به گزارش خبرنگار ایمنا، نقش پژوهش در توسعه همه جانبه پایدار چنان برجسته و انکار ناپذیر است که می‌توان آن را بدون تردید نیروی محرک توسعه در تمام زمینه‌ها دانست. امروزه همه مدیران شهری نیز بر این باورند که در موضوعات مهم شهری و نحوه خدمات رسانی به شهروندان باید تحقیق و پژوهش در اولویت امور باشد. حوزه‌های مختلف شهری اعم از حمل و نقل، فرهنگی، عمرانی، زیست محیطی و بهداشتی، قبل از هر نوع اقدام توسعه‌ای باید مورد پژوهش قرار گیرند تا نقاط ضعف و قوت سیستم شناسایی شود. بنابراین پژوهش باید در همه بخش‌های مدیریت شهری به عنوان یک ضرورت برای تصمیمات کلان شهری عملیاتی شود.
شهرداری یک سازمان بزرگ با معاونت‌های تخصصی مختلف است و به همان نسبت گستردگی در بخش‌های اجرایی، نیاز است که اقدامات مطالعاتی هم در بخش‌های مختلف انجام شود. در این راستا مدیریت پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان در راستای رشد و توسعه شهر و از سویی رفع مشکلات شهر تعامل با نخبگان و دانشگاهیان را در دستور کار خود قرار داده است تا شعار «اصفهان من، شهر زندگی» با رویکرد شهر همگرا محقق شود.
در این راستا با مرتضی نصوحی، مدیر پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:
شهرداری اصفهان تا چه اندازه برای رفع مشکلات شهری از پژوهش استفاده می‌کند؟
معاونت برنامه‌ریزی در مجموعه شهرداری تصمیم‌ساز و پشتیبان تصمیم‌گیرنده کل سیستم شهرداری است. معاونت برنامه‌ریزی بر اساس دو مأموریت تصمیم‌سازی برای رشد و توسعه شهر اصفهان و رفع مشکلات شهر و شهرداری فعالیت می‌کند که مدیریت پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین نیز از این قاعده مستثنی نیست.
این دو مأموریت در سه اداره «پژوهش»، «خلاقیت و نوآوری» و «ارتباط با صنایع و شرکت‌های دانش بنیان» این مدیریت جاری است به طور مثال پژوهش‌هایی مانند آینده پژوهی و مطالعات اسناد برنامه بلندمدت در راستای رشد و توسعه شهر مطرح می‌شود، از سویی دیگر پژوهش‌هایی برای کمک به رفع مشکلات اصفهان نیز اجرا می‌شود که هر کدام از این دو موضوع اهمیت خاص خود را دارد و نباید روی یک موضوع تمرکز کنیم.
در اداره خلاقیت و نوآوری نیز به دنبال اجرای روش‌های خلاقانه در راستای رشد و شکوفایی شهر و همچنین برای رفع مشکلات فعلی شهر هستیم در واقع سعی داریم موضوع شهر خلاق صنایع دستی را در حوزه‌های دیگر گسترش دهیم؛ در این راستا نظام پیشنهادات فعال است که گاهی به صورت بسته درون سازمانی عمل کرده و گاهی به صورت باز که یک موضوع مشخص را اعلام کرده و به دنبال جذب ایده‌های خلاقانه افراد حرفه‌ای هستیم.
یکی از موضوعات مورد توجه ما در مدیریت پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین از سال گذشته، برگزاری مسابقات است؛ یعنی به جای اینکه بخواهیم به خلاقیت‌های درون سازمانی بسنده کنیم، با اطلاع‌رسانی‌های عمومی و برگزاری مسابقه، خلاقیت‌ها را نه تنها در سطح شهر بلکه در سطح ملی و حتی بین‌المللی دریافت کنیم. در این راستا چندین مسابقه همچون طراحی نیمکت‌های سطح شهر اصفهان، ورودی باغ گل‌ها و مسابقه چهل وکتور از خط افق آسمان اصفهان توسط این مدیریت برگزار شده است.
در حوزه فناوری هم دو مأموریت اصلی معاونت در دستور کار است، در واقع ما از یک سو به دنبال فناوری‌های نوین برای رفع مشکلات شهری هستیم به طور مثال اکنون از پهباد برای عملیات اطفای حریق در آتش‌نشانی‌ها استفاده می‌شود اما ما هنوز این فناوری را در اختیار نداریم؛ از سویی دیگر باید بر روی فناوری‌های جدید برای توسعه و رشد شهر کار کنیم مانند نانو تکنولوژی که در موضوعات شهری از جمله شهر هوشمند کاربرد زیادی دارد.
مدیریت پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین چه برنامه‌ای برای تحقق شعار «اصفهان من، شهر زندگی» دارد؟
برای تحقق این شعار باید تعدادی از پژوهش‌ها را مرتبط با این بحث انجام دهیم، البته شعار «اصفهان من، شهر زندگی» یک مفهوم بالادستی است که از آن برداشت‌های زیادی می‌شود؛ یکی از مهمترین آن ارتقای کیفیت زندگی شهری است که این مهم نیز جز مأموریت‌های مدیریت پژوهش است در این راستا نیز به منظور ارتقای کیفیت زندگی شهری و کاهش آلودگی هوا راهکارهای مختلفی ارائه شده است؛ از دو سال گذشته دو پروژه ویژه آلودگی هوا از جمله سیاهه انتشار آلودگی هوای شهر اصفهان با کمک مجموعه شهرداری در دستور کار قرار گرفت. یکی از این پروژه‌ها توسط دانشگاه اصفهان و دیگری توسط دانشگاه صنعتی اصفهان با همکاری دانشگاه مشترکی در دانمارک انجام شد که بدانیم سهم هر بخش آلاینده هوا چه میزان است.
با توجه به تصمیم‌ساز بودن معاونت برنامه‌ریزی، ما داده‌های مورد نیاز را برای تصمیم‌گیری حوزه‌های مختلف فراهم می‌کنیم تا مشخص شود این پروژه‌ها تا چه حد کاربردی می‌شود. در پروژه‌های انجام شده در زمینه آلودگی هوا نیز بسیاری از موضوعات مشخص است و باید دستگاه‌های ذی‌ربط با هدف‌گذاری مشخص، اعلام کنند که آلودگی‌های ریز معلق (پی ام دو و نیم میکرون) چقدر است و در پنج سال آینده به چه میزان این آلودگی‌ها کاهش می‌دهیم.
با اعلام این روش دستگاه‌های دیگر نیز نقش پیدا می‌کند البته باید برنامه جامع تهیه شود تا همه دستگاه‌ها وظیفه خود را بدانند؛ به عنوان مثال نیروگاه‌ها باید چه اقداماتی انجام دهند، صنایع از فیلترها چگونه استفاده کنند و معاینه‌فنی خودروها چگونه انجام شود.
با توجه به رویکرد شهرداری در زمینه شهر همگرا، آیا زمینه حضور و همگرایی با نخبگان فراهم شده است؟
مفهومی که در شهر همگرا پیگیری می‌شود «شهر اسلامی» است، در واقع شهری اسلامی به معنای شهر زندگی است و رویکردی که برای تحقق شهر زندگی مطرح می‌شود، همگرایی است؛ همگرایی به معنای این است که ذی‌نفعانی که در شهر حضور دارند، اعم از بخش خصوصی، مردم و دستگاه‌های اجرایی بر روی موضوع‌های مختلف بتوانند در راستای یک هدف با هم همکاری کنند؛ در مدیریت پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین تعامل با ذی‌نفعان متخصص، حرفه‌ای و دانشگاهی در دستور کار قرار گرفته است.
در اداره خلاقیت نیز می‌توان به تعامل با آموزش و پرورش برای فرهنگ‌سازی در بین دانش‌آموزان اشاره کرد که در این راستا سال گذشته ایده کاپ پسماند و امسال ایده کاپ شهر دوستدار کودک برگزار شده است.
تعامل با ذی‌نفعان دانشی و فناوری نیز با حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان برای رفع نیازهای شهر و شهرداری برقرار شده است؛ همچنین شورای پژوهش در شهرداری راه‌اندازی شده است که در آن از دانشگاه اصفهان، دانشگاه صنعتی و دانشگاه علوم‌پزشکی نماینده داریم و برای تصمیم‌گیری‌ها آنها نیز رأی می‌دهند. در این راستا نیازهای پژوهشی در راستای تحقق شهر زندگی را به دانشگاه‌ها اعلام کرده‌ایم تا فعالیت‌های پژوهشی به آن سمت حرکت کند.
همچنین مجموعه‌هایی تحت عنوان اتاق‌فکر و هیأت‌های اندیشه‌ورز که جمع زیادی از ذی‌نفعان دانشگاهی را درگیر می‌کند، راهبری می‌شود و در حوزه نظام پیشنهادات نیز به صورت عام با کل شهروندان تعامل داریم تا بازخوردهای خاصی که لازم است را دریافت کنیم در واقع به دنبال این هستیم که در زمینه پژوهش، خلاقیت و فناوری، با همه ذی‌نفعان هم‌نشینی داشته باشیم.
هیأت‌های اندیشه‌ورز در چه زمینه‌هایی فعالیت می‌کنند؟
هیأت‌های اندیشه‌ورز در حوزه‌هایی که در شهرداری متقاضی داریم، شکل می‌گیرد به طور مثال اتاق فکر شهر خلاق در حال راه اندازی است، اتاق فکر حوزه حمل و نقل فعال است و حتی اعضای آن خارج از استان انتخاب شده، برای اتاق فکر رصدخانه نیز در حال برنامه‌ریزی هستیم؛ در حوزه منابع انسانی و سلامت کارکنان نیز هیأت‌های اندیشه‌ورز راه اندازی شده است.
در واقع جایی که احساس می‌کنیم کار نیازمند انجام پروژه پژوهشی نیست و با هم‌نشینی اساتید و مدیران اجرایی آن پیش می‌رود اتاق فکر و هیأت‌های اندیشه‌ورز تشکیل می‌شود.
چه مسابقاتی در مدیریت پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان برنامه‌ریزی شده است؟
چند مسابقه اجرا شده و چند مورد نیز در دست اقدام است؛ موضوع مسابقات با بحث شهر همگرا همخوانی دارد که دلیل اصلی آن این است که امکان دارد شما بسیاری از اوقات به صورت سنتی عمل کرده و ذی‌نفعان تخصصی آن موضوع را وارد نکنید؛ به عنوان مثال در یک مکان از شهر می‌خواهیم یک دیوارنگاره‌ای را اجرا کنیم به روش سنتی یک پیمانکار انتخاب شده تا این طرح اجرا شود، ولی در زمان مسابقات این فضا باز است، یعنی اعلام می‌کنیم هر فردی می‌تواند طرحی در رابطه با این موضوع طبق این ضوابط ارائه دهد که ذیل الگوواره یا پارادایم «نوآوری باز» قرار گرفته و در دستور کار قرار می‌گیرد.
نوع پیشرفته‌تر این روش این است که این طرح مردمی ارزیابی شود؛ این طرح‌ها در سایت بارگذاری شده تا مردم بتوانند لایک و دیس‌لایک کرده تا طرح به طور مردمی ارزیابی شود؛ زمانی که ما در شهر زندگی و شهر همگرا دنبال جذب مشارکت هستیم، یکی از لایه‌های آن نوع مشارکت در مسابقه است. بنابراین، ما در شهر همگرا می‌توانیم لایه‌های مختلف مشارکت را که در مردم امیدواری، شور و هیجان زندگی ایجاد می‌کند، فراهم کنیم تا مردم نیز با دیدن این مشارکت در حفظ و نگهداری سرمایه‌های شهر بیشتر بکوشند.
از روند برگزاری جشنواره شهر پژوهشی بگویید. این جشنواره با چه هدفی برگزار می‌شود؟
یکی از برنامه‌های تعاملی با مجموعه پژوهشگران برگزاری دوره‌ای جشنواره شهر پژوهشی است؛ از اهداف برگزاری این جشنواره این است که اولاً پژوهشگران فعال در حوزه شهری شناسایی شوند، دوماً با توجه به اینکه در فرایند جشنواره شرکت‌کنندگان باید آثار خود را به صورت کامل ارائه کنند، بانک اطلاعاتی وسیع در زمینه آثار پژوهشی ایجاد شود که در موضوعات شهری بتوان به آن مراجعه کرد، همچنین با استفاده از شناسایی انجام شده می‌توان نیازهای پژوهشی خود را به گروه مخاطبان ویژه و خاص‌تر اطلاع‌رسانی کرده و از مشاوره و از پژوهشگران در اتاق‌های فکر بهره گرفت.
تا به امروز چهار دوره جشنواره شهر پژوهی برگزار کردیم که امیدواریم فواصل زمانی این جشنواره کاهش یابد و به صورت سالانه در خدمت پژوهشگران باشیم. این جشنواره کمک می‌کند جامعه پژوهشگری، نخبگی و دانشگاهی بدانند که یک جشنواره در حوزه شهری برگزار می‌شود. آنها می‌توانند در این جشنواره شرکت کنند در این راستا شهرداری نیز می‌تواند روز به روز به مجموعه افرادی که به موضوعات شهری فکر می‌کنند بیافزاید.
نظر شما