توافق برای توافق در وین

به گزارش خبرنگار ایمنا و بر اساس یادداشتی که جلال خوشچهره، کارشناس مسائل بین‌الملل در خصوص احیای مذاکرات برجام در اختیار این رسانه قرار داده است: نباید تسلیم گمان‌های بدبینانه شد. توافق، نتیجه محتوم مذاکرات وین خواهد بود. هیچ‌یک از طرف‌ها؛ چه ایرانی و چه دیگر مذاکره‌کنندگان به نتیجه دیگری جز این، تمایل ندارند. مساله اصلی، سطح توافقی است که بتواند برای همه طرف‌ها قابل فروش باشد. این توافق بی‌گمان جامع نخواهد بود، اما خواهد توانست تا پیش از پایان ماه جاری میلادی و برگزاری اجلاس شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، دریچه‌های تعامل پیش‌برنده را باز بگذارد.
روایت‌ها از مذاکرات وین که حالا بیش‌از گذشته، چند و چون آن از نظرها پنهان شده و چنین می‌نماید که طرف‌ها توافق کرده‌اند، بیرون از جنجال‌های رسانه‌ای به چانه‌زنی‌های خود ادامه دهند، سه‌گانه است:
نخست؛ روایتی که به شکست مذاکرات اشاره داشته و می‌کوشد به این ترتیب، نه تنها افکار عمومی جامعه جهانی، بلکه به‌ویژه مردم‌ایران را بیش‌از این دچار یأس و سرخوردگی کند. انتشار دهندگان این روایت چه در ایران و چه بیرون، با نگرش‌های مختلف و به ظاهر متضاد، از ابتدا با هرگونه مذاکره و تعامل سازنده میان تهران و جامعه جهانی مخالف بوده‌اند. آنان بر همین سیاق همچنان به تحلیل و تفسیر و یا رجزخوانی‌های سابقه‌دار، گزارش‌های مربوط به مذاکرات مشغولند. این گروه شامل طیفی از ناظران و لابی‌هایی هستند که می‌کوشند بر درک افکار عمومی و ایجاد بدبینی‌ها نزد طرف‌های مذاکره‌کننده تأثیر بگذارند.
دوم؛ روایت‌های کج‌دار و مریز مذاکره کنندگان اعم از طرف ایرانی و دیگران از جمله بلوک غربی و شرقی و خاصه طرف امریکایی از روند مذاکرات است. رفتاری چنین، سبب نوعی سردرگمی در فهم آنچه به واقع در وین جریان دارد، شده است. این روش، ناشی از اهدافی است که طرف‌ها در تعقیب مطالبات حداکثری خود از مذاکرات و واداشتن طرف مقابل به عقب نشینی یا تعدیل مواضع آن، دنبال می‌کنند. در این میان، ارائه بازی «پلیس خوب و پلیس بد» از سوی مذاکره‌کنندگان مقابل تهران، جایگاه برجسته دارد. روس‌ها و چینی‌ها پلیس خوب شده‌اند که به وقت لازم، درباره خطر شکست مذاکرات، به تهران هشدار دوستانه می‌دهند. پلیس‌های بد نیز نمایندگان دولت‌های فرانسه، آلمان و بریتانیا هستند که با ابراز بدبینی و تردیدهای مداوم به مواضع تهران، می‌خواهند با شمشیر داموکلس شورای حکام آژانس هسته‌ای و احتمال بازگشت پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد، تهران را به تصمیم سازی در قبول بازگشت به برجام در اسرع وقت، مجاب کنند. آنان با نمایش وجود یک جبهه متحد با ایالات‌متحده، بر این امر تأکید دارند که خلاف گذشته، اوضاع با دوران مخالفت‌های عمومی با سیاست‌های دولت «دونالد ترامپ» تفاوت کرده است.
هردو پلیس‌های خوب و بد، اگرچه در روزهای اخیر بر شمار هشدارهای خود به تهران افزوده و گاه با ابراز ناامیدی از روند مذاکرات به خطر شکست آن اشاره کرده‌اند، اما ادامه حضور آنان در وین به معنای امیدواری به کسب توافق است.
روایت سوم، گزارش‌هایی است که «انریکه مورا» نماینده اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده مذاکرات در وین ارائه می‌کند. این گزارش‌ها بر بستری از واقعیت‌ها قرار داشته و با پرهیز از افراط و تفریط در تفسیر و تحلیل اوضاع، همچنان امیدوارانه از دستیابی به توافق در آینده نزدیک می‌گوید.
هر یک از سه روایت بالا، برخوردار از داده‌های واقعی است که به بیرون از هتل کوبورگ، محل برگزاری مذاکرات درز می‌کند. تفاوت اما تحریف‌هایی است که گاه در بیان واقعیات، نمک کارشده و در خدمت به نگرش صاحبان آن، منتشر می‌شود.
واقعیت حاکم بر فضای هتل کوبورگ، تلاش مشترک همه مذاکره‌کنندگانی است که برای برون رفت برجام از بلاتکلیفی و تغییر فضای منجمد و کسالت‌بار کنونی، توافق را به عنوان «نیاز فوری» در دستور کار خود قرار داده‌اند. مشکل، حجم و شکل توافقی است که بتواند برای همه طرف‌ها قابل عرضه به افکار عمومی خود باشد.