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت و گاز در سطح جهان و با تکیه بر ظرفیت‌های عظیم منابع هیدروکربونی و توان تولید خود آمادگی دارد تا در این زمینه وارد عمل شود.
وزیر نفت خاطرنشان کرده بود: چنانچه مصرف‌کنندگان جهان به‌ویژه اقتصادهای بزرگ از سطح کنونی قیمت و مقدار عرضه نفت ناراضی هستند و آن را به ضرر منافع خود می‌دانند، بهترین پیشنهاد من به آن‌ها، لغو هرچه سریع‌تر تحریم‌های یک‌جانبه و ظالمانه آمریکا علیه ایران و باز کردن فضا برای بازگشت تولید ایران با حداکثر توان به بازارهای جهانی است. با این اوصاف هرچه دیرتر تحریم‌ها برداشته شود و قیمت‌ها افزایش یابد، هزینه فرصت‌های ازدست‌رفته نه‌تنها برای ما بلکه برای کشورهای دیگر هم بیشتر می‌شود.
با صادرات نفت ایران، قیمت‌ها تعدیل می‌شود
در رابطه با افزایش قیمت نفت و نقش ایران در تعدیل قیمت‌ها، شهرام معینی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با ایمنا اظهار می‌کند: شرایط بازار نفت در درازمدت نامشخص است اما این احتمال وجود دارد که در مدت‌زمان کوتاهی قیمت نفت برمدار صعودی باشد.
وی خاطرنشان می‌کند: قیمت نفت وابسته به عرضه و تقاضا است و از آنجا که خریداران این محصول، جایگزینی برای نفت ندارند، ناچار هستند برای مصرف موارد مورد نیاز خود، آن را تقاضا کنند و زمانی هم که عرضه پایین می‌آید و تقاضا ثابت مانده است، قیمت این محصول افزایشی می‌شود.
این اقتصاددان تصریح می‌کند: یکی از ویژگی‌های بازار نفت، شکننده بودن قیمت آن است و شاید کمتر کالایی پیدا شود که قیمت آن تا این حد نوسان داشته باشد. حتی اگر تقاضا به اندازه یک بشکه هم از عرضه بیشتر شود، قیمت این ماده تغییر می‌کند.
معینی می‌افزاید: حال با توجه به تشدید فعالیت‌های اقتصادی، افزایش جابه‌جایی‌ها و حمل و نقل، نیازهایی هم که وابسته به نفت است شدیدتر شده و پس از گذشت زمستان هم با افزایش تقاضا برای مسافرت‌ها نیاز به نفت بیشتر شود. بر این اساس است که تقاضا از عرضه پیشی گرفته و قیمت این محصول گران شده است.
وی تصریح می‌کند: با انجام تغییراتی در شرایط کنونی احتمال می‌رود عرضه نفت بیشتر شود. مثلاً با تحقق قطعی مذاکرات و ورود نفت ایران به بازارهای جهانی ممکن است عرضه بیشتر و قیمت هم متعادل‌تر شود.
این استاد دانشگاه یادآور می‌شود: با تغییر دولت آمریکا که در سال گذشته انجام گرفت تا حدودی از میزان سخت‌گیری‌هایی که برای فروش نفت ایران به بازارهای جهانی وجود داشت کاسته شد، به طوری که از آن پس چین واردات نفت خود را از ایران افزایش داد.
معینی می‌گوید: به نظر می‌رسد اکنون ایران، حدود یک میلیون بشکه نفت صادر می‌کند که مشتری عمده آن چین است و مابقی کشورها هم برای خرید نفت ایران منتظر نتیجه مذاکرات هستند. با این وجود، میزان عرضه نفت بیشتر خواهد شد و این موضوع بر قیمت آن هم تأثیر می‌گذارد؛ البته این اتفاق هم وابسته به واکنش‌های کشورهای دیگر است.
وی ادامه می‌دهد: اینکه آیا آن‌ها نیز همزمان با ایران، فروش نفت خود را افزایش می‌دهند یا خیر، در کل به نظر می‌رسد که فرصت برای حضور ایران در بازار نفت، بیش از همیشه باشد و پیش‌بینی می‌شود با توجه به قابلیت‌های موجود، ایران در زمانی کوتاه بتواند بازارهای از دست رفته خود را تسخیر کند.
گزارش از: نفیسه زمانی‌نژاد، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما