اجرای لیست ممنوعه دوپینگ ۲۰۲۲ از دی‌ماه سال جاری + مواد ممنوعه

به گزارش ایمنا و به نقل از سایت ستاد ملی مبارزه با دوپینگ، لیست ممنوعه سال ۲۰۲۲ سازمان جهانی مبارزه با دوپینگ که در جلسه ۱۴ سپتامبر (۳۰ شهریور) کمیته اجرایی این سازمان بین‌المللی مصوب شده، از ۱۱ دی‌ماه اجرایی می‌شود.

این لیست، مواد و روش‌های ممنوع در داخل و خارج مسابقه را شامل می‌شود و تمامی ورزشکاران ملزم به کسب اطلاعات کامل درباره آن و رعایت عدم مصرف هرگونه ماده یا روش ممنوع هستند.

لیست مواد و روش‌های ممنوع سال ۲۰۲۲ تغییراتی را نسبت به سال ۲۰۲۱ دارد که مهمترین آنها تغییر در میزان دز استفاده از سالبوتامول و ممنوعیت استفاده از گلوکوکورتیکوییدها حتی به صورت تزریقات موضعی، داخل مفصلی و تزریقات داخل ضایعه است.

چنانچه ورزشکاری نیاز به درمان بیماری با کمک یک روش یا داروی ممنوع داشته باشد، باید پیش از مصرف نسبت به درخواست دریافت معافیت مصرف درمانی (TUE) اقدام کند.

فواصل زمانی استفاده دز روزانه سالبوتامول با هدف کاهش خطر گزارش احتمالی AAF بر اثر مصرف دزهای بالا در یک نوبت مصرف ممکن است رخ دهد، از ۸۰۰ میکروگرم هر ۱۲ ساعت به سه دز هر ۸ ساعت دز اول و دوم ۶۰۰ میکروگرم و دز سوم ۴۰۰ میکروگرم تغییر کرده است.

• حداکثر دز مجاز روزانه ۱۶۰۰ میکروگرم در طول ۲۴ ساعت بدون تغییر مانده است. برای استفاده از دوزهای فراتر از این محدوده باید معافیت استفاده درمانی (TUE) درخواست شود.

• به عنوان مثال، یک ورزشکار بدون نیاز به معافیت استفاده درمانی مواد و روش‌های ممنوع در همه زمان‌ها (داخل و خارج از مسابقه)، می‌تواند ۶۰۰ میکروگرم در اولین دز، ۶۰۰ میکروگرم پس از ۸ ساعت و ۴۰۰ میکروگرم در ۸ ساعت باقی مانده از روز سالبوتامول مصرف کند.

خلاصه تغییرات اصلی و یادداشت توضیحی بر فهرست ممنوع ۲۰۲۲

(قابل اجرا از اول ژانویه ۲۰۲۲)

* مواد و روش‌های ممنوع در همه زمان‌ها

S۰، عوامل فاقد تاییدیه مصرف

پس از آخرین بازنگری BPC-۱۵۷ بعنوان مثال به این گروه اضافه شد.

S۱ ، عوامل آنابولیک

• تیبولون از S۱.۲ به S۱.۱ منتقل می‌شود زیرا متابولیت آن، یک آندروژن قوی دارای اثرات بالینی عمدتاً به دلیل تبدیل به ۴ دلتا تیبولون، یک آندروژن مصنوعی خوراکی و مؤثر بر روی گیرنده آندروژن است.

• Osilodrostat ، یک مهار کننده CYP۱۱B۱ ، به دلیل افزایش off-target تستوسترون خون به S۱.۲ اضافه می‌شود.

S۲ هورمون‌های پپتیدی، عوامل رشد، مواد مرتبط و تقلید کننده ها

• Lonapegsomatropin ، somapacitan و somatrogon به عنوان نمونه‌ای از آنالوگ‌های هورمون رشد، که منجر به ساماندهی مجدد گروه و تقسیم S۲.۲.۳ شدند به مواد گروه اضافه می‌شوند.

S۳، آگونیست های بتا -۲

• فواصل زمانی استفاده دوز روزانه سالبوتامول با هدف کاهش خطر گزارش احتمالی AAF بر اثر مصرف دزهای بالا در یک نوبت مصرف ممکن است رخ دهد، از ۸۰۰ میکروگرم هر ۱۲ ساعت به ۳ دز هر ۸ ساعت دز اول و دوم ۶۰۰ میکروگرم و دز سوم ۴۰۰ میکروگرم تغییر کرده است.

• حداکثر دز مجاز روزانه ۱۶۰۰ میکروگرم در طول ۲۴ ساعت بدون تغییر مانده است. برای استفاده از دزهای فراتر از این محدوده باید معافیت استفاده درمانی (TUE) درخواست شود.

• به عنوان مثال، یک ورزشکار بدون نیاز به معافیت استفاده درمانی مواد و روش‌های ممنوع در همه زمان‌ها (داخل و خارج از مسابقه)، می‌تواند ۶۰۰ میکروگرم در اولین دز، ۶۰۰ میکروگرم پس از ۸ ساعت و ۴۰۰ میکروگرم در ۸ ساعت باقی مانده از روز سالبوتامول مصرف کند.

Ø مواد و روش‌های صرفاً ممنوع در مسابقات

S۶، محرک‌ها

• استثنای گروه S.۶: برای افتراق مشتقات ایمیدازول عمومی از ایمیدازولین های سمپاتومیمتیک، مشتقات ایمیدازول به مشتقات ایمیدازولین تغییر یافت.

• پاورقی کاتین: آستانه ادراری پنج میکروگرم بر میلی لیتر کاتین به هر دو ایزومرهای نور سودوافدرین، یعنی ایزومر d و L (که به ترتیب به عنوان ۲S ،۱S و Nor-pseudoephedrine ۱R,۲R شناخته می‌شود) اشاره دارد.

• اتیل فنیدات، متیل نفتیدات ((±) -متیل -۲- (نفتالن -۲- ایل) -۲- (پیپریدین -۲- ایل) استات) و ۴- فلورومتیل فنیدات به عنوان نمونه‌هایی از آنالوگ‌های متیل فنیدات به دسته S۶.b اضافه می‌شود. اینها انواع مواد بسیار رایج مورد استفاده در دهه‌های اخیر در بسیاری از کشورها بوده است که به عنوان جایگزین متیل فنیدات معرفی شده است.

• Hydrafinil (fluorenol) به S۶.b به عنوان نمونه Modafinil و آنالوگ Adrafinil اضافه می‌شود.

S۹، گلوکوکورتیکوئید ها

• Flucortolone به نام بین‌المللی غیر اختصاصی خود (INN) ، Fluocortolone آپدیت می‌شود.

• در حال حاضر کلیه راههای استفاده تزریقی گلوکوکورتیکوئید ها در زمان رقابت‌ها ممنوع است.

همانطور که در پیش نویس ماه مه سال ۲۰۲۰ بر لیست ممنوع ۲۰۲۱ برای اطلاع کشورهای عضو ارائه شد، ممنوعیت استفاده از کلیه راه‌های تزریقی گلوکوکورتیکوئید ها در دوره درون مسابقه کمیته اجرایی WADA در جلسه ۱۴ و ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۰ خود ممنوعیت تمامی روش‌های تزریقی گلوکوکورتیکوئید ها را تأیید کرد. نمونه‌هایی از راه‌های استفاده تزریقی عبارتند از: تزریق داخل عضلانی، اطراف مفصلی، داخل مفصلی، اطراف تاندونی، داخل تاندونی، اپیدورال، اینتراتکال، اینترا بورسال، اینترا لیژنال (مانند اینترا کلوئید)، اینترا درمال و زیر جلدی. با این حال به منظور فراهم کردن زمان کافی برای اطلاع رسانی و آموزش، کمیته اجرایی تصمیم گرفت زمان اجرای ممنوعیت تمام تزریقات گلوکوکورتیکوئید و قوانین جدید را به ۱ ژانویه ۲۰۲۲ موکول کند تا ورزشکاران و پرسنل پزشکی درک بهتری از موارد عملی و مدت زمان پاک شدن گلوکوکورتیکوئید ها از بدن را به دست آورند، آزمایشگاه‌ها روش‌های خود برای سطوح جدید و تجدید نظر شده ی سطح حداقل لازم برای گزارش مثبت (Minimal Reporting Level) را بروز کنند و مقامات ورزشی برای استفاده ایمن گلوکوکورتیکوئید ها با اهداف بالینی و جلوگیری از دوپینگ، ابزارهای آموزشی برای ورزشکاران، پرسنل پزشکی و حمایت کننده ورزشکاران را توسعه دهند.

• مصرف Oro-mucosal، Buccal، Gingival و زیر زبانی گلوکوکورتیکوئید ها نیز از راه‌های خوراکی گلوکوکورتیکوئید محسوب می‌شود.

استفاده دندانی و داخل کانال دندان گلوکوکورتیکوئید ها ممنوع نیست.

محسوب شدن تزریقات موضعی در زمره روش‌های مصرف ممنوعه گلوکوکورتیکوئید

از آنجا که شواهد واضحی وجود دارد که اثرات سیستمیک می‌تواند به طور بالقوه عملکرد را افزایش داده و برای سلامتی مضر باشد مصرف خوراکی، عضلانی، داخل رکتال (شیاف) و داخل وریدی ممنوع است. در حال حاضر داده‌های کافی نشان دهنده آن است که تجویز دوزهای درمانی مجاز تزریق موضعی (از جمله اطراف مفصل، داخل مفصلی، اطراف تاندونی، داخل تاندونی) سطوح مشابه و حتی بالاتری از گلوکوکورتیکوئید های پلاسمایی سیستمیک و در نتیجه ادراری بالا ایجاد می‌شود که مشابه با دزهایی است که می‌تواند عملکرد را بهبود داده و به سلامتی هم آسیب برساند.

توضیحی بر رویکرد انجام شده

• انواع گلوکوکورتیکوئید ها شامل هورمون طبیعی درون زاد (کورتیزول) و آنالوگ‌های مصنوعی گلوکوکورتیکوئید ها است که دارای طیف وسیعی از قدرت‌ها با خواص فارماکوکینتیک متفاوت هستند. تجویز داروهای گلوکوکورتیکوئید منجر به مواجهه بدن با سطوح بسیار بیشتر از بالاترین سطح طبیعی و فیزیولوژیک کورتیزول می‌شود و بالقوه می‌تواند عملکرد را افزایش دهد.

• با مصرف گلوکوکورتیکوئید استنشاقی یا موضعی (مانند داخل کانال دندانی، پوستی، داخل بینی، چشم پزشکی و پری آنال یا اطراف مقعدی بعید است غلظت سیستمیک را به حدی بالا ببرد که باعث افزایش عملکرد گردد.

• مطالعات نشان داده که سایر روش‌های تجویز حتی در محدوده دوز معمول درمانی (برای مثال خوراکی) اثر افزاینده عملکرد دارد. دز انواع گلوکوکورتیکوئید ها بر حسب معادل دز کورتیزول بیان می‌شود، در نتیجه قدرت هر نوع گلوکوکورتیکوئید و هر روش مصرف بر اساس معادل دز کورتیزول مشخص می‌شود.

برای تعیین روش‌های ممنوع یا مجاز مصرف گلوکوکورتیکوئید این برخورد سیستماتیک به کار رفت. به دنبال آن سطح بازنگری شده آستانه تشخیصی اختصاصی مواد بر اساس مطالعات ترشحی داروها یا MRL به نحوی به کار گرفته شد که برخورد پیشنهادی را بهتر منعکس کند. به عنوان مثال سطح بازنگری شده آستانه تشخیصی برای تمامی گلوکوکورتیکوئید ها یا افزایش یافت یا بدون تغییر ماند مگر برای تریامسینولون استوناید که MRL آن پایین‌تر آمد. در کل این تغییرات باعث می‌شود که آزمایشگاه‌ها تعداد AAF کمتری را گزارش کنند.

مدت زمان‌های پاک شدن بدن پس از تجویز گلوکوکورتیکوئید ها

• هرگونه تزریق گلوکوکورتیکوئید ها در دوره داخل مسابقه ممنوع است. با توجه به در دسترس بودن گسترده و استفاده متداول از گلوکوکورتیکوئید در پزشکی ورزشی، توصیه می‌شود ورزشکاران و پرسنل پشتیبانی آنها به موارد زیر توجه کنند:

۱. استفاده تزریقی در طول دوره مسابقه از گلوکوکورتیکوئید ممنوع است، از این رو با مشورت پزشک باید گلوکوکورتیکوئید با داروهای مجاز جایگزین شود؛ در غیر این صورت (عدم امکان جایگزینی) نیاز به اخذ معافیت استفاده درمانی دارد.

۲. دوره‌های مختلف زمانی (چند روز تا هفته‌ها) پس از تجویز گلوکوکورتیکوئید ها، (حداقل سطح ادراری برای گزارش)MRL که منجر به گزارش AAF می‌شود، بسته به نوع و دوز مصرفی گلوکوکورتیکوئید تجویز شده قابل دستیابی است. برای کاهش خطر گزارش AAF ، ورزشکاران باید به حداقل مدت زمان‌های پاک شدن بدن پس از تجویز گلوکوکورتیکوئید ها توجه کرده، فاصله زمانی لازم را مراعات کنند.

دوره درون مسابقه (از ۱۱:۵۹ شب قبل از روز مسابقه‌ای که قرار است ورزشکار در آن شرکت کند شروع شده و تا پایان نمونه‌گیری همان مسابقه ادامه می‌یابد) مگر آنکه WADA در یک ورزش معین حالت دیگری را تعریف کرده باشد. مدت زمان‌های پاک شدن بدن پس از تجویز گلوکوکورتیکوئید ها بر اساس استفاده از حداکثر دوزهای مجاز هر سازنده داروها تعیین می‌شود:

* دوره‌های پاک شدن بدن به فاصله زمانی از آخرین دوز تجویز شده تا زمان شروع دوره مسابقه (از ۱۱:۵۹ شب قبل از روز مسابقه‌ای که قرار است ورزشکار در آن شرکت کند شروع و تا پایان نمونه‌گیری همان مسابقه ادامه می‌یابد، مگر WADA برای یک ورزش معین حالت دیگری را تعریف کرده باشد) اشاره دارد و اجازه می‌دهد تا سطح گلوکوکورتیکوئید از سطح گزارش (MRL) کمتر باشد.

** روش‌های خوراکی شامل موارد مصرف دهانی-مخاطی، بوکال، لثه‌ای و زیر زبانی نیز هست.

۳. در صورتی که گلوکوکورتیکوئید استفاده شده به روش ممنوعه ای طولانی‌تر از مدت پاک شدن از بدن باشد ممکن است نیاز به اخذ معافیت استفاده درمانی (TUE) باشد. پزشکانی که از تزریق موضعی گلوکوکورتیکوئید ها استفاده می‌کنند باید توجه داشته باشند که تزریق داخل مفصلی یا اطراف مفصلی ممکن است بطور ناخواسته به تزریق داخل عضلانی منجر شود. در صورتی که احتمال تزریق داخل عضلانی وجود داشته باشد، رعایت مدت زمان پاک شدن از بدن برای مسیر عضلانی یا اقدام به درخواست TUE لازم است.

۴. توجه داشته باشید که طبق ماده ۴.۱ از استاندارد بین‌المللی TUE، اگر ورزشکاری به دلایل درمانی از ماده‌ای که فقط در مسابقات ممنوع است، خارج از مسابقات استفاده کرده باشد می‌تواند TUE رترواکتیو درخواست دهد. به ورزشکاران اکیداٌ توصیه می‌شود که برای اثبات نمودن داشتن شرایط دریافت TUE ، پرونده پزشکی خود را آماده داشته باشند و همانطور که در ماده ۴.۲ استاندارد بین‌المللی TUE توضیح داده شده است چنانچه پس از جمع‌آوری نمونه دریافت TUE رترواکتیو ضروری باشد آن مدارک را ارائه نمایند.

برنامه مانیتورینگ ۲۰۲۲

• به دلیل آنکه داده‌های مورد نیاز برای شیوع مصرف Bemitil و گلوکوکورتیکوئید ها به دست آمده نظارت بر آنها متوقف می‌شود.