به گزارش خبرنگار ایمنا، این مناره که در خیابان کمال اصفهان و به عبارتی در شمال محله جویباره واقع شده از زیباترین و بلندترین مناره‌های تاریخی اصفهان است.
تاریخ دقیق ساخت مناره ساربان اصفهان بر روی این بنا وجود ندارد اما با توجه به مستندات، منار ساربان در عهد سلجوقی یعنی قرن ۶ هجری ساخته شده است. "پرفسور پوپ" ساخت این مناره را مربوط به اواخر قرن پنجم هجری می‌داند و "مایرون سمیث" ساختمان آن را بین سال‌های ۵۵۰ تا ۶۸۸ هجری تخمین زده است.
مناره ساربان در سه طبقه و بدون پایه ساخته شده است و حدود ۴۴ متر بلندی دارد، قطر تحتانی آن ۴.۲ متر است و ارتفاع این مناره در برخی منابع ۴۴ متر و برخی ۵۴ متر آمده است. مدخل پلکان در ارتفاع هفت متری بدنه مناره واقع شده است و تعداد پلکانش ۱۳۵ است و پهنای پلکان‌های آن ۶۸ سانتی‌متر است.
بدنه بیرونی دارای هفت بخش است که هریک دارای تزئینات نفیس خاص آجرکاری و کاشی کاری است. این مناره دارای سه کتیبه است و به منار مسجد علی نیز شباهت کلی دارد.
طراحی متنوع، بدنه بیرونی این مناره آن را به هفت بخش متفاوت تقسیم‌بندی می‌کند. بخش اول آن آجرچینی ساده است. بخش‌های دوم و سوم آن دارای تزئینات عالی آجرکاری است. بخش چهارم آن تاج اول (گلوگاه) مناره است که مقرنس‌های آجری همراه با کاشی‌های فیروزه‌ای بسیار زیبا دارد. بخش پنجم آن نیز تزئینات آجری است. بخش ششم آن تاج دوم منار است و بخش هفتم آن هم تارک منار یا تاج اصلی است. در قاعده دو تاج این مناره دو کتیبه بسیار زیبا از بهترین رنگ فیروزه‌ای کاشی دیده و خوانده می‌شود.
کتیبه‌های موجود در مناره ساربان سه عدد هستند که با خط کوفی نوشته شده‌اند. عوامل جوی مانند سرما و گرما و تابش آفتاب اثر بسیار بر روی این کتیبه‌ها اثر گذاشته‌اند اما مفاد کتیبه‌ها شامل عبارات مذهبی است.
در قاعده دو تاج این مناره دو کتیبه بسیار زیبا از بهترین رنگ فیروزه‌ای کاشی به چشم می‌خورد و مناره مزبور که از ارتفاع اولیه آن اندکی کاسته شده است در حال حاضر به سمت مغرب متمایل شده و این تمایل از دور و نزدیک به طور کامل نمایان است.
مناره ساربان اصفهان که از آن به عنوان برج پیزا ایران هم نام می‌برند دارای انحراف است، این مناره در حدود هشت درجه به سمت جنوب شرقی از امتداد قائم منحرف شده است که ناشی از نشست نامتقارن در پایه‌های آن است و می‌تواند به واسطه اختلالات موجود در شالوده آن یا به دلیل تغییرات متوالی در سطح تراز ایستایی در سفره آب زیرزمینی و یا استفاده از چاهک‌های آب منازل اطراف باشد و میزان انحراف منار ساربان به طور مرتب مورد پایش قرار گیرد تا از خطر احتمالی ریزش آن در آینده جلوگیری شود.
واژه ساربان در زبان فارسی به معنای شتربان یا نگهبان شتر است و از آنجا که منار ساربان به عنوان یک سازه منفرد، بلند و شاخص از بیشتر نواحی و جوانب بیرون و درون شهر به خوبی قابل مشاهده بوده است به نظر می‌رسد که کاربری اصلی آن راهنمایی و جهت‌یابی کاروان‌ها برای دسترسی به مرکز شهر بوده است.
در کتاب نصف جهان فی تعریف الاصفهان در مورد این مناره چنین گفته شده است، که در محله جویباره چند مناره وجود دارد یکی از آنها را مناره ساربان نامند که از تمامی این منارها بلندتر و خوش نماتر ساخته شده و معتبرتر است و هنگامی که خمارتکین تصرفاتی در آن بنا کرد، احتمال دارد این مناره را هم او ساخته باشد و مناره به نام محل اشتهار داشته و کم کم سارویه به ساروان و ساروان به ساربان تغییر وضع داده است.
مناره ساربان با شماره ثبت ۲۳۲ در ۱۵ آذر ۱۳۱۴ به ثبت ملی رسیده است.
نظر شما