به گزارش خبرنگار ایمنا، بحران آب امروزه در تمامی دنیا وجود دارد به شکلی که دانشمندان به دنبال راهی برای برون رفت از این بحران هستند، آب مایه حیات است و به قدری اهمیت دارد که بسیاری معتقدند جنگ بعدی بر سر آب خواهد بود؛ این مایه گران‌بها امروزه در کشور ایران و شهر اصفهان بحران ساز شده است. کم آبی یا نبود منابع آب شیرین یکی از مشکلات بزرگ دنیا است که دلیلی جز تخلیه منابع ندارد.
کم آبی در شهر اصفهان موجب بروز مشکلات بسیاری شده است که خشکسالی و فرونشست یکی از مهم‌ترین این مشکلات است؛ متوازن نبودن میزان مصرف با منابع، توزیع نادرست آب و چندین عامل دیگر باعث کمبود آب در اصفهان شده است و با وجود اینکه در این شهر آب‌سالی نیز وجود داشته استفاده نادرست از آن و نبود مدیریت صحیح باعث افزایش بحران و ایجاد وضعیت کنونی شده است. برای رهایی از بحران کم آبی راهکارهای بسیاری وجود دارد، اما هیچیک از آن‌ها به تنهایی تأثیرگذار نیست.
زاینده‌رود به عنوان مهم‌ترین حوضه آبریز اصفهان امروز خشک شده است و این فاجعه دلایل بسیاری دارد، اصفهان با خشکسالی‌ها و آب‌سالی‌های بسیاری روبه‌رو شده است ولی متأسفانه امروزه درگیر خشکسالی حادتر از همیشه است. برای آشنایی بیشتر با حوضه آبریز زاینده‌رود و آگاهی از مشکلات این حوضه آبریز با ناصر حاجیان، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
لطفاً برای خوانندگان تعریف دقیقی از حوضه آبریز ارائه کنید.
سقف خانه را در نظر بگیرید؛ هنگامی که می‌خواهید سقف احداث کنید باید آن را شیب بندی کنید که با شیب بندی پشت بام، یک حوضه آبریز کوچک تحت تسلط خود ایجاد کرده‌اید، هنگام بارندگی آب از ناودان خارج می‌شود و اگر ظرفی زیر آن قرار دهید مقدار آبی که طی یک سال وارد ظرف می‌شود "سال‌آبی" نامیده می‌شود که به تاریخ شمسی و میلادی نیز مرتبط نیست بلکه از مهرماه تا آخر شهریورماه سال بعد است که به آن آب مقدار قابل مصرف آب نیز می‌گویند؛ به طور کلی به فضایی مانند پشت بام حوضه آبریز می‌گویند.
آیا حوضه آبریز زاینده‌رود نیز مانند پشت‌بام خانه است؟
اگر همین پشت‌بام ذکر شده را گسترش دهیم، می‌شود حوضه آبریز رودخانه زاینده‌رود که دقیقاً همان کاری که توسط بهترین کارگر برای شیب‌بندی پشت‌بام انجام شده، طبیعت نیز برای شیب‌بندی این رودخانه انجام داده و تمامی شیب‌بندی‌ها همانند پشت‌بام خانه‌ها از یک‌دیگر جدا است.
حوضه آبریز زاینده‌رود چه مشخصاتی دارد؟
زاینده‌رود یک حوضه آبریز دارد که در مرکز آن یک گودال است که آب در آن حرکت می‌کند؛ مساحت حوضه آبریز زاینده‌رود حدود ۲۸ هزار کیلومتر مربع بوده و طول آن برابر با مسیر اصفهان تا تهران یعنی حدود ۴۰۰ کیلومتر از سرشاخه تا تالاب است در حالی که طول رودخانه کارون حدود یک هزار کیلومتر است.
آیا تمام نقاط این حوضه آبریز تولید آب دارد؟
خیر؛ همانطور که ذکر شد مساحت زاینده‌رود ۲۸ هزار کیلومتر است و طول آن نزدیک ۴۰۰ کیلومتر است، اما تمامی نقاط این حوضه فعال نیست بلکه تنها بخشی از آن پتانسیل تولید آب و بخشی پتانسیل مصرف دارد.
چه نقاطی از حوضه آبریز زاینده‌رود پتانسیل تولید و چه نقاطی پتانسیل مصرف دارد؟
از مساحت ۲۸ هزار کیلومتری زاینده‌رود حدود یک هفتم آن پتانسیل تولید دارد. بخش بالایی سد زاینده‌رود با مساحتی حدود چهار هزار کیلومتر مربع و بخش پایینی سد نیز تنها پتانسیل مصرف دارد.
آیا اصفهان "آب سالی" را تاکنون تجربه کرده است؟
بله؛ در سال ۱۳۹۸ یعنی دو سال پیش حدود دو میلیارد متر مکعب آب پشت سد وجود داشت، یک سال بعد از آن این مقدار به حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون کاهش یافته و اکنون دیگر آب زیادی پشت سد وجود ندارد.
مشکل اصلی کم آبی در اصفهان چیست؟
آب موجود در داخل سد به قدری است که امکان ایجاد مشکل برای آب شرب نیز وجود دارد؛ مشکل اصلی که باعث تشدید کم آبی در اصفهان شده "ضعف مدیریت" است، درست است که قرار نیست هر سال آب سالی داشته باشیم، اما آیا نمی‌توانستیم هنگامی که دو میلیارد آب پشت سد بود بخشی از آن را ذخیره کنیم.
آیا تا به حال خشکسالی به این وسعت در اصفهان رخ داده است؟
بله؛ حدود ۶۰ سال پیش بیشترین خشکسالی متوالی در اصفهان رخ داد و از لحاظ مهندسی هر چیزی اگر یک‌بار رخ‌دهد احتمال وقوع دوباره آن نیز وجود دارد؛ حال گاهی مانند چند سال اخیر به صورت متناوب شاهد خشکسالی و آب‌سالی بوده‌ایم؛ آب سالی متوالی نیز از سال ۸۱ تا شش سال پس از آن وجود داشته است.
نظر شما