به گزارش خبرنگار ایمنا، مطالعات بسیاری نشان داده که کودکان و نوجوانان در سنین مدرسه، ناقلان مؤثری از بیماری کووید به اعضای خانواده هستند و در بسیاری از موارد به‌عنوان ناقلان خاموش یا بی‌علامت بیماری کووید، باعث ابتلای منجر به بستری بزرگسالان شده‌اند. این موضوع، ضرورت واکسیناسیون در این گروه سنی را برای شکست زنجیره انتقال ویروس و کنترل پاندمی نشان می‌دهد.
کودکان چه واکسنی با چه میزانی دریافت کنند؟
پاسخ به نگرانی‌های والدین در حالی به یکی از دغدغه‌های پزشکان و مسئولان بهداشتی در همه کشورهای دنیا بدل شده که امکان بروز عوارض جانبی در اثر تزریق واکسن کووید همانند بزرگسالان در کودکان هم صفر نیست. این مهم درمورد واکسن‌های دیگر و داروهایی که به صورت عمومی تجویز می‌شود، همواره وجود داشته است. همان‌طورکه شرکت‌های داروسازی برای تأیید واکسن بزرگسالان با هم رقابت دارند، در تولید واکسن کودکان هم سعی دارند با تکرار آزمایش‌های مختلف درباره «بی‌خطری» و مؤثر بودن آن بر نوجوانان و کودکان به یقین برسند.
دوازدهم آبان‌ماه امسال بود که در خبرها اعلام شد شیوع ویروس جهش‌یافته کرونا، میزان ابتلاء و بستری کودکان را به میزان قابل‌توجهی افزایش داد. این موضوع باعث شد کشورهای مختلف دنیا واکسیناسیون را در گروه‌های سنی زیر ۱۸ سال با واکسن‌های معتبر مانند فایزر و مدرنا یا واکسن‌های تحت مطالعه مانند سینوفارم، آغاز کنند.
در حال حاضر بنای سیاست‌های بهداشتی کشورها بر این است که ترجیحاً گروه سنی بالای ۱۲ سال واکسینه شوند؛ به این دلیل که مطالعات واکسن‌ها در گروه‌های سنی زیر ۱۲ سال کامل نیست. از طرف دیگر این گروه از لحاظ سیستم ایمنی حساس هستند، بنابراین برای تصمیم‌گیری بر پایه علم و مستندات باید تا تکمیل نتایج تحقیقات و اطمینان از کارایی و عوارض واکسن‌ها درمورد واکسیناسیون گسترده در این گروه صبر کرد.
متخصصان درمورد اینکه در برخی از کشورها گروه سنی ۱۲ تا ۱۷ سال واکسینه شده بودند، اعلام کردند داده‌های جدیدی که در اواسط ماه آگوست و پس از شیوع واریانت دلتا منتشر شد، نشان داد میزان بستری در میان نوجوانان ۱۲ تا ۱۷ سال در گروه واکسینه نشده، نسبت به گروه واکسینه شده ۱۰ برابر بیشتر بوده است. در واقع با بروز جهش دلتا شاهد افزایش بیماری‌زایی و عفونت شدید و بستری در گروه سنی زیر ۱۸ سال هستیم.
طبق گزارش آکادمی کودکان آمریکا در این کشور از آغاز پاندمی کرونا تاکنون، ۱۶.۵ درصد از کل مبتلایان به کووید ۱۹ را جمعیت کودکان تشکیل داده‌اند. همچنین گزارش‌های هفتگی نشان می‌دهد به عنوان مثال در هفته پیش (هفته پایانی ماه اکتبر) کودکان ۲۵.۱ درصد از مبتلایان به کووید را تشکیل دادند که بسیار قابل توجه است و نشان می‌دهد واکسیناسیون تا چه اندازه در این گروه سنی می‌تواند مؤثر باشد.
اثربخشی واکسن‌های کووید ۱۹ در کودکان
در ایران نیز براساس داده‌های آماری سال ۲۰۲۰ جمعیت زیر ۱۴ سال حدود ۲۴.۷۴ درصد از کل جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد. با افزودن حدود ۶ درصد برای گروه سنی ۱۴ تا ۱۸ سال، می‌توانیم بگوییم گروه سنی زیر ۱۸ سال در ایران تقریباً ۳۰ درصد از کل جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. این موضوع نشان می‌دهد واکسیناسیون این گروه سنی تا چه اندازه در ایمن‌سازی جامعه در مقابل کرونا مؤثر است.
محققان اعلام کردند مطالعات گسترده‌ای درمورد اثربخشی واکسن‌های کووید ۱۹ موجود در این گروه‌ها انجام شده یا در حال انجام است. از بین واکسن‌هایی که در حال حاضر موجود است، فایزر و مدرنا در جمعیت چندمیلیونی در نوجوانان مورد مطالعه قرار گرفته و مطالعات کارآزمایی بالینی، حاکی از بی‌خطری و اثربخشی مناسب این دو واکسن در نشریات معتبر علمی منتشر شده است.
از ماه می ۲۰۲۱ (۵ ماه پیش) واکسن فایزر-بیون تک که پیش از آن مجوز تزریق در افراد بالای ۱۶ سال را داشت، برای سنین ۱۲ تا ۱۵ سال تأییدیه اورژانسی گرفته و در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکا در واکسیناسیون نوجوانان استفاده می‌شود. واکسن مدرنا نیز پس از فایزر با تکمیل مطالعات فاز دو و سه بالینی در گروه سنی ۱۲ تا ۱۷ سال از آژانس دارویی اروپا تأییدیه مصرف اضطراری گرفت. در حال حاضر بسیاری از کشورهای دنیا ازجمله کانادا، استرالیا، فرانسه، دانمارک، آلمان، ایرلند، اسپانیا، نروژ، اتریش، مجارستان و لهستان از یک یا هر دو واکسن فایزر و مدرنا برای تزریق در گروه سنی ۱۲ تا ۱۷ سال استفاده می‌کنند.
کودکان آسیب‌پذیر
عمده عوارض احتمالی واکسیناسیون همانند گروه بزرگسالان مربوط به آن دسته از کودکانی است که ایمنی عمومی پایینی دارند و از نظر پزشکی در گروه «آسیب‌پذیر» طبقه‌بندی می‌شوند. مطالعات کمی درمورد این کودکان گروه اقلیت انجام شده است. با این حال، یک مطالعه که در مجله «بایگانی بیماری‌های دوران کودکی» ( Archives of Disease in Childhood) منتشر شده، هیچ عارضه جانبی مشکل‌زایی را در یک گروه ۲۰ نفره از نوجوانان ۱۲ تا ۱۵ ساله مبتلا به بیماری‌های عصبی نشان نداده است.
این در حالی است که روز سه‌شنبه ۳۰ نوامبر ۲۰۲۱ مسئولان بهداشتی فرانسه تزریق واکسن به گروه سنی پنج تا ۱۱ سال کودکان آسیب‌پذیر را توصیه کرده است. گفته می‌شود بیش از ۳۰۰ هزار کودک آسیب‌پذیر در فرانسه زندگی می‌کنند.
مضرات و فواید واکسینه کردن کودکان
فواید واکسینه شدن کودکان از نظر بسیاری از کارشناسان به اندازه‌ای است که ارزش «ریسک» کردن دارد؛ بنابراین وقتی عوارض جانبی احتمالی را بررسی می‌کنیم، نمی‌توانیم به راحتی از کنار نکات مثبت واکسن گذر کنیم. واقعیت این است که هر چه تعداد بیشتری واکسینه شوند احتمال انتقال و آلوده شدن افراد کمتر می‌شود. طبق آمارها کودکان مدرسه‌ای نقش مهمی در انتقال این ویروس به بزرگسالان دارند. با توجه به اینکه در کودکان شکل شدید کووید ۱۹ کمتر دیده شده است، واکسیناسیون این گروه سنی می‌تواند در تأمین امنیت بزرگسالان مفید واقع شود.
با این حال متخصصانی هستند که کماکان نسبت به واکسینه شدن کودکان نظر مثبتی ندارند، «مارتین بلانشیه» متخصص بیماری‌های واگیردار در این مورد، اظهار کرد: «با توجه به اینکه کودکانی که به کووید مبتلا می‌شوند بیماری شأن خیلی شدید نیست نمی‌توانم درک کنم که فایده تزریق واکسن آن‌ها در چه چیزی می‌تواند باشد.» او می‌گوید بهتر است اجازه دهیم کودکان به‌صورت طبیعی و احتمالاً از راه ابتلاء به ویروس، مصونیت به‌دست آورند.
واکسن سینوفارم در افراد زیر ۱۸ سال
اواسط آبان‌ماه امسال بود که متخصصان اعلام کردند در فاز اول کارآزمایی بالینی واکسن سینوفارم که در کشور چین انجام شده ۲۸۸ نفر و در فاز دوم ۷۲۰ نفر شرکت داشته‌اند. این واکسن در سه دوز متفاوت دو، چهار و هشت میکروگرم در مقایسه با یک گروه کنترل و در سه گروه سنی سه تا پنج سال، شش تا ۱۲ سال و ۱۳ تا ۱۷ سال بدون سابقه ابتلای قبلی به کووید، مورد بررسی قرار گرفت.
دوزها در روزهای صفر، ۲۸ و ۵۶ تزریق مطالعه و چهار هفته پس از هر مرحله تزریق، تیتر آنتی‌بادی خنثی‌کننده اندازه‌گیری شد. نتیجه این مطالعه نشان داد در تمام دوزها و همه رده‌های سنی، پاسخ مناسب آنتی‌بادی ایجاد شد و این واکسن در گروه‌های سنی سه تا ۱۷ سال که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند، مؤثر و ایمن بوده و پس از گذشت ۲۸ روز از تزریق دو دوز واکسن سینوفارم در صددرصد این افراد پاسخ ایمنی همورال قوی ایجاد شد. نتایج کارآزمایی واکسن سینوفارم حاکی از این است که عوارض جانبی این واکسن در گروه سنی کودکان و نوجوانان عمدتاً با شدت خفیف تا متوسط بوده و شایع‌ترین عوارض تب و درد در محل تزریق گزارش شده است.
براساس نتایج این مطالعه، فاز سوم مطالعات بالینی واکسن سینوفارم در کودکان سه تا ۱۷ سال با دوز چهار میکروگرم در کشور امارات متحده عربی ادامه پیدا کرد که منتظر انتشار رسمی نتایج نهایی واکسن در این گروه سنی هستیم. پیشتر از این نیز مطالعه مشابهی از فاز اول و دوم کارآزمایی بالینی واکسن کووید -۱۹ سینووک (کروناوک) در گروه‌های سنی زیر ۱۸ سال منتشر شده است.
کشورهایی که واکسن سینوفارم را در گروه سنی زیر ۱۸ سال تزریق می‌کنند
مطالعات نشان می‌دهد برخی کشورها با وجود اینکه هنوز مطالعات بالینی واکسن سینوفارم در گروه سنی کودکان و نوجوانان به پایان نرسیده است، تصمیم گرفتند مجوز تزریق اضطراری این واکسن در افراد زیر ۱۸ سال را صادر کنند. سیستم بهداشت و درمان کشورهای چین، امارات، ایران، بحرین و آرژانتین به استفاده از واکسن سینوفارم در گروه‌های سنی زیر ۱۸ سال تأییدیه اورژانسی داده‌اند.
سینوفارم؛ واکسنی بی‌خطر برای کودکان
مطابق اعلام داروسازی سینوفارم، این واکسن بی‌خطر است و به جز تب و احساس درد خفیف در محل تزریق با عوارض جانبی دیگری همراه نیست، ۲۷ تیرماه امسال بود که چین صدور مجوز واکسن سینوفارم برای کودکان بالای سه سال را گرفت. دو پژوهشگر در کشور مجارستان با آزمایش نمونه خون ۴۵۰ تن از افراد حداقل دو هفته پس از تزریق دوز دوم واکسن سینوفارم به این نتیجه رسیدند که ۹۰ درصد افراد زیر ۵۰ سال پادتن‌ها (آنتی‌بادی) لازم را در بدن خود دارند. سازمان جهانی بهداشت در ماه مه (اردیبهشت) واکسن سینوفارم را تأیید کرد و هم‌اکنون این واکسن ساخت چین در بیش از ۵۰ کشور جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این تحقیق حاکی است که تنها نیمی از افراد بالای ۸۰ سال که واکسن سینوفارم تزریق کرده‌اند در بدن خود آنتی‌بادی لازم را تولید کرده‌اند. هر چند سطح آنتی‌بادی در بدن معیار مستقیمی برای سنجش میزان محافظت از افراد در برابر کووید -۱۹ نیست اما شواهد روزافزونی حاکی است که میزان آنتی‌بادی می‌تواند نشانه خوبی برای این منظور باشد.
کودکان هم مانند بزرگسالان در معرض ابتلاء به ویروس کووید ۱۹ قرار دارند و تزریق واکسن کرونا آن‌ها را در برابر این ویروس ایمن می‌کند، ۲۷ تیرماه امسال بود که چین صدور مجوز واکسن سینوفارم برای کودکان بالای سه سال را گرفت و این کشور مجوز استفاده اضطراری از واکسن کروناویروس سینوفارم را برای کودکان بالای سه سال صادر کرد.
شرکت داروسازی سینوفارم چین اعلام کرده بود استفاده اضطراری از واکسن کووید -۱۹ ساخت این شرکت برای کودکان بالای سه سال در این کشور تأیید شده است. این واکسن غیرفعال شده از شانزدهم ماه جاری میلادی برای تزریق به افراد سه تا ۱۷ سال مورد تأیید قرار گرفته است.
واکسیناسیون کودکان در کشور به صورت پلکانی با رضایت والدین
دوم بهمن ماه امسال بود که محمد هاشمی، سرپرست مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت پیرو مصوبات ستاد ملی کرونا اعلام کرد ستاد مصوب کرده است که واکسیناسیون گروه سنی پنج تا ۱۱ سال در سراسر کشور به صورت پلکانی و با رضایت والدین آغاز شود.
وی تاکید کرده بود بر این اساس، با توجه به لزوم آمادگی کامل مراکز درمانی، ستاد مقابله با کرونا مصوب کرد که واکسیناسیون گروه سنی پنج تا ۱۱ سال در سراسر کشور به صورت پلکانی و با رضایت والدین آغاز شود.
با ابلاغ واکسیناسیون کودکان ۹ سال به بالا در کشور واکسن‌های مورد استفاده برای این گروه سنی به تأیید کمیته علمی ستاد ملی کرونا، «سینوفارم» و «پاستوکووک» بوده است؛ از روز شنبه نهم بهمن ماه همه پایگاه‌های تجمیعی و مراکز بهداشت مجری واکسیناسیون کووید ۱۹ در سراسر استان‌ها پذیرای کودکان ۹ تا ۱۲ ساله استان شدند.
واکسن کرونا برای کودکان غیرایرانی نیز در این گروه سنی تأمین شده است. با توجه به نتایج تحقیقات و اطلاعات موجود سویه «اومیکرون»، می‌تواند برای کودکان نیز خطرناک باشد و سلامتی کودکان و نوجوانان را تهدید کند.
پاستوکووک و صدور مجوز برای کودکان
«پاستوکووک» نام واکسنی علیه بیماری کووید ۱۹ است که توسط انستیتوپاستور ایران با کمک مؤسسه فینلای کوبا تولید شده است. این واکسن در کوبا به‌نام سوبرانا Soberana شناخته می‌شود که دوز یادآور آن نیز سوبرانا پلاس است که در ایران، پاستوکووک پلاس نامیده می‌شود. فرق سوبرانا پلاس یا پاستوکووک پلاس که به عنوان دوز بوستر به کار می‌رود، با دوزهای اول و دوم در این است که شکل پلاس آن فاقد توکسوئیدکزاز است که در دوزهای اولیه برای تحریک بیشتر سیستم ایمنی در واکسن به کار رفته است.
پاستوکووک در تیرماه ۱۴۰۰ از وزارت بهداشت ایران مجوز مصرف اضطراری گرفت و در عین حال در کوبا، نیکاراگوئه، ویتنام و ونزوئلا نیز مجوز دارد. هر چند کوبا برای سوبرانا از سازمان جهانی بهداشت تقاضای ورود این واکسن را به سبد مورد تأیید آن سازمان داشته، اما هنوز پاسخی دریافت نکرده است.
به دنبال شروع کارآزمایی سوبرانا در کوبا روی کودکان، ایران نیز منتظر مجوز اضطراری برای مصرف در کودکان است که البته بدون دوز بوستر ارائه می‌شود. رئیس انستیتو پاستور به تازگی خبر از صدور مجوز برای کودکان داده است. باید دانست که واکسن‌های نوترکیب با تکنولوژی مشابه پاستوکووک همانند واکسن پنوموکوک و مننژیت پیشتر در کودکان به کار رفته و ایمن بوده است.
واکسن پاستوکووک؛ تنها واکسن داخلی مجوزدار برای استفاده کودکان
دوازدهم بهمن ماه امسال بود رئیس انستیتوپاستور ایران اعلام کرد واکسن پاستوکووک، تنها واکسن داخلی است که در حال حاضر مجوز استفاده در کودکان را نیز دارد که در دو نوبت با فاصله یک ماه به گروه‌های سنی زیر ۱۸ سال تزریق می‌شود. با توجه به شرایط در افراد بالاتر از ۱۸ سال واکسن یادآور واکسن پاستوکووک به‌نام پاستوکووک پلاس با فاصله یک ماه به عنوان دوز سوم تزریق می‌شود.
علیرضا بیگلری تاکید کرده بود که حدود ۱۵ میلیون دوز تحویل وزارت بهداشت شده است. پاستوکووک پلاس تنها واکسن کووید ۱۹ دنیاست که اساساً با هدف تزریق به عنوان دوز یادآور طراحی و تولید شده است و چون می‌تواند به عنوان دوز یادآور سایر واکسن‌ها نیز استفاده شود، با استقبال بسیار زیاد و گسترده مردم مواجه شده که نشانگر کیفیت این واکسن و اعتماد یک‌صد ساله مردم به واکسن‌های تولیدی انستیتوپاستور ایران است.
وی گفته بود اکنون هم که مشخص شده این واکسن روی واریانت اومیکرون مؤثر است، قطعاً درخواست‌ها بسیار افزون‌تر خواهد شد. در حال حاضر واکسن تحویلی پاستوکووک پلاس به عنوان دوز یادآور به افرادی تزریق می‌شود که سایر واکسن‌ها مانند سینوفارم را دریافت کرده‌اند، بدیهی است برای بیش از ۶۰ میلیون نفر که واکسن‌های متفرقه از جمله سینوفارم را تزریق کرده‌اند، امکان تأمین پاستوکووک پلاس وجود ندارد.
طبق گفته رئیس انستیتو پاستور ایران، هفته آتی محموله پاستوکووک پلاس تحویل استان‌ها خواهد شد؛ ولی تاکید شده که منحصراً به افرادی که قبلاً واکسن پاستوکووک را دریافت کرده‌اند، تزریق شود. البته برای کودکان پاستوکووک تزریق می‌شود و پاستوکووک پلاس نیاز نیست. خوشبختانه واکسن پاستوکووک به مقدار فراوان در کشور وجود دارد.
نظر شما