به گزارش خبرنگار ایمنا، در حالی که سال ۶۶ تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران در جهت دستیابی به حقوق خود در مفاد قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت به نتیجه‌ای نرسیده بود این مسئله باعث شد که فرمانده‌هان جنگ تصمیم بگیرند تا ضمن انجام یک عملیات گسترده، در منطقه‌ای کوهستانی و سرد صدام را تحت فشار بگذارند و دست برتر را در مذاکرات پذیرش قطعنامه داشته باشند.
بر این اساس عملیات بیت‌المقدس ۲ در تاریخ ۲۶ دی‌ماه سال ۶۶ و با رمز مقدس «یا زهرا (س)» در منطقه عملیاتی شمال سلیمانیه و با هدف آزادسازی ارتفاعات غرب شهر ماووت عراق در سخت‌ترین وضعیت توسط نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آغاز شد و تا روز دوم بهمن‌ماه در منطقه عمومی ارتفاعات قمیش و سلیمانیه ادامه یافت.
پس از این مرحله موفقیت‌آمیز، لازمه تداوم عملیات تصرف ارتفاعات دولبشک و الاغلو بود که بدین وسیله امکان پیشروی به سمت ارتفاعات موکبه و قیوان فراهم شود. با گذشت زمان و تداوم عملیات نیروهای خودی در شب‌ها و روزهای بعد و در اوضاع جوی بسیار نامساعد و افزایش تدریجی حضور نیروهای دشمن و فشار آنها، ادامه عملیات ضرورتاً نیاز به توان بیشتری داشت و این امر تنها با کسب زمان برای بازسازی یگان‌ها امکان‌پذیر بود. بنابراین، نیروها در محورهای مختلف به تثبیت منطقه تصرف‌شده اقدام کردند.
در این عملیات ضمن تصرف ارتفاعات آمدین، ویولان، گوجار، قمیش، تپه‌سوزنی و گرده شیلان، امکان تردد نیروهای قرارگاه رمضان به مناطق آزادشده در داخل خاک عراق فراهم شد. در این میان، مجموعاً بیش از ۷۰ درصد از اهداف عملیات تأمین شد. در این عملیات بیش از پنج هزار نفر از نیروهای دشمن کشته و زخمی و بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد یگان‌های درگیر آن در منطقه منهدم شدند. غنایم به دست آمده در این عملیات نیز قابل توجه بود.
عملیات بیت‌المقدس ۲، از معدود عملیات‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که در طول هشت سال دفاع مقدس در غرب کشور و اواسط فصل زمستان صورت گرفت، در بعضی از روزهای این عملیات، دمای هوا به ۲۰ درجه زیر صفر هم رسید.
قرارگاه تاکتیکی این عملیات در موقعیت صف، پشت ارتفاعات قشن دایر شد و کارهای شناسایی را شروع کرد. نیروی زمینی سپاه پاسداران به عبور از موانع طبیعی و مصنوعی بسیار سخت از قبیل کوه‌های صعب‌العبور پوشیده از برق رودخانه خروشان قلاچولان میادین متعدد مین، تله‌های انفجاری، سنگرهای کمین و سیم‌های خاردار یورش بی‌امان خود را ساعت یک و ۱۵ دقیقه ۲۵ دی‌ماه ۱۳۶۶ به موضع دشمن آغاز می‌کنند.
رزمندگان برای عبور از رودخانه خروشان قلاچولان در شرایط بسیار سخت و خطرناک، و به صورت ابتکاری، با سیم بکسل و ابزارهای لازم پلی به طول ۲۰۰ متر را بر روی رودخانه خروشان نصب نمودند که ارتفاع آن تا لبه آب رودخانه بیش از ۴۰ متر بود بر این اساس با توجه به اینکه احداث پل به صورت ضربتی و با حداقل امکانات صورت گرفته بود جهت رعایت احتیاط ظرفیت عبوری را حداکثر ۱۰ نفر مشخص نمودند و ۱۰ نفر ۱۰ نفر از پل عبور می‌کردند و همین مسئله باعث طولانی شدن عبور گردان‌ها از پل می‌شد. احداث این پل باعث شد تا لشکر ۳۱ عاشورا جهت عبور گردان‌هایش از این پل استفاده کند.
یگان‌های خودی علاوه بر مشکلاتی که برای استقرار داشتند، هنگام پیشروی و رسیدن به مواضع دشمن نیز با دشواری‌های بسیاری مواجه بودند، چنان که رزمندگان مسیرهای طولانی را به مدت شش تا هشت ساعت در میان برف و کوهستان طی می‌کردند و تراکم برف در برخی محورها سبب شده بود تا نیروها علاوه بر دشمن، به نوعی با طبیعت و سرمای کشنده منطقه نیز مبارزه کنند.
عملیات بیت‌المقدس۲ در دو مرحله طرح‌ریزی شده بود. در مرحله اول قرار بود ارتفاعات «یولان»، «دست‌هرمدان»، یال‌های «کوجارو» و «الاغلو» تصرف شده و سپس در مرحله دوم پیشروی به سوی کوه‌های «مرکبه» و «قیوان» ادامه پیدا کند.
نتایج خوب برای مردم و رزمندگان اسلام
در بیت المقدس۲ بیش از ۴۰ ارتفاع از جمله «اورال»، «کلاله»، «هرمدان»، «بین دورا»، «شیخ محمد» و «یولان» و چند روستای منطقه آزاد شد و دهها دستگاه تانک و نفربر، دهها قبضه خمپاره‌انداز و ضدهوایی، دهها دستگاه خودروی نظامی و مهندسی و۲ رادار رازیت (ثبت فاصله توپخانه نیروی خودی تا مواضع شلیک دشمن) منهدم شد.
عراق در این عملیات پنج تیپ و گردان خود را از دست داد و تعداد کشته و زخمی‌ها و اسرای دشمن بالغ بر ۵۴۰۰ نفر بود.
غنایم این عملیات شامل ۱۵ دستگاه تانک و نفربر زرهی ،۷۶ قبضه خمپاره‌انداز و ۱۷ قبضه توپ ضدهوایی ،۷۵ دستگاه خودرو، تعداد زیادی انواع دستگاه‌های مخابراتی، مقدار زیادی انواع سلاح سبک و مهمات بود.
شرایط برفی و کوهستانی این عملیات باعث شده بود که رزمندگان علاوه بر دشمن، به نوعی با طبیعت و سرمای کشنده منطقه نیز مبارزه کنند، زیرا هنگام پیشروی و رسیدن به مواضع دشمن با دشواری‌های بسیاری مواجه بودند، چنان که رزمندگان مسیرهای طولانی را به مدت ۶ تا ۸ ساعت در میان ۱.۵ متر برف و کوهستان طی می‌کردند.
مرحله اول عملیات
با هجوم رزمندگان اسلام، نیروهای عراقی مستقر در ارتفاعات مشرف بر شهر ماووت، پس از دادن تلفات زیاد و انهدام چندین دستگاه تانک و نفربر، تعداد زیادی دستگاه‌های مهندسی، ۴۰ دستگاه خودرو، ۲۰ قبضه خمپاره‌انداز، راه فرار را در پیش می‌گیرند. یگان مهندسی رزمی با توجه به موقعیت کوهستانی منطقه و به سبب صعب‌العبور بودن آن، در عملیات نصر ۸ برای تدارک رزمندگان جاده‌ای را احداث کرده بود از نیروهای عمل‌کننده در عملیات بیت‌المقدس ۲ با استفاده از آن جاده، از توان رزمی بالاتری برخوردار می‌شدند.
قوای اسلام پس از درهم کوبیدن تیپ‌های ۸۳ و ۶۰۳ پیاده، گردان یکم تیپ ۴۱۲، یک گردان تانک، یکم تیپ ۸۱، کماندویی لشکر ۳۹ و گردان ۵۳ توپخانه عراق، مواضع آنها را تسخیر می‌کنند که تعداد زیادی کشته، زخمی و اسیر از آنها برجای می‌ماند. بدین‌ترتیب، دشمن از ارتفاعات غربی مشرف بر شهر ماووت عقب رانده می‌شود. رزمندگان اسلام با حمله به نیروهای دشمن در دشت جنوبی ماووت و شکستن خطوط دفاعی آنها، تا عمق سه کیلومتری پیشروی و تعدادی از نیروهای دشمن را کشته و زخمی می‌کنند و نفرات باقیمانده از دشمن به مناطق اطراف می‌گریزند.
طی تهاجم رزمندگان اسلام در این دو محور، علاوه بر کشته و زخمی شدن ۱۵۰۰ نفر و اسارت ۵۵۰ تن از جمله ۳۰ افسر و ۱۰۰ درجه‌دار دشمن، ۲۹ ارتفاع، پنج روستا و ۱۱۰ کیلومتر مربع از سرزمین‌های عراق آزاد می‌شود. با روشنایی هوا، اهداف از پیش تعیین شده در این عملیّات، حاصل می‌شود و سربازان شکست‌خورده عراق چشم امید خود را به آسمان می‌دوزند تا با کمک نیروی هوایی مانع پیروزی قوای اسلام شوند، امّا بارش برف مانع پرواز هر هواپیمایی می‌شود. رزمندگان اسلام پس از دفع هر نوع تحرکی از سوی دشمن، به تثبیت موقعیت خود می‌پردازند. با وارد شدن نیروهای کمکی به منطقه، مقدمه هجوم دوباره فراهم می‌آید.
مرحله‌دوّم عملیّات دومین مرحله این عملیات در تاریخ ۲۷/۱۰/۶۶ و در شرایط سخت سرما و یخبندان منطقه به مرحله اجرا درمی‌آید و در ساعات اولیه، تیپ یک کماندویی از سپاه یکم، تیپ سه نیروی مخصوص گارد ریاست جمهوری و گردان کماندویی از لشکر ۴۱ عراق مورد تهاجم سخت قرار می‌گیرند و ضربات جبران ناپذیری بر آنها وارد می‌آید.
در این مرحله دره مهم قامیش همراه با ارتفاعات ۱۱۰۰، ۱۱۵۵، ۱۲۸۶، ۱۸۳۷ و ۱۷۸۷ آزاد می‌شوند و علاوه بر ۲۰۰۰ کشته و زخمی، ۲۰۰ تن دیگر به اسارت رزمندگان درمی‌آیند که بدین ترتیب از ابتدای عملیّات، تلفات ارتش عراق به ۳۵۰۰ کشته و زخمی و تعداد اسرا به ۷۵۰ تن می‌رسد.
مرحله سوم رزمندگان نیروی زمینی سپاه پاسداران پس از پاتک‌های عراق در مرحله دوم این عملیات در شرایط سخت سرما و یخبندان منطقه با قلبی مملو از عشق و اراده‌ای پولادین از رودخانه عریض و خروشان ذاب الصغیر و دیگر موانع می‌گذرند و بر دشمن یورش می‌برند و طی نبردی بی‌امان بیش از ۵۰۰ تن از نیروهای دشمن را کشته یا زخمی می‌کنند و تعداد ۱۵۰ نفر از آنها را به اسارت درمی‌آورند. طی این حمله، قلة ۱۷۷۵ از ارتفاعات ویسی، و یال ارتباطی و قله ارتباطی ویولان به ویسی آزاد می‌شوند. شهر قلعه‌دیزة عراق به همراه روستاهای گناو، عسیاوی و کنگاوی در دید مستقیم رزمندگان و جادة اصلی پاسگاه گناو به قلعه‌دیزه در تیررس آنها واقع می‌شود.
همچنین چند روستا و ارتفاع مهم کرکوک (مرتفع‌ترین قله منطقه) به تصرف رزمندگان در می‌آیند و نیز رزمندگان موفق می‌شوند مقادیر قابل توجهی جنگ‌افزار و وسایل تدارکاتی و نظامی را به غنیمت بگیرند و بخش زیادی از آنها را منهدم سازند. دشمن شکست خورده به خاطر شرایط نامساعد جوّی موفق نمی‌شود از نیروی هوایی خود استفاده کند و تنها امید و اتکایش به نیروهای پیاده است که با جمع‌آوری نیروهای پراکنده، چند پاتک پیاپی را به اجرا در می‌آورد.
تمام پاتک‌های دشمن با مقابله و عکس‌العمل ضدپاتک رزمندگان دفع شده و دشمن پس از دریافت ضربات سخت، به عقب رانده می‌شود. در حالی که نیروهای عراق به خاطر تحمل تلفات و خسارات متعدد، ناتوان و فرسوده است و فرصت هرگونه تعرض و تصمیم‌گیری از آنها سلب‌شده‌است، رادیو بغداد دم از پیروزی می‌زند و به نیروهای عراقی که تا عمق ۴۰ کیلومتری خاک خود عقب نشسته‌اند درود می‌فرستد. این تمجیدها و تحسین‌ها، نمی‌تواند روحیه از دست‌رفته سربازان وحشت‌زده عراق را بازگرداند.
آزادسازی بیش از ۴۰ ارتفاع از جمله ارتفاعات اورال، گلاله، هرمدان، بین دورا، شیخ محمّد و یولان. آزادی چندین روستای منطقه. یگان‌های منهدم‌شده دشمن: تیپ‌های ۸۳ و ۶۰۳ پیاده. تیپ ۸۱. تیپ ۱ کماندویی از سپاه اول. تیپ ۳ نیروی مخصوص گارد ریاست جمهوری. گردان‌های کماندویی لشکر ۴۱. گردان کماندویی لشکر ۳۹. گردان ۵۳ توپخانه. یک گردان تانک. گردان یک از تیپ ۴۱۲ از جمله دستاورهای این عملیات بود.
تجهیزات منهدم شده دشمن
دهها دستگاه تانک و نفربر. دهها قبضه خمپاره‌انداز و ضدهوایی. دهها دستگاه خودرو نظامی و مهندسی. غنایم: ۱۵ دستگاه تانک و نفربر. ۷۶ قبضه خمپاره‌انداز. ۱۷ قبضه توپ ضدهوایی. ۷۵ دستگاه خودرو. تعداد زیادی انواع دستگاه‌های مخابراتی. مقدار زیادی انواع سلاح سبک و مهمات. تعداد کشته و زخمی دشمن: بیش از ۴۵۰۰ نفر. تعداد اسرا: ۹۰۰ نفر.
این عملیات دومین عملیات لشکر ۱۰ (بعد از عملیات والفجر ۴) در طول هشت سال دفاع مقدس در منطقه غرب کشور در فصل زمستان بود، که بعضی روزهای آن دما به ۲۰ درجه زیر صفر هم می‌رسید.
عقبه لشکر در این عملیات از اهواز به سنندج و پادگان امام علی (علیه السلام) منتقل شد و گردان‌ها جهت سازماندهی و آموزش به "اردوگاه قائم مابین شهر میاندوآب و مهاباد " منتقل شدند.
قرارگاه تاکتیکی لشکر در موقعیت صف "پشت ارتفاعات قشن " دایر شد و کارهای شناسایی را شروع نمود. نیروهای لشکر در این عملیات می‌بایست از رودخانه قله چولان عبور می‌کردند و ادامه مسیر تا زیر ارتفاعات قمیش که پوشیده از برف بود را ادامه می‌دادند.
با کمک تیم راپل پادگان امام علی (ع) تهران (تیم برادر میرجانی) در شرایط بسیار سخت و خطرناک، و به صورت ابتکاری، با سیم بکسل و ابزارهای لازم پلی را بر روی رودخانه خروشان نصب نمودند نظر به اینکه احداث پل به صورت ضربتی و با حداقل امکانات صورت گرفته بود (در زیر پای دشمن) و طول آن به بیش از ۲۰۰ متر می‌رسید و ارتفاع تا لبه آب رودخانه بیش از ۴۰ متر بود جهت رعایت احتیاط ظرفیت عبوری را حداکثر ۱۰ نفر مشخص نمودند و ۱۰ نفر ۱۰ نفر از پل عبور می‌کردند و همین مسئله باعث طولانی شدن عبور گردان‌ها از پل می‌شد.
احداث این پل باعث شد تا یگان‌های همجوار لشکر (لشکر ۳۱ عاشورا) جهت عبور گردان‌هایش از این پل استفاده نماید. لشکر در این عملیات در ۲ مرحله وارد عمل شد و جمعاً ۱۱ گردان پیاده و ۱۲ گردان پشتیبانی رزم وارد عمل کرد و اهداف از پیش تعیین شده را تصرف کرد و بعد از تثبیت اهداف تصرف شده، حدود یک ماه پدافند منطقه را به عهده داشت.
عملیات نصر ۸ و تصرف ارتفاع گرده‌رش در غرب رودخانه قلعه چولان سرپل زمینه مناسبی را برای انجام عملیات بیت‌القدس ۲ فراهم ساخت. ضمن اینکه با عملیات نصر ۴ و تصرف ماووت نیز امکان اجرای عملیات در جناح چپ منطقه فراهم شد و موفقیت حاصل از سلسله عملیات انجام شده در منطقه شمال‌غرب سبب گردید تا شرایط لازم برای اجرای عملیاتی بزرگ در شمال سلیمانیه فراهم شود. عملیات بیت‌المقدس ۲ در شرایط جوی نامناسب بایستی جوی نامناسب بایستی انجام می‌شد. به علاوه، از نظر وضعیت زمین، عقبه، انطباق روحیه فرماندهان و رزمندگان با محیط شمال‌غرب و مسائلی از این دست، از جمله مشکلات اجرای عملیات بود.
منطقه عملیاتی بیت‌المقدس ۲ در شمال سلیمانیه قرار داشت و شامل منطقه عمومی دشت هرمدان و ارتفاعات ویولان، گوجار، قمیش، دولبشک، الاغلو و ارتفاع آمدین می‌شد. این عملیات به منظور پیشروی به سمت جنوب و غرب منطقه عملیاتی و با هدف نزدیک شدن به شهر سلیمانیه و سد دوکان در منطقه قلعه دیزه طرح‌ریزی شد.
این اهداف در چند مرحله تحقق می‌یافت. در مرحله اول، باید ارتفاعات ویولان، دشت هرمدان، یال‌های ابتدای ارتفاع گوجار و یال‌های مقابل این ارتفاع که بر ارتفاع و تنگه الاغلو تسلط داشت، و نیز ارتفاعات الاغلو، قمیش و دولبشک به همراه تنگه دولبشک - الاغلو تصرف می‌شد. در مرحله دوم، بنا به وضعیت موجود، نیروها بایستی به طرف ارتفاعات موکبه و قیوان پیشروی می‌کردند؛ و سپس در مرحله سوم، عملیات به سمت دوکان ادامه می‌یافت. البته، مراحل دوم و سوم عملیات، در صورتی انجام می‌شد که وضعیت دشمن و زمان‌بندی دستیابی به اهداف مرحله اول، طبق برنامه تعیین شده پیش می‌رفت و خللی در آن ایجاد نمی‌شد.
وضعیت دشمن
تحرک نیروهای خودی در منطقه فاو و اجرای عملیات بزرگ سالانه در منطقه جنوب، سبب شد تا دشمن توجه ذهنی و تمرکز نیروهای خود را به منطقه جنوب معطوف کند. وضعیت فصلی در منطقه شمال غرب نیز به گونه‌ای بود که دشمن با توجه به سوابق عملیات‌های پیشین رزمندگان اسلام در این منطقه، امکان عملیات جدی و گسترده را پیش‌بینی نمی‌کرد.
در مجموع این عوامل منجر به غافلگیری دشمن شد. حتی پس از اجرای مرحله اول عملیات، دشمن همچنان از انتقال نیروی متناسب با این عملیات به منطقه امتناع کرد. تنها پس از آغاز مرحله دوم عملیات و با پیشروی به سمت محور اصلی عملیات، دشمن در این منطقه حضور پیدا کرد و تدریجاً به انتقال یگان‌های جدید و یگان‌های احتیاط سپاه یکم و سپاه دوم و همچنین دو تیپ ۶۶ و ۶۸ نیروی مخصوص از لشکر گارد، اقدام کرد.
نیروهای دشمن که از ابتدا تا انتهای عملیات به منطقه وارد شدند مجموعاً هشت تیپ و چهار گردان بودند. در این عملیات شماری از رزمندگان اسلام شهید شدند. یادشان گرامی باشد.
نظر شما