در اینجا ما قصد داریم به ۲ مورد از رایج‌ترین و در عین حال مهمترین اختلالات شخصیتی اشاره کنیم. این دو اختلال ، عبارتند از: اختلال شخصیت مرزی و افسردگی که عمده ترین تأثیرات را در زندگی فردی و اجتماعی شخص بجا می‌گذارند. بوردرلاین یا اختلال شخصیت مرزی، بیماری‌ای است جدی که با تکانه‌ها، احساسات ناپایدار و مشکلات در روابط بین فردی نمود پیدا می‌کند. افراد دارای اختلال شخصیت مرزی(borderline personality disorder)، در یک لحظه شاد و خوشحال و لحظه دیگر افسرده و منزوی می‌شوند. این نوع از اختلال شخصیت اگر درمان نشود، منجر به افسردگی و در نهایت با رفتارهایی مانند خودکشی و خودویرانگری همراه خواهد بود.
اختلال شخصیت چه نوع اختلالی است؟
در ابتدا مقاله نیاز است بدانیم اصلاً اختلال شخصیت به چه معناست! اختلال شخصیت اختلالی روانی است که فکر، رفتار و کارکرد فرد تحت شعاع این بیماری قرار می‌گیرد؛ به عبارتی چنین فردی، در درک و فهم موقعیت اطراف و اشخاصی که در کنار وی هستند، دچار چالش می‌شود که همین موضوع موجب می‌شود وی دچار مشکلات جدی‌ای در روابط و فعالیت‌های اجتماعی اش شود.
اختلال شخصیتی، الگوهای رفتاری طولانی‌مدت و تجربیات درونی ناسازگار هر فرد با جامعه ایست که در آن زندگی می‌کند.
گاهی ممکن است حتی فرد متوجه نشود که دچار اختلال شخصیت است. در واقع، بیماری Personality Disorder (اختلال شخصیت)، نوع خاصی از بیماری‌هاست که افراد زیادی در دنیا درگیر آن هستند اما با توجه به نداشتن علائم غیرطبیعی، بسیاری از مبتلایان از بیماری خود مطلع نمی‌شوند. جمع گریزی، خودپسندی، عدم توانایی ارتباط با دیگران و وابستگی شدید، اصلی ترین علائم این بیماری هستند.
افرادی که به اختلال شخصیتی مبتلا هستند، شخصیتی ناسازگار دارند و این صفت آنها بارز و عمیق است که در برابر هرگونه تغییری از خود مقاومت نشان می‌دهند. در اکثر مواقع چنین افرادری بر این باورند این دیگران هستند که باید تغییر کنند نه آنها!
اگر به صورت تیتروار بخواهیم با انواع مختلف اختلال شخصیت آشنا شویم، می‌توان به اختلال شخصیت مرزی، پارونئید، اسکیزوئید، اسکیزوتایپی، نمایشی و خودشیفته از مهمترین موارد اختلال شخصیت اشاره کنیم.
اختلال شخصیت مرزی، یکی از مهمترین نوع اختلالات است که عدم رسیدگی به این مسئله و درمان آن می‌تواند موجب مختل شدن زندگی فرد و حتی اطرافیان شود.
بارها دیده ایم که با بیمار شدن یکی از عضو های بدن چگونه کارکرد سایر اعضا نیز مختل می‌شود، اختلالات شخصیتی نیز موجب شکل گیری چنین رویکردی در بدن می‌شود.
نگاهی گذرا به بیماری اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی معمولاً در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ظاهر می‌شود. افراد مبتلا به BPD دارای نوسانات خلقی شدید، روابط ناپایدار بین فردی و مشکل در کنترل احساسات خود هستند.
چنین فردی دچار علائمی چون رفتارهای تکانشی و بی ثباتی در روابط می‌شود که ممکن است حتی دوره‌های شدید افسردگی را نیز تجربه کند. این دوره می‌تواند از چند ساعت تا چند روز در وی ظهور کند
عدم ثبات در روابط اجتماعی و میان فردی و احساسات و عواطف، روابط متزلزل، رفتارهای تکانشی و پرخطر همچون خودکشی، همچنین خشم بیجا، احساس پوچی و ترس از تنهایی از علائم خفیف تا شدید اختلال شخصیت مرزی محسوب می‌شوند.
افراد مبتلا به بوردرلاین به دلیل برخورداری از رفتارها و عواطف ناپایدار، در زمره افراد روان‌پریش جای می‌گیرند.
زنان بیشتر از مردان به اختلال شخصیت مرزی (BPD) مبتلا می‌شوند. در عوض مردان اغلب بیماری شأن به اشتباه، افسردگی یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) تشخیص داده می‌شوند.
علت BPD هنوز مشخص نیست، اما مطالعات نشان داده است ژنتیک، ساختار و عملکرد مغز، عوامل محیطی، فرهنگی و اجتماعی در ابتلاء به این بیماری می‌توانند نقش داشته باشند.
علل و ریشه‌های بیماری شخصیت مرزی:
۱. سابقه خانوادگی، عوامل محیطی، فرهنگی و اجتماعی:
مبتلایانی که یکی از اطرافیان درجه یک آنها مانند والدین یا خواهر و یا برادر آنها، مبتلا به این اختلال هستند امکان دارد در معرض خطر بیشتری برای ابتلاء به BPD باشند. همچنین، بسیاری از افراد مبتلا به این نوع از اختلال گزارش داده‌اند اتفاقات آسیب‌زایی، همچون تجاوز، طرد شدن، یا برخی سو رفتارهای در در دوران کودکی را در زندگی تجربه کرده‌اند.
۲. عوامل مغزی:
محققین بر این باورند افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، تغییرات ساختاری و عملکردی در مغز به ویژه در مناطقی که تکانه‌ها و تنظیم هیجانی را کنترل می‌کنند، دارند. اما مشخص نیست که آیا این تغییرات پس از ابتلا رخ داده است یا این بیماری ناشی از این اشکالات ساختاری است!
۳. ابتلا به سایر بیماری‌ها:
افراد مبتلا به سایر اختلالات سلامت روان (مانند اضطراب، افسردگی یا اختلالات خوردن) در معرض خطر بیشتری هستند. از سوی دیگر، گفته شده این اختلال در کنار دیگر اختلالات روانی همچون افسردگی و اضطراب خود را نمایان می‌کند. به همین علت، پزشک ممکن است در ابتدا نتواند علائم این اختلال را به درستی تشحیص دهد چرا که تحت تأثیر علائم دیگر اختلالات قرار می‌گیرند. پیشنهاد می‌کنیم برای آگاهی بیشتر از نحوه‌ی پیدایش اختلالات شخصیت مرزی و شناخت روش‌های درمان آن به آدرس (https://therapia.institute/borderline-personality-disorder/) مراجعه کنید.
آیا به راستی ارتباطی میان اختلال شخصیت مرزی ( BPD) و افسردگی وجود دارد؟
تاکنون مطالعه‌ای قطعی نشان نداده است که اختلال شخصیت مرزی نشأت گرفته از چه بیماری یا فاکتوری است. اما مطالعات زیادی دلالت بر آن دارد که یک تا دو درصد از جمعیت جهان درگیر آن‌اند.
افسردگی قابل درمان است و متأسفانه احتمال دارد شناسایی نشود و این اتفاق نیازمند تشخیص تخصصی است، وقتی غم یک نفر پایدار می‌شود و علایق خود را از دست می‌دهد، خلق او پایین می‌آید، تحریک پذیر و عصبانی می‌شود و خواب و اشتهای او نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد و به عبارتی عملکرد نوجوان افسرده در زمینه‌های تحصیلی و ارتباطی کاهش پیدا می‌کند.
نکته حائز اهمیت آنکه افرادی که به اختلال بوردرلاین دچار شده‌اند، دیده شده در بستگان درجه یک آنها شیوع بیماری افسردگی از جمله افسردگی اساسی وجود داشته است.
همچنین بسیاری از افراد مبتلا به BPD احساس غمگینی و بی حوصلگی و احساس پوچی در آنها عیان است. احساس بی ارزشی و نفرت از خود نیز در آنها رواج دارد.
از طرفی دیگر محققان ثابت کرده‌اند، در هنگام بروز اختلال شخصیت مرزی که زمان REM کوتاه می‌شود و خواب فرد دچار اختلال می‌شود، نتایج غیرطبیعی در تست دگزامتازون و تست تحریک با هورمون آزادکننده تیروتروپین دیده می‌شود، در برخی مبتلایان به افسردگی نیز چنین علائمی شایع است.
از سویی دیگر، شواهد دلالت بر آن دارد که حتی اگر فرد دچار علائمی مانند افسردگی هم نباشد اما این احتمال وجود دارد که دچار حملات افسردگی شود.
گفته شده تنها ماندن برای چنین افرادی مانند سم مهلک است. زمانی که احساس کنند اطرافیانشان می‌خواهند او را ترک کنند؛ برای جلوگیری از طرد شدن دست به رفتارهای خطرناک می‌زنند؛ به ویژه اگر فردا مبتلا به اختلال شخصیت مرزی دارای علائم افسردگی باشد، به احتمال زیاد اقدام به خودکشی یکی از گزینه‌های وی خواهد بود.
دوقطبی و اخلال شخصیت مرزی
از آنجایی که علائم BPD شبیه علائم اختلال دوقطبی است، گاهی اوقات افراد این دو حالت را با هم اشتباه می‌گیرند. اختلال دوقطبی که خود نوعی افسردگی محسوب می‌شود در برخی موارد علائم آن با علائم اختلال شخصیت مرزی اشتباه انگاشته می‌شود و گفته شده ۴۰ درصد بیماران BPD در ابتدا دوقطبی تشخیص داده شده‌اند.
اما وجه تشابه این دو در نوسانات رفتاری فرد بیمار است و وجه تمایز آنها نیز در این است که فرد مبتلا به افسردگی شیدایی یا دوقطبی به دارو واکنش مثبتی نشان می‌دهد در حالی که در بیماران اختلال مرزی این نین نیست و فرد هیچ گونه پاسخ امیدوارکننده ای به داروهای دوقطبی نمی‌دهد.
در واقع در افراد مبتلا به دوقطبی، دوره‌هایی از افسردگی و بی ثباتی احساسی و خلقی دیده می‌شود، اما در هر حال بیمار به صورت طبیعی زندگی می‌کند، در حالی که بیماران BPD وضعیت حادتری دارند و خودزنی و خودکشی دور از انتظار نیست.
پژوهشگران بر این باورند زمانی که اختلال شخصیت مرزی با دیگر بیماری‌های روانی مانند اختلال دوقطبی، افسردگی عمده و اسکیزوفرنی همراه می‌شود و بیمار همزمان از چند بیماری روانی رنج می‌برد، ریسک خودکشی نیز در وی افزایش می‌یابد.
استفاده از داروهای افسردگی و بهبود احوالات مبتلایان BPD
داروهای ضد افسردگی، خلق افسرده را که در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی شایع است، بهبود می‌بخشد. زیرا همان طور که می‌دانیم افسردگی‌های طولانی مدت آسیب‌های جدی به مغز انسان می‌زند، احتمال حمله قلبی را زیاد می‌کند، سیستم دفاعی بدن را بسیار ضعیف می‌کند، حتی منشأ خیلی از سرطان‌ها می‌تواند بشود، و به همین دلیل نیاز است که هر چه زودتر تشخیص و درمان شود.
بنابراین معمولاً از داروهای که خلق‌وخوی فرد را تثبیت کند، داروهای ضد جنون و ضدافسردگی برای کنترل علائم استفاده می‌کنند.
می‌توان گفت دارو درمانی در این گونه بیماران شامل داروهای ثابت کننده خلق و خو، داروهای ضد جنون و ضد افسردگی است که تنها برای کنترل علائم افسردگی و اختلالات هم آیند با اختلال شخصیت مرزی تجویز می‌شود.
اگرچه هیچ دارویی به طور خاص برای درمان اختلال شخصیت مرزی توسط سازمان غذا و دارو تأیید نشده است، برخی از داروهای خاص ممکن است به درمان علائم یا بیماری‌های مشترک مانند افسردگی، تکانشگری، پرخاشگری یا اضطراب کمک کنند.
سخن پایانی
مطالعات زیادی دلالت بر آن دارد بیماران مبتلا به BPD اغلب با علائم افسردگی به پزشکان مراجعه می‌کنند. از آنجایی که علائم افسردگی و BPD به طور قابل توجهی همپوشانی دارند، تشخیص دقیق بیماری افسردگی زمانی که اختلالات همزمان رخ می‌دهند، می‌تواند چالش برانگیز باشد. پس تشخیص دقیق ضروری است زیرا هر اختلالی به خودی خود نیاز به درمان دارد. مشاورین متخصص ما در کلینیک مشاوره روانشناسی آنلاین تراپیا، آماده ارائه خدمات مشاوره‌ای رایگان به شما عزیزان می‌باشند.
نظر شما