به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه به دلیل رواج استفاده از اینترنت و خریدهای اینترنتی، کلاهبرداران فضای مجازی در بیشتر اوقات با توجه به شرایط وقوع رویدادی خاص یا حتی مناسبتی تقویمی با سوءاستفاده از وضعیت پیش آمده به دنبال اخاذی و کلاهبرداری از مردم هستند، کلاهبردارانی که فضای مجازی بستر مناسبی برای اقدامات مجرمانه آنان فراهم کرده است. این دسته از کلاهبرداران یک روز با سوءاستفاده از نگرانی مردم پیرامون شیوع کرونا، آگهی فروش واکسن یا برخی از داروهای کمیاب مقابله با این ویروس را منتشر می‌کنند و روزی دیگر به دنبال سوءاستفاده از عواطف و احساسات مردم پیرامون حادثه‌ای نظیر سیل و زلزله در کشور، درگاه‌های جعلی دریافت کمک‌های نقدی را ایجاد می‌کنند.
برای این دسته از سودجویان کنکور سراسری، بسته معیشتی، وام کم بهره، پیش فروش خودرو، مسکن ارزان قیمت، آموزش آنلاین، حراج آخر فصل، تورهای مسافرتی، محدودیت‌های ترافیکی کرونا هم راهی برای کلاهبرداری و کسب درآمد است و هربار با شیوه‌ها و روش‌های اغوا کننده و فریبنده به دنبال خالی کردن حساب بانکی مردم یا سوءاستفاده از اطلاعات هویتی آنان هستند.
اما با وجود افزایش بهانه‌ها برای کلاهبرداری، شیوه تمام این اقدامات در اصل یکسان است و افراد سودجو چند روش ثابت برای اقدامات مجرمانه خود دارند. نخستین روش ایجاد درگاه‌های جعلی بانکی یا همان «فیشینگ» است. این افراد با تبلیغات فریبنده نظیر فروش ارزان یا خارج از نوبت کالا یا خدمات مخاطب را به صفحه جعلی هدایت کرده و پس از آن از او می‌خواهند تا مبلغ اندکی را برای ثبت‌نام اولیه واریز کند.
به طور طبیعی در این شرایط مخاطب نیز با تصور اینکه پنج یا ۱۰ هزار تومان مبلغ ناچیزی است، اقدام به پرداخت این مبلغ می‌کند، اما غافل از آنکه اطلاعات حسابش به وسیله این سایت‌های جعلی به سرقت رفته و مجرمان اقدام به خالی کردن آن می‌کنند. این شیوه گرچه با ایجاد رمز دوم پویا کاهش پیدا کرده اما همچنان قربانیانی دارد.
شیوه دیگر سوءاستفاده از اطلاعات هویتی کاربران است، در این روش سودجویان به اطلاعاتی هویتی نظیر، عکس، شماره ملی، آدرس محل سکونت افراد دسترسی پیدا کرده و می‌توانند از آن برای مقاصد و اهداف سودجویانه بعدی خود سوءاستفاده کنند، حتی در مواردی افراد سودجو با کسب همین اطلاعات اقدام به هک حساب کاربران کرده یا از آنان اخاذی کرده‌اند.
شیوه دیگر سودجویان، دریافت اصل مبلغ است، به عنوان مثال با آگهی فروش واکسن کرونا یا فروش کالایی مخاطب را به صفحات جعلی خود هدایت کرده و در ادامه از طریق اعلام شماره کارت یا از طریق درگاه بانکی، مبالغی به عنوان بهای کالا از کاربران اخذ می‌کنند، اما در ادامه صفحه جعلی خود را یا از دسترس خارج شده یا اجناس تقلبی و فاسد را به کاربران می‌فروشند، موضوعی که در مواردی مانند واکسن کرونا، داروهای کمیاب می‌تواند سلامت خریدار را نیز به خطر بیاندازد و فروش اجناس دیگر در شبکه‌های اجتماعی و اینستاگرام که بعد از گرفتن هزینه از افراد و عدم ارسال کالا وجود دارد و این موارد کلاهبرداری‌ها به وفور دیده می‌شوند.
هفته قبل بود که پلیس فتای اصفهان از شناسایی و دستگیری کلاهبردار اینستاگرامی با راه‌اندازی ۱۱ صفحه جعلی خبر داد که اقدام به کلاهبرداری از مخاطبان می‌کرد، این کلاهبردار با راه‌اندازی صفحات اینستاگرامی جعلی بیش از ۵۰۰ میلیون تومان از شهروندان کلاهبرداری کرده بود و ۱۱ صفحه متعدد را در اینستاگرام در زمینه فروش پوشاک راه‌اندازی کرده و بدون اینکه ارسال کالایی برای مشتری در کار باشد پس از دریافت مبلغ مخاطب را بلاک کرده و به این شکل کلاهبرداری می‌کرد.
رتبه سوم وقوع جرایم کشوری اصفهان در فضای مجازی
سرهنگ سیدمصطفی مرتضوی، رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات انتظامی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص آسیب‌های فضای مجازی و شیوع کلاهبرداری‌ها اظهار می‌کند: مقایسه استان اصفهان با سایر استان‌ها در کشور حاکی از آن است که این استان سهم بزرگی در فعالیت‌های مجازی کشور دارد و جزو دو استان برتر در این حوزه هستیم در بهره‌گیری از فضای فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز به همین نسبت آسیب‌ها در این فضا زیاد است و در سطح کشور رتبه سوم وقوع جرایم کشوری را داریم.
وی اضافه می‌کند: وقتی با مقیاس تراکم جمعیت موارد را قیاس می‌کنیم به نوعی از این مورد تبعیت می‌کند که از مقیاس جمعیت، مقیاس جرم هم مشخص می‌شود، یکی از مظاهری است که عدالت اجتماعی هم در آن رعایت می‌شود این است که در حال حاضر وقتی وارد فروشگاهی می‌شویم به وضوح می‌بینیم که دارای تابلو اینترنت فورجی است که با بهترین سرعت فیلتر، اینترنت را به مشتریان ارائه می‌کند در این فضای برابر می‌توانیم بگوییم که همه افراد به نسبت فرصت‌هایی که این فضا برای آنها فراهم می‌آورد دچار آسیب‌های آن هم می‌شوند.
رئیس پلیس فتای استان اصفهان تاکید می‌کند: اگر در این فضا شهروندان غفلت کنند و آن را فضایی کوچک و کم آسیب در نظر بگیرند به شدت آسیب‌پذیر می‌شوند یعنی به نظر می‌آید کاربری که در محیط رسانه‌ای منفعل باشد در مورد هر موضوعی مانند اقتصادی، کسب و کار، دوستی، تفریح و سرگرمی بلافاصله ضربه می‌خورد، بنابراین در هر حوزه فضای مجازی اگر تا حدودی با این مسئله خوش بینانه رفتار شود ضربه خوش‌بینی بیش از حد خواهد بود.
مرتضوی تصریح می‌کند: وقتی میانگین تحصیلات افراد آسیب پذیر و بزه دیده را مورد بررسی قرار می‌دهیم به وضوح می‌بینیم که این مسئله بسیار معنادار نیست یعنی در طبقات تحصیل کرده بالا و حتی تا مقطع اساتید دانشگاهی و یا مدیران رده بالا نیز موارد آسیب پذیری در فضای مجازی دیده می‌شود، به دلیل اینکه نسبت به این موضوع بسیار خوش‌بینانه و منفعلانه رفتار می‌کنند و به طور طبیعی در این فضا دچار آسیب می‌شوند.
رتبه اول جرایم؛ برداشت‌های غیرمجاز از حساب‌های شهروندان
وی می‌افزاید: وقتی فراوانی‌های جرایم را در استان بررسی می‌کنیم حاکی از آن است که از میان پنج جرم برجسته که در سطح استان دیده می‌شود برداشت‌های غیرمجاز از حساب شهروندان در رتبه اول فراوانی جرایم قرار دارد و این موضوع یک شوک بزرگ به همشهریان وارد می‌کند و در مدت زمان کوتاهی مشاهده می‌کنند که در اثر تعامل و کار نابه‌جا، همه موجودی حساب خود را باخته‌اند و به تازگی موضوع برداشت‌های غیرمجاز از حساب شهروندان با لینک و پیامک‌های آلوده گسترش پیدا کرده است.
رئیس پلیس فتای استان اصفهان اظهار می‌کند: پیام‌های به ظاهر ارسال شده از جانب حساب‌های تبلیغاتی مانند تماس‌های واتساپی در بستر شبکه‌های اجتماعی واتساپ وجود دارد که ارسال کننده این پیام‌ها برای دسترسی به کد کاربران این پیام‌ها را ارسال می‌کنند تا راه نفوذی برای سامانه شبکه‌های اجتماعی و آپ‌های ایرانی داشته باشند. در پلیس فتای استان اصفهان برای پیگیری این مسائل مرکز فوریت‌های سایبری را با ابزار تلفن مهیا کردیم، به دلیل اینکه راحت‌ترین ابزار گفت‌وگو برای همشهریان تلفن همراه است و سهل‌ترین روش دسترسی نیز خط تلفن شناخته شده ۱۱۰ برای شهروندان است.
۱۶ هزار تماس مفید و قابل عرضه خدمات با پلیس فتا
مرتضوی تاکید می‌کند: در شش ماه اول امسال شهروندان بیش از ۱۶ هزار تماس مفید و قابل عرضه خدمات را با پلیس فتای استان اصفهان داشته‌اند، اگر شهروندان فعل و انفعال‌هایی را انجام می‌دهند که برای آنها ابهام دارد و فرصت گرفتن مشاوره و راهنمایی از کسی ندارند حتماً از طریق خط تلفن ۱۱۰ با پلیس فتای استان در ارتباط باشند و اگر مشورتی و یا درخواست راهکاری در حوزه فضای مجازی از پلیس فتا دارند و یا گزارش آسیب پذیری دارند، اطلاع دهند، همکاران ما به صورت ۲۴ ساعته در خدمت همه شهروندان هستند.
وی تصریح می‌کند: بسیاری از شهروندان که از حساب بانکی آنها برداشت غیرمجاز می‌شود و یا تحت فشار افراد مزاحم در فضای مجازی قرار می‌گیرند، این افراد در این شرایط از نظر قدرت روانی و تصمیم‌گیری به مخاطره می‌افتند، بهترین راه این است با پلیس فتا در ارتباط باشند تا پلیس بتواند به صورت غیرحضوری بخشی از عملیات پیشگیری از جرم را برای آنها انجام دهد و همشهریان در معرض آسیب را راهنمایی کند تا بتوانند در مسیر صحیح و با استفاده از روش درست مشکل را پیگیری کنند و پلیس فتای استان اصفهان هم بتواند در کاهش آسیب‌های فضای مجازی خدمتگذار شهروندان باشد.
بروز رفتارهای مجرمانه با هویت‌های جعلی
مرتضی پدریان، جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص نبود قوانین شفاف و افزایش کلاهبرداری‌ها، اظهار می‌کند: جوامعی که قوانین شفاف ندارند و مسائل و مشکلات اقتصادی در آن سنگین است گرایش به سمت کلاهبرداری به شیوه‌های مختلف در آنها وجود دارد، یعنی این کلاهبرداری‌ها در شکل‌های مختلفی بر اساس شرایط، موقعیت زمانی و مکانی و بعدهای پیشرفت تمدنی جامعه رخ می‌دهد، وقتی سیستم توسعه یافتگی جوامع به سمت دولت‌های الکترونیک و استفاده از فضای مجازی صورت می‌گیرد که در این فضا هویت‌ها می‌تواند شکل‌های جعلی و غیر واقعی به خود بگیرد در این جوامع میزان رفتارهای مجرمانه به شکل خاص خود به صورت کلاهبرداری‌های اینترنتی در فضاهای مجازی اتفاق می‌افتد.
وی اضافه می‌کند: در فضای مجازی با تبلیغات گسترده یک نوع ایجاد طمع در کاربران را برای خرید ایجاد می‌کنند و قیمت‌های اعلام شده در این فضا بر مبنای قیمت‌های غیر واقعی است و افراد به دلیل نداشتن اطلاعات کافی از دام‌های فضای مجازی و هویت‌های جعلی افراد سودجو در این فضا، جذب قیمت‌های مناسب کالاها شده و وارد این فضا می‌شوند و یک نوع طمع‌ورزی و حرص را برای به دست آوردن امکانات بهتر با قیمت پایین‌تر پیدا می‌کنند و ناخواسته درگیر سوءاستفاده‌ها و کلاهبرداری‌های این فضا می‌شوند.
این جامعه‌شناس تصریح می‌کند: بهترین راهکار برای مصون ماندن از کلاهبرداری‌های فضای مجازی این است که افراد حس طمع‌ورزی در این فضا را کاهش دهند، در مرحله بعد به سیستم‌های کاملاً مطمئن اتکا کنند و به این نکات توجه کنند که در جامعه برای برخورد با کلاهبرداری‌های اینترنتی کد رهگیری خاص و واضحی وجود ندارد و قوانین تعریف شده‌ای برای مقابله با این نوع جرم‌ها موجود نیست و بسیاری از مجرمان این فضاها هم قابل شناسایی نیستند.
میزان اعتماد بیش از حد به فضای مجازی مشکل‌ساز است
پدریان می‌افزاید: باید شهروندان در این فضاها مراقب این نوع کلاهبرداری‌ها باشند و علاوه بر ارتقای سواد رسانه‌ای برای استفاده از فضای مجازی به منظور مصون ماندن از آسیب‌های این فضا بهتر است در جامعه دو نگاه بدبینانه و خوش‌بینانه را داشته باشند، ضروری است که میزان اعتماد اعضای جامعه به این سیستم‌ها منطقی و معقول باشد، یعنی اگر میزان اعتماد شهروندان به فضای مجازی بیش از حد شود این نوع کلاهبرداری در جامعه اتفاق می‌افتد.
وی تاکید می‌کند: باید زمانی که افراد در فضای مجازی قرار می‌گیرند تنها با نگاه خوش‌بینانه به این فضا نگاه نکنند و محتاط عمل کنند و فرض را بر این بگذارند که لینک‌های این فضا و مواردی که به آنها اعلام می‌شود به قصد سوءاستفاده و کلاهبرداری است، یعنی دقیقاً اگر بخواهیم در دیدگاه خوش‌بینانه و بدبینانه به این موضوع نگاه کنیم، لازم است که در این فضا شهروندان دیدگاه بدبینانه را داشته باشند و محتاط عمل کنند و برای باز کردن هر لینک در فضای مجازی و ورود به آن جوانب را سنجیده و با احتیاط لینک‌ها را باز کنند و اگر اطلاعاتی ندارند و احساس خطر می‌کنند از ورود به لینک‌ها منصرف شوند و همه خطرها و جوانب کلاهبرداری‌های این فضا را مدنظر قرار دهند.
نظر شما