به گزارش خبرنگار ایمنا، سیگار کشیدن هر ساله بیش از ۳۷ هزار نفر را در دنیا می‌کشد، آمار کشتار به وسیله سیگار چند برابر بیشتر از تصادفات، خودکشی و ایدز است، هر ساله هزاران نفر بر اثر سیگار کشیدن می‌میرند در حقیقت نزدیک به ۹۰ درصد از آنها برای اولین بار قبل از سن ۱۸ سالگی سیگار کشیده بودند.
سیگارها حاوی نیکوتین هستند که یکی از اعتیادآورترین مواد در جهان است، دیگر محصولات نیکوتین شامل دخانیات، سیگارهای معمولی، سیگارول‌ها و بعضی از سیگارهای الکترونیکی است، بعضی از انواع جدیدتر دخانیات شبیه به سیگار نیستند و و به شکلات شبیه است.
و اغلب سیگاری‌ها با اینکه از مضرات سیگار با خبرند، ولی از روی عادت و به بهانه کسب آرامش و رفع خستگی، اقدام به مصرف این ماده خطرناک می‌کنند و سلامت جسم و جان خود را به خطر می‌اندازند.
میزان مصرف افراد سیگاری، با ایجاد تشدید مسائل روانی افزایش می‌یابد و گاه به حدی می‌رسد که جای خواب و خوراک را نیز می‌گیرد. دوری از خانواده، بیکاری، محرک‌های روانی، اصرار دوستان و خویشان و حتی علاقه شخصی، کسب لذت و تقلید و خودنمایی، از عوامل مؤثر در روی آوری به سیگار است.
علائم سیگار کشیدن نوجوان
برخی از علائم وجود دارد که نشان می‌دهد نوجوان شما سیگار می‌کشد که عبارتند از:
سرفه: سرفه مزمن و تحریک گلو به طور منظم ممکن است نشان دهنده استعمال دخانیات باشد.
بوی بد دهان: اگر دهان نوجوان شما بوی بد می‌دهد و مدام آدامس یا نعناع مصرف می‌کند، این می‌تواند به این معنی باشد که آنها سیگار کشیده اند و به سختی سعی در پنهان کردن آن دارند.
زرد شدن دندان‌ها: رعایت بهداشت دهان و دندان و یا حتی مسواک زدن منظم دندان‌ها نمی‌تواند اثرات سو ء سیگار روی دندان‌ها را نفی کند. دندان‌ها به تدریج زرد می‌شوند و ممکن است شما آن را نشانه سیگار کشیدن ببینید.
بوی دود: شما می‌تواند لباس یا موی نوجوان خود را ببویید تا بوی دود را بررسی کنید. همچنین، آنها ممکن است پنجره‌ها را در ساعت‌های عجیب باز نگه دارند و سعی کنند هوای اتاق خود را خارج کنند.
اشیایی مانند فندک یا چوب کبریت: اگر در اتاق، کمدها یا کیف‌های فرزند خود فندک یا چوب کبریت پیدا کردید، این ممکن است نشان دهد که او نیز سیگار می خرد.
دلایل سیگار کشیدن در نوجوانان
شیوع سیگار کشیدن در بین نوجوانان وابسته به علت‌هایی است که مهم‌ترین آن عبارتند از:
حلقه دوستان
در نوجوانان فشار همسالان وجود دارد و اگر بعضی از دوستان سیگار بکشند، دیگران به زودی این عادت را یاد می‌گیرند، آنها همچنین سیگار خود را به طور عادی به همسالان خود تعارف می‌کنند. نوجوانان وقتی عادت‌های سایر اعضای گروه را تقلید می‌کنند، احساس قدرت می‌کنند.
پیروی از والدین
برخی از نوجوانان این عادت را مستقیماً از والدین سیگاری خود یاد می‌گیرند. در کودکی سیگاری منفعل می‌شوند و در سنین بالاتر احتمال سیگار کشیدن آنها بیشتر می‌شود. سیگار کشیدن توسط مادر در دوران بارداری خطر اعتیاد به نیکوتین را در کودک افزایش می‌دهد.
تصویر از خود
نوجوانان نسبت به تصویر عمومی خود آگاهی بالایی دارند و این باعث می‌شود که آنها از آنچه در بین مردم انجام می‌شود تقلید کنند. آنها فکر می‌کنند سیگار کشیدن باعث می‌شود که آنها خونسرد، بزرگ و مستقل به نظر برسند.
مشکلات رفتاری
مشکلات عاطفی و رفتاری ناشی از محیط در خانه و عدم حمایت خانوادگی، نوجوانان را برای مصرف سیگار تحت تأثیر قرار می‌دهد.
استرس
فشار برای عملکرد خوب در دانشگاهیان، مشکلات مالی یا نگرانی‌های بهداشتی ممکن است برای یک نوجوان قابل تحمل نباشند. آنها ممکن است بخواهند در سیگار کشیدن آرامش پیدا کنند و استرس خود را کاهش دهند.
فرهنگ عامه
شیوه تبلیغات سیگار توسط رسانه‌های جمعی در فیلم‌ها و نمایش‌های تلویزیونی همچنین می‌تواند یک نوجوان را وادار کند از روی کنجکاوی، سیگار را امتحان کند. همچنین، آنها ممکن است بخواهند از شخصیت فیلم / تلویزیون مورد علاقه خود با سیگار کشیدن تقلید کنند.
عوامل بیولوژیکی
نوجوانان از نظر زیست شناختی حساسیت بیشتری نسبت به نیکوتین دارند و می‌توانند زودتر از بزرگسالان به آن وابسته شوند. هنگامی که محققان بر روی افراد سیگاری از گروه‌های سنی مختلف که روزانه به همان میزان سیگار می کشند، مطالعه کردند، دریافتند نوجوانان بین ۱۲ تا ۱۷ سال وابستگی به نیکوتین را بسیار بیشتر از هر گروه سنی دیگر نشان می‌دهند.
در دسترس بودن و قیمت مناسب
اگر سیگار به راحتی در دسترس نوجوانان باشد و اگر قیمت آن متناسب با بودجه آنها باشد، استفاده منظم از آن آسان می‌شود.
اثر دوپامین
مصرف نیکوتین باعث افزایش سطح یک انتقال دهنده عصبی به نام دوپامین می‌شود. دوپامین در هنگام انجام برخی فعالیت‌های لذت بخش در بدن ترشح می‌شود. به همین ترتیب، وقتی شخصی از یک محصول دخانیات استفاده می‌کند، ترشح دوپامین باعث می‌شود نوجوان احساس خوبی داشته باشد. با این حال، این احساس در طولانی مدت باقی نمی‌ماند. به همین دلیل است که مایل هستند یکی دیگر را روشن کنند و در نهایت منجر به اعتیاد شود.
نگرانی از مصرف سیگارهای جویدنی
جای نگرانی است، این دخانیات‌ها اغلب امن تر از انواع دیگر هستند و درجه اعتیادآوری آنها نیز کمتر است اما خطر معتاد شدن به نیکوتین باز هم در آنها وجود دارد که در این قسمت به خطرات آنها اشاره می‌کنیم:
دخانیات‌های جویدنی می‌توانند باعث ایجاد مشکلاتی در تنفس، دندان و افزایش مشکلات گوش، بینی و سرطان حنجره شوند، این سیگارهای جویدنی حاوی سم‌های مضری هستند که مشکلات تنفسی مثل آسم را به شدت تشدید می‌کند، این مواد می‌توانند در نهایت به سیگاری شدن فرد منجر شوند.
عوارض آسیب زای سیگار کشیدن در نوجوانان
استفاده از مواد مخدر در نوجوانان می‌تواند باعث ایجاد آسیب‌های بلند مدت و سریع شود که این تأثیرات در دراز مدت باعث کاهش سلامتی قابل توجهی می‌شوند که این تأثیرات شامل موارد زیر هستند:
کاهش اندام فیزیکی: سیگار کشیدن عملکرد ریه و رشد آن را کاهش می‌دهد و همچنین باعث تنگی نفس، سرفه، وزوز گوش و افزایش بلغم خواهد شد.
بیماری‌های قلبی: سیگار کشیدن می‌تواند منجر به بیماری‌های قلبی و مشکلات مربوط به رگ‌های خونی شود.
بهداشت دهانی ضعیف: افراد سیگاری به احتمال زیاد با دندان‌های زرد، نفس بدبو و دیگر مشکلات دهانی مواجه هستند.
پوست ناسالم: سیگار کشیدن تأثیر زیادی روی پیری زودرس آسیب‌های پوستی و چروک شدن آن دارد.
استعمال دخانیات با اعتیاد به آنها:
اکثر معتادان، سیگار مصرف می‌کنند و نیز اعتیاد را از سیگار شروع کرده اند. بر اساس معیارهای تشخیصی سازمان بهداشت جهانی، سیگار در ردیف مواد اعتیادآور محسوب می‌شود. سیگار، در ورودی اعتیاد، و چراغ سبزی برای سایر اعتیادها است. مصرف سیگار، نخستین قدم به سوی اعتیاد است. سیگار، زمینه ساز اعتیاد به مواد مخدر بوده و مادر اعتیاد به مواد مخدر محسوب می‌شود. مصرف دخانیات مثل سیگار، پیپ، چپق و قلیان نه فقط اعتیاد روانی، بلکه اعتیاد جسمانی نیز ایجاد می‌کند.
وابستگی روانی: مصرف دخانیات باعث ایجاد احساس آرامش شده و این احساس به شکل بخشی از زندگی آنها در می‌آید. از طرفی نوعی احساس با ارزش بودن البته به شکل کاذب در افرادی که دچار کمبود اعتماد به نفس و یا نیازمند تأئید از طرف گروه هستند ایجاد می‌کند. که خود نیز می‌تواند به شکل یک عامل تقویت کننده و پاداش عمل کرده و فرد را روزبه روز وابسته ترکند.
وابستگی جسمانی: به علت مصرف دخانیات، بدن برای عملکرد طبیعی خود و برای جلوگیری از پیدایش نشانه‌های قطع نیکوتین، نیاز به مصرف میزان مشخصی از دخانیات دارد. هر چند دخانیات در میان مواد اعتیادآوری مثل هروئین، تریاک، حشیش و مشروبات الکلی، منع اجتماعی کمتری دارد، و به راحتی در اختیار مردم قرار می‌گیرد، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که سیگار یکی از بارزترین علل مرگ و میر ناشی از سرطان، بیماری‌های عفونی، و سکته در جهان است. طبق گفته پزشکان در دود سیگار متجاوز از چهار هزار نوع ماده سمی وجود دارد که تعدادی از آنها سرطان زا هستند. سیگار، عامل مهم سرطان ریه بوده و یکی از عوامل مهم در بروز شمار زیادی از سرطان‌هاست.
روش‌های اصولی برای جلوگیری از سیگار کشیدن نوجوان
چند نکته برای برای اینکه که به نوجوان خود کمک کنید تا از سیگار کشیدن او جلوگیری کند عبارتند از:
الگو خوبی باشید
وقتی والدین سیگار می‌کشند، نوجوانان می‌توانند این عادت را از آنها بگیرند. بهتر است. هرچه زودتر سیگار را ترک کنید، در خانه، ماشین یا جلوی کودک خود سیگار نکشید. اگر سیگاری هستید، با کودک در مورد پشیمانی خود و اینکه چقدر ترک آن برای شما دشوار است و چقدر از آن ناراضی هستید صحبت کنید.
درباره تأثیرات منفی به آنها بگویید
با آنها در مورد عواقب طولانی مدت صحبت کنید. از نوجوان خود به خاطر همه انتخاب‌های خوبی که انجام داده‌اند قدردانی کنید. به آنها بگویید که می‌خواهید در عادت‌های خودشان نیز انتخاب‌های خوبی انجام دهند.
محکم باشید
با کمال ادب به نوجوان خود بگویید که استعمال دخانیات در خانواده ممنوع است. محدودیت‌های استعمال سیگار در خانواده، نوجوانان را ترغیب می‌کند تا از استعمال سیگار خودداری کنند.
مثال‌های فوری بیاورید
در مورد نزدیکان خانواده خود که به دلیل استعمال سیگار رنج برده‌اند و همچنین دردی که برای همه نزدیکان برجای گذاشته است با نوجوان خود صحبت کنید. سعی کنید احساساتی و در عین حال قاطع باشید.
از طریق هزینه‌های پولی انگیزه ایجاد کنید
از آنجا که سیگار کشیدن یک عادت گران قیمت است، بنابراین می‌توانید برای نوجوان خود را محاسبه کنید که سالانه چه مقدار برای سیگار مصرف می‌کنند. این هزینه را برای چیزهایی که نوجوان شما می‌تواند با استفاده از پول خریداری کند مقایسه کنید.
عادت‌های سالم را تشویق کنید
به نوجوان خود انگیزه دهید تا عادت‌ها و تمرینات سالم مانند پیوستن به باشگاه یا ورزش مورد علاقه خود را انجام دهد. این عادت‌ها آنها را مشغول می‌کند و همچنین به آنها قدرت ذهنی می‌دهد تا به عادت‌های ناخواسته نه بگویند.
بسیاری از پسران نوجوان سیگاری، عقیده دارند که با هر پکی که به سیگارمی زنند، احساس مردانگی می‌کنند و این شیوه به زودی جزئی از شخصیت آنها می‌شود. تقلید از پدر و مادر و اطرافیان نیز تأثیر زیادی در سیگاری شدن نوجوان دارد. اضطراب، تنش، محرک‌های شدید روانی و ناراحتی‌های خانوادگی عوامل عمده زمینه ساز برای روی آوردن به سیگار هستند. مسأله تأسف بار این است که نوجوان سیگاری که از طریق سیگار به آرامش کاذب دست می‌یابد و با پنهان کردن مشکل خود از خانواده هر روز بیش از پیش به دوستان هم دردش روی می‌آورد، بهترین طعمه عاملان پخش مواد مخدر نیز خواهد شد. در این میان خانواده‌ها بیش از دیگر گروه‌های اجتماعی در پیشگیری از سیگاری شدن نوجوانان نقش دارند.
نقش خانواده در پیشگیری از روی آوردن نوجوانان به سیگار
دوره نوجوانی، دوره‌ای حساس و شگرف و حد فاصل کودکی و جوانی است. خانواده‌های هوشیار باید با آگاهی از شرایط ویژه این دوره، همواره مراقب فرزندان نوجوان خود باشند. موقعیت حساس شأن را درک کنند و هرچه بیشتر آنها را در پناه خود بگیرند. وقتی که مشکلات نوجوان در محیط خانه و در جمع صمیمی خانواده بدون ترس از تنبیه و شماتت مطرح شود و از طریق راه حل‌های منطقی والدین رفع گردد، دیگر نیازی به حضور و دخالت دوستان و همسالان نیست.
نقش تربیتی خانه و خانواده به عنوان محیطی که فرزندان بیشترین وقت خود را در آن می‌گذرانند تا جایی مهم است که به جرأت می‌توان گفت، منشأ تمام موفقیت‌ها و شکست‌ها را باید در شیوه تربیتی خانواده‌ها جستجو کرد. والدین باید هوشیار باشند و ارتباطات، رفتار و آمد و شدهای نوجوان خویش را تحت نظر بگیرند، و اگر احساس کردند بلای مهلک سیگار، گریبان فرزندانشان را گرفته با سعه صدر و بدون فوت وقت این نطفه شوم را خفه کنند.
آموزش قبل از سن ۱۵ سالگی، تلاش برای کاستن فشارهای روانی، تشویق و تقویت به موقع موفقیت‌ها، فراهم کردن تفریحات سالم و سازنده و درونی کردن ارزش‌ها در پیشگیری از روی آوردن نوجوان به سیگار تأثیر زیادی دارد.
نظر شما