به گزارش خبرنگار ایمنا، ژئوتوریسم از دو واژه ژئو (زمین‌شناسی و علوم وابسته به آن) و توریسم (گردشگری) تشکیل شده که شاخه‌ای از علم گردشگری است. «ژئوتوریسم» به بررسی و شناخت پدیده‌های زمین‌شناسی می‌پردازد و با طبیعت بی‌جان سروکار دارد؛ در نتیجه حیوانات و گیاهان جز ژئوتوریسم محسوب نمی‌شوند و در شاخه‌ای به نام اکوتوریسم قرار می‌گیرند. هنگامی که به قصد مشاهده جاذبه‌های طبیعی یک مکان مانند پوشش گیاهی و جانوری آن اقدام به سفر کرده‌اید، یک «اکوتوریست» هستید؛ اما اگر برای بررسی سنگ‌ها و بافت زمین‌شناسی یک منطقه به سفر پرداخته‌اید، یک «ژئوتوریست» هستید. برای بررسی بیشتر این موضوع با علی‌خان نصراصفهانی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد واحد اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
زمین گردشگری یا ژئوتوریسم چیست؟
واژه زمین گردشگری یا ژئوتوریسم از دو بخش ژئو (زمین) و توریسم (گردشگری) تشکیل شده است. جاذبه‌های زمین‌شناسی، ژئومورفولوژی و میراث معدن کاری شامل این بخش است. البته در کنار این موارد بخش تاریخ و جذابیت‌های اکولوژیکی یک منطقه نیز می‌تواند جزو ژئو قرار بگیرد. بخش توریسم این کلمه به عنوان موضوعی چند رشته‌ای شامل تمام زیرساخت‌های صنعت گردشگری از جمله مدیریت، اقامت و تورها است.
ژئوتوریسم چه اقشاری از جامعه را در بر می‌گیرد؟
ژئوتوریسم شامل تمام اقشار جامعه از جمله متخصصان، دانشجویان، دانش‌آموزان و کودکان است. این صنعت در دنیا یکی از پردرآمدترین رشته‌های گردشگری است که متقاضیان علاقه‌مند خود را جذب می‌کند.
کدام قشر از افراد غیرمتخصص در ژئوتوریسم محسوب می‌شوند؟
منظور از افراد غیرمتخصص، مردم عادی و علاقه‌مند به طبیعت هستند که با توجه به نوع فعالیت ژئوتوریسمی افراد مختلف ضمن بازدید از مناطق با مبانی پیدایش آن‌ها نیز آشنا می‌شوند و اهمیت وجودی آن‌ها را درمی‌یابند.
هدف ژئوتوریسم چیست؟
به طور کلی این صنعت یک زیرمجموعه از توریسم پایدار بوده و هدف آن حفظ منابع گردشگری در مقاصد ژئوتوریسمی است. درواقع طی این صنعت، هدایت گردشگران به جاذبه توریستی به نوعی انجام می‌شود که موجب تخریب منابع نشود؛ در نتیجه علاوه بر لذت از زیبایی‌های زمین در این صنعت نحوه نگهداری از آن‌ها نیز آموزش داده شود.
ژئوسایت چیست؟
ژئوسایت مکانی است که شامل پدیده یا عارضه کمیاب و ارزشمند از نظر علمی یا زیبایی‌شناختی است. این مکان باید ابزار تفسیری مناسب برای بازدیدکنندگان داشته باشد. در سراسر جهان اغلب ژئوسایت‌هایی یافت می‌شود که دچار مشکل شده یا حتی از بین رفته‌اند؛ به همین دلیل در سال‌های اخیر برای حفاظت از این میراث برخی از مهم‌ترین ژئوسایت‌ها تحت حمایت محلی، ملی و حتی بین‌المللی در آمده است، به طور مثال در استان اصفهان می‌توان باتلاق گاوخونی را به یکی از جذابیت‌های ژئوسایتی تبدیل و آن را احیا کرد.
ژئوپارک چیست؟
ژئوپارک گستره‌ای با مرزهای کاملاً آشکار است که دربرگیرنده چند پدیده زمین‌شناختی کمیاب و برجسته است و در آن گستره جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ارزشمند یافت می‌شود. چنین گستره‌ای باید از برنامه‌های مدیریت گسترش، بهره‌برداری و طرح‌های حفاظتی برخوردار شود و توان افزایش سطح اقتصادی جامعه، محلی و جلب همکاری مردمی را در خود جای دهد.
حضور گردشگران در ژئوپارک باعث چه مسئله‌ای می‌شود؟
در ژئوپارک گردشگران برای بازدید از ژئوسایت و سایت‌های طبیعی و فرهنگی حضور دارند که این حضور موجب رونق اقتصادی پایدار جوامع محلی خواهد شد. شرط مهم موفقیت یک ژئوپارک، وجود برنامه و راهبردهای مناسب و دقیق در مدیریت آن است؛ راهبردهای حفاظت از چنین محیط‌هایی بهره‌برداری صحیح، توانمندسازی جامعه محلی و توسعه پایدار ژئوپارک است.
آیا در ایران ژئوپارک وجود دارد؟
بله. قشم یکی از دیدنی‌ترین ژئوپارک‌های ایران در موارد مشابه خود است. استان اصفهان به دلیل قرار گرفتن در محل برخورد سه زون اصلی زمین‌شناسی «ایران مرکزی»، «کمربند ارومیه دختر» و «سنندج سیرجان» برای توسعه زمین گردشگری بسیار پتانسیل دارد. وجود معادن شدادی، قنات‌های جذاب با معماری خاص، غارهای طبیعی و دست‌کند زیبا و حتی شهرک‌های زیرزمینی در ناحیه کاشان یا تیران می‌تواند اصفهان را به یکی از قطب‌های جذاب ژئوتوریسم تبدیل کند. سفر به شمال نائین و قدم نهادن بر کف اقیانوسی که میلیون‌ها سال قبل در این مکان قرار داشته، جذابیت‌های گردشگری اطراف آن و مشاهده شواهد فعالیت معدنی در منطقه انارک که به بیش از هزار سال قبل بازمی‌گردد از جمله قطب‌های گردشگری جذاب اصفهان محسوب می‌شود.
چرا گردشگری اهمیت دارد؟
با توسعه گردشگری و شاخه‌های تخصصی آن اشتغال‌زایی و اقتصاد کشور سبب تحول می‌شود؛ به همین دلیل اهمیت دادن به این صنعت مهم است.
سازمان خاصی به حمایت ویژه از صنعت ژئوتوریسم در اصفهان می‌پردازد؟
کمسیون گردشگری اتاق بازرگانی به اهمیت این صنعت جدید، توجه خاصی دارد و در جهت ایجاد یک پایلوت ژئوتوریسمی در استان اصفهان اقداماتی را انجام داده است. از بنده درخواست شد بررسی زمین‌شناسی و ارزیابی مقدماتی پتانسیل ژئوتوریسمی استان اصفهان را در قالب یک طرح پژوهشی اجرا کنم که اکنون در حال بررسی نحوه اجرایی شدن آن هستیم. امیدوارم نخستین اطلس جذابیت‌های زمین گردشگری استان اصفهان به یکی از خروجی‌های ارزشمند این مطالعات تبدیل شود.
نظر شما