به گزارش خبرنگار ایمنا، در چند سال قبل سیگار کشیدن زنان و دختران یک تابو در اجتماع بود و اگر بود در محلی خلوت و دور از چشم اغیار بود، اما امروز اگر شما در مکان‌های عمومی دقت کنید، شاهد دختران سیگارکشی هستید که با جسارت تمام در مکان‌های عمومی مشغول کشیدن سیگار هستند و اصلاً شرمی در نگاه شأن و حرکات شأن به چشم نمی‌خورد، این گونه سیگار کشیدن یک ژست اجتماعی شده است امروز بسیاری از رفتارهای نابهنجار، بهنجار شده است.
یکی از این آسیب‌ها گرایش فزاینده به مصرف سیگار است. مصرف سیگار معضل جدیدی است که به ویژه زنان جوان را به خود مبتلا کرده است و بیم آن می‌رود رواج گسترده این ماده دخانی این قشر از جامعه را با مشکلات جدی مواجه سازد.
آمار زنان سیگاری در جهان و ایران
در سال ۲۰۱۰، حدود ۲۰۰ میلیون زن در سراسر جهان سیگار مصرف می‌کردند، نیمی از این زنان سیگاری در کشورهای با درآمد بالا و نیمی دیگر در کشورهای با درآمد پایین و متوسط بودند، آمارها نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۰، در ایران ۹ درصد دختران ۱۳ تا ۱۵ ساله و کمتر از یک درصد زنان ۱۵ تا ۶۴ ساله به صورت روزانه سیگار مصرف می‌کردند.
افراد معمولاً دلایلی مانند توصیه دوستان و آشنایان به مصرف سیگار، بیکاری، ناراحتی روانی، تنهایی، خستگی و دیدن نمایش سیگار کشیدن بازیگران در فیلم‌ها را برای سیگار کشیدن خود ذکر می‌کنند، دختران جوان برای جلوگیری از افزایش وزن و نشان دادن خود به عنوان افرادی مستقل و جذاب، سیگار می‌کشند. همچنین بسیاری از زنان، استرس را به عنوان یکی از دلایل سیگار کشیدن خود بیان می‌کنند.
مصرف سیگار زنان و دختران جوان؛ آسیب رفتاری
یکی از معضلات امروز جامعه، گسترش روزافزون استفاده از دخانیات به ویژه سیگار در میان عامه مردم و به خصوص دختران و زنان جوان است. مصرف فراوان این ماده در جامعه از مصائبی است که کشور ما با آن دست و پنجه نرم می‌کند. افزایش مصرف سیگار و دخانیات در میان دختران و زنان و همچنین عادی شدن این موضوع در جامعه جدید، زنگ خطری جدی به شمار می‌رود و رفتاری آسیب زا تلقی می‌شود، به طوری که برخی از این جوانان به عضو ثابت قلیان سراها، سفره خانه‌ها و کافه‌ها تبدیل شده‌اند.
رشد مصرف سیگار در میان زنان و دختران جوان است و «سیگار کشیدن» یکی از اشکال استفاده از مواد دخانی محسوب می‌شود که امروزه در جامعه به ویژه در میان جوانان با سرعت بالایی در حال گسترش است. سیگار کشیدن هم به دلیل مضرات ذاتی که دارد و هم به دلیل اینکه موجب تسهیل روی آوردن افراد به سیار مواد دخانی نظیر مواد مخدر و افیونی می‌شود، موضوعی بسیار چالش برانگیز برای سلامت جامعه است و این در حالی ست که هزاره سوم میلادی در شرایطی آغاز می‌شود که جوامع انسانی با مشکلات عدیده‌ای در بخش‌های مختلف رو به رو هستند.
سیگار کشیدن زنان جوان، تحت تأثیر عواملی اجتماعی و نیز به مدد تبلیغات هوشمندانه شرکت‌های دخانیاتی و البته در غیاب اقدامات فرهنگی و جهت‌گرایانه مسئولان امر، کم کم به سمتی می‌رود که نه تنها زشتی خود را از دست می‌دهد، که به نوعی ژست روشنفکری، مد اجتماعی و کلاس اجتماعی بدل می‌شود و بیم آن می‌رود که در آینده‌ای نه چندان دور این نابهنجاری به عنوان یک هنجار در جامعه پذیرفته می‌شود.
نتایج پژوهش‌های مختلف حاکی از آن است که مصرف سیگار در بین زنان و دختران در پایتخت دارای عللی اجتماعی است که متغیرهایی مانند هنجارشکنی، رهایی از فشار عصبی، تبعیت از مد و سیگاری بودن همسر بر آن مؤثر است، از آنجا که استعمال دخانیات مانند سیگار و قلیان زمینه را برای روی آوردن افراد به ویژه نسل جوان به مواد مخدر فراهم می‌آورد، مصرف قلیان و سیگار را می‌توان زنگ خطری برای گرایش زنان به مواد افیونی قلمداد کرد. همچنین این تحقیقات نشان می‌دهد که عواملی همچون افزایش میزان اعتقادات دینی، وضعیت تأهل و نگرش منفی نسبت به مصرف سیگار کاهش گرایش به مصرف سیگار را به دنبال دارد.
رویکردهای جامعه‌شناختی در تحلیل عوامل نظری این موضوع عبارتند از:
در نظریه انحرافات، مرتون بین اهداف و راه‌های رسیدن به اهداف تفاوت قائل می‌شود، به نظر می‌رسد بخشی از زنانی که به سیگار گرایش پیدا می‌کنند، برای تفریح و یا تأمین لذت و کسب آرامش به راه‌های نامتعارف و کجروانه که همان استعمال سیگار است، متوسل می‌شوند و میان این هدف‌ها و وسایل رسیدن به آنها ارتباط به هنجار برقرار نمی‌کنند و برای رسیدن به اهدافشان که بجشی از آنها نام برده شد، ابزار مواد دخانی را انتخاب می‌کنند.
در نظریه اختلال هنجاری (آنومی) دورکیم، بی هنجاری معرف وضعیتی است که چارچوب هنجاری موجود برای نسل یا نسل‌هایی در جامعه اعتبار خود را برای سازماندهی رفتار آنها از دست می‌دهد. به نظر می‌رسد دختران و زنان مبتلا به سیگار و دخانیات در جامعه با شرایطی رو به رو می‌شوند که دچار چندگانگی شده تو هنجاری پیشین جامعه پاسخگوی نیازهای آنها نخواهدبود. بنابراین آنها استعمال سیگار را که عموماً پیش از این نزد جامعه و جوانان نامتعارف و نابهنجار بوده به عنوان رفتاری بهنجار می‌پذیرند و آن را عملی قبیح تصور نمی‌کنند...
این دو نظریه به نظریه فشار ساختاری مرتون وصل می‌شوند که چنین مطرح می‌کند که هرگونه فشار بر اعضای جامعه می‌تواند باعث زیر پا گذاشتن هنجارهای اجتماعی- فرهنگی توسط آنها شود.
سیگار، ژست جدید برخی دختران ایرانی
سیگار کشیدن زنان که بی‌شک در فرهنگ ایرانی پدیده‌ای مذموم و ناپسند است به مدد تبلیغات هوشمندانه کمپانی‌های دخانیاتی و البته در غیاب اقدامات فرهنگی مسؤولان امر، کم کم به سمتی می‌رود که نه تنها زشتی خود را از دست داده بلکه به نوعی ژست «روشنفکری» و «کلاس اجتماعی» بدل شده و بیم آن می‌رود که در آینده‌ای نه چندان دور این «ناهنجاری» به عنوان یک «هنجار» در جامعه پذیرفته شود.
شواهد حاکی از آن است که نگاه منفی به پدیده «زنان و دختران سیگاری» به تدریج در حال رنگ باختن است؛ به طوری که این روزها دیدن دختران سیگار به دست در کافی‌شاپ‌های دود گرفته، پارک‌ها و ماشین‌های مدل بالا چندان عجیب نیست و شاید مانند ایام قدیم مشاهده چنین صحنه‌هایی دیگر چشم‌ها را به خود خیره نکند. حال سوال این است؛ آیا قبح اجتماعی و فرهنگی سیگار کشیدن دختران در جامعه امروزی از بین رفته است.
از طرف دیگر هر چند آمار مشخصی از تعداد زنان سیگاری کشور وجود ندارد اما به گفته مسئولان حدود سه درصد زنان ایرانی سیگاری هستند، آماری که بی‌تردید طی سال‌های اخیر به ویژه در جوان‌ترها فزونی یافته است، کارشناسان در حالی خطر افزایش مصرف سیگار در دختران بویژه دختران دبیرستانی و دانشجو را گوشزد می‌کنند که «قلیان» به تهدیدی جدی‌تر بدل شده و آمار مصرف آن نیز بسیار بیشتر از سیگار است؛ به طوری که بر اساس اعلام جمعیت مبارزه با دخانیات مصرف قلیان در دختران از افزایش ۱۰ درصدی برخوردار بوده که البته عمده مصرف باز هم در دختران جوان‌تر یعنی دختران دانشجو و دبیرستانی است.
این افزایش مصرف در شرایطی است که خانواده‌ها نسبت به قلیان کشیدن دختران‌شان چندان حساس نیستند و چه بسا که در جمع‌های خانوادگی و تفرج‌گاه‌ها، دور یکدیگر جمع شده و نعنا و سیب و دوسیب است که دست به دست می‌چرخد و تعارف می‌شود و متأسفانه امروز قلیان به عنوان نوعی تشریفات ویژه جای خود را در خانواده‌ها باز کرده است.
علل سیگار کشیدن در میان دختران:
۱. مد اجتماعی
این بدین معنی است که بخش قابل توجهی از زنان جوان به خاطر دنباله روی از مد اجتماعی به کشیدن سیگار روی می‌آورند. این امر گویای این واقعیت است که هرگاه رفتاری در پهنه جامعه به مد تبدیل شود، اعضای جامعه به مضر بودن آن توجهی نمی‌کنند. برای آنها پیروی از مد مسلط در جامعه از اهمیتی بیشتر از حفظ سلامت آنها برخوردار است.
طبق نظر زیمل، مد امکان همنوایی را برای افرادی که خواهان پذیرفته شدن در میان سایر گروه‌های مردم هستند، فراهم می‌آورد. زنان جوان از سیگار کشیدن که در جامعه به مدی اجتماعی تبدیل شده، پیروی می‌کنند تا در میان اعضای مورد نظر جامعه بهتر پذیرفته شوند و بر حس انزوای اجتماعی خود غلبه کنند و احساس به روز بودن و همنوایی با دیگران را در خود زنده نگه دارند. «یکی مانند دیگران بودن» برای پیشینه مردم مدگرا حس خوشایندی است که آنان تصور می‌کنند از آن طریق از منزوی بودن و عقب ماندن از جامعه نجات پیدا می‌کنند. تأیید این فرضیه درواقع تأیید نظر زیمل درباره مد اجتماعی است.
۲. وضعیت بی‌هنجاری
در وضعیت بی‌هنجاری نوعی خلاء هنجاری بر جامعه حکمفرماست که در آن افراد برای تشخیص رفتار درست از غلط دچار تردید و سردرگمی هستند. هنجارهای پیشین اعتبار خود را برای سازماندهی رفتار و پایبندی افراد به آن هنجارها از دست داده‌اند. اما از آنجا که نظام هنجاری جدید به یکباره خلق نمی‌شود، فرد در این خلاء هنجاری ممکن است دست به اعمالی بزند که برای سلامتی‌اش مضر است. کشیدن سیگار یکی از این اعمال است، دورکیم در بحث خودکشی عنوان کرده که حتی در چنین وضعیتی امکان گرایش فرد به انواع رفتارهای آسیب‌زا وجود دارد.
تأیید این فرضیه درواقع تأیید دیدگاه دورکیم در خصوص آسیب‌زا بودن وضعیت بی هنجاری است که این وضعیت می‌تواند سبب سردرگمی هنجاری و زیر پا گذاشتن نظام هنجاری‌ای باشد که پیش از این در جامعه دارای اعتبار بودند.
۳. انحراف (کج رفتاری) اجتماعی و گرایش زنان جوان به مصرف سیگار
کسانی که از هر راهی برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کنند، ممکن است برای کسب لذت به کشیدن سیگار روی بیاورند. آنها ممکن است برای استفاده از سیگار بهانه‌ها یا دلایلی مطرح کنند، بدون آنکه به مضر بودن و آسیب زا بودن این عمل توجهی داشته باشند. در واقع آنها از انجام این کار هدفی دارند، اما وسیله‌ای که برای حصول به هدف خود برگزیده‌اند، آسیب‌زا و مضر است. این رفتار براساس نظریه مرتون نوعی انحراف اجتماعی است.
۴. فشار ساختاری
این یعنی اینکه فشار ساختاری یکی از عوامل مؤثر در گرایش زنان به مصرف سیگار است. اعضای جامعه در جریان زندگی روزمره خود دچار تنش و فشارهای مختلفی می‌شوند. این فشارها ممکن است از سوی نظام اجتماعی حاکم بر جامعه به افراد وارد شود. مشکلاتی مانند بیکاری، فقر و انواع محرومیت‌ها که از سوی جامعه به فرد وارد می‌آید یا هر آن وضعیت نامطلوبی که در جامعه برای افراد به مثابه یک فشار عمل می‌کند می‌تواند باعث شود که فرد برای رهایی از آنها به کشیدن سیگار روی آورد، به این امید که سیگار بتواند این فشارها را کاهش دهد.
استعمال سیگار پدیده‌ای است که در سال‌های اخیر در رده‌های سنی در میان دختران و نوجوانان و در مناطق مختلف و متعدد کشور گسترش یافته است. در بررسی دلایل گسترش سیگار در میان دختران، علاوه بر دلایل فوق، شاید بتوان به ستیز اجتماعی زنان علیه ساختارهای متصلب اجتماعی هم اشاره کرد، زمانی که دختران جوان از طرق سالم نمی‌توانند به اوقات فراغت سالم و مفید بپردازند، در فضاهای بسته و زیرزمینی و امروز هم در فضاهای عمومی شاهد گسترش رفتارهای آسیب زای زنان و دختران جوان در اجتماع هستیم.
عوارض مصرف سیگار در زنان
استعمال دخانیاتی مثل سیگار، قلیان عوارض بسیاری را هم در مردان و هم در زنان ایجاد می‌کند که مهم‌ترین آنها عبارتند از بیماری‌های قلبی عروقی، سکته، بیماری‌های ریوی مانند سرطان ریه، سرطان‌های دهان، حلق، حنجره، مری، معده، مثانه، چروک شدن پوست و زرد شدن دندان‌ها است اما بعضی از این بیماری‌ها در زنان، سریع‌تر و در سنین پایین‌تر ایجاد می‌شود یا شایع‌تر است.
به عنوان مثال زنان با تماس با مقدار کمتری دود سیگار، به سرطان ریه مبتلا می‌شوند یا یک نوع سرطان ریه (آدنو کارسینوما) در زنان سیگاری شایع‌تر از مردان سیگاری است. همچنین سرطان گردن رحم، بیماری‌های استخوان و افزایش مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان، از دیگر عوارض استعمال دخانیات در زنان است.
متخصصان تاکید دارند مصرف ماده دخانی سیگار در زنان موجب کاهش سطح هورمون‌های زنانه شده و از این رو تخمک گذاری را با اخلال مواجه کرده و همین امر موج تأخیر در بارداری و یا ناباروری زنان می‌شود، در صورت بارداری مادران سیگاری، عوارض سیگار دامن جنین را هم می‌گیرد و با ایجاد اختلال در خون رسانی جفت موجب اختلال رشد داخل رحمی جنین می‌شود و به دلیل همین اختلال، جنین در رشد طبیعی دچار مشکل شده و کوچک جثه می‌شود.
از طرفی با توجه به اختلال خون‌رسانی جفت این احتمال هست که جنین سقط شود، بنابراین موارد سقط در مادران سیگاری بیش از سایر مادران است، مصرف سیگار در دوران بارداری و پیش از آن باید کنار گذاشته شود و توصیه می‌شود مادران سیگاری حداقل سه تا چهار ماه پیش از بارداری مصرف سیگار را ترک کنند تا جنین آنها با عوارض کمتری مواجه شود.
علاوه بر این‌ها مصرف سیگار ارتباط مستقیمی با ابتلاء به سرطان‌های پستان و ریه در زنان دارد، تمام عوارض گفته شده در خصوص سیگار تا چندصد برابر بیشتر در خصوص قلیان وجود دارد و مصرف آن می‌تواند نقش مؤثری در کاهش باروری زنان و تأثیرات سو بر روی جنین مادران باردار داشته باشد.
نظر شما