به گزارش خبرنگار ایمنا، بیماری هاری یک بیماری کشنده است که توسط ویروسی که به سیستم عصبی حمله می‌کند، ایجاد می‌شود. هاری یکی از بیماری‌های عفونی، خطرناک، کشنده و یکی از مهم‌ترین بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان و یا زئونوز است. هاری یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های ویروسی است و در طول تاریخ تنها حدود شش انسان از این بیماری جان سالم به در برده‌اند، در خصوص این بیماری، علائم، راه درمان، پیشگیری و دوره کمون آن با الهام صادقی، کارشناس ارشد انگل‌شناسی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.
عامل ایجاد بیماری هاری چیست؟
ویروس از بزاق حیوان مبتلا به هاری و محل گازگرفتگی وارد بدن شده و در ماهیچه‌ها به سمت اعصاب انتهایی می‌رود و شروع به تکثیر می‌کند، ویروسی از خانواده رابدو ویریدها این بیماری را ایجاد می‌کند. این ویروس در بسیاری از پستانداران از جمله انسان می‌تواند ایجاد بیماری کند. هاری بیماری ویروسی است که موجب التهاب مغزی حاد می‌شود.
دوره کمون هاری چقدر به طول می‌انجامد؟
بیماری کشنده هاری توسط ویروسی که به سیستم عصبی حمله می‌کند، ایجاد می‌شود. در این بیماری به دوره بین گاز گرفتگی و شروع علائم، دوره کمون یا نهفتگی گفته می‌شود که معمولاً از چند روز تا چند هفته و یا حتی ممکن است چند سال طول بکشد تا پس از آلوده شدن فرد، علائم هاری ظاهر شود.
علائم اولیه و بیماری ویروسی هاری چیست؟
شروع اولیه هاری با علائمی از جمله تب، ضعف عضلانی مور مور شدن، احساس سوزش در محل گاز گرفتگی، سردرد، بدن درد، بی‌اشتهایی و.. همراه است، البته با ادامه حمله ویروس به سیستم عصبی مرکزی، دو نوع بیماری هاری خشمگین و فلجی بروز خواهد کرد.
در مرحله نهایی و دوره حاد عصبی، ویروس هاری سیستم عصبی مرکزی فرد را مورد هدف قرار می‌دهد و علائمی از جمله ترس از آب، واکنش به نور، مشکلات تنفسی، دوبینی، عدم توانایی در بلع و تکلم، توهم، افسردگی و … در فرد مبتلا بروز می‌کند.
چه تفاوتی میان هاری خشمگین و فلجی وجود دارد؟
در هاری خشمگین فرد مبتلا بیش فعال و تحریک‌پذیر می‌شود و ممکن است رفتارهای نامنظمی از خود نشان دهد و علائمی مانند بی‌خوابی، اضطراب، گیجی، تحریک‌پذیری، توهم، ترشح زیاد بزاق، مشکلات بلع، ترس از آب و… در فرد آلوده به ویروس هاری مشاهده شود؛ البته در هاری ساکت یا فلجی، بروز علائم مدت زمان بیشتری طول می‌کشد، اما اثرات آن به همان شدت هاری خشمگین است و افراد آلوده به آرامی فلج می‌شوند و در نهایت به کما خواهند رفت و جان خود را از دست می‌دهند.
کشندگی این بیماری ویروسی چه میزان است؟
این بیماری کشنده مخصوص گوشتخواران اهلی و وحشی است و انسان و حیوانات خونگرم پستاندار به طور تصادفی و بیشتر از طریق گاز گرفتن توسط حیوان آلوده به آن مبتلا می‌شوند؛ میزان کشندگی این بیماری ویروسی بالا و تقریباً صدرصدی است و بعد از بروز علائم در انسان و حتی حیوانات قابل درمان نیست و مرگ بیمار حتمی خواهد بود.
چه اقدامات پیشگیرانه‌ای در مورد افراد حیوان گزیده می‌توان انجام داد؟
افرادی که مورد گاز گرفتگی حیوانات قرار می‌گیرند، اگر بلافاصله تحت اقدامات درمانی قرار گیرند، از ابتلای به بیماری هاری در آنها در امان خواهند بود؛ پس از گاز گرفتگی، ویروس از طریق اعصاب به مغز منتقل می‌شود. گاز گرفتگی یا خراشیدگی در ناحیه سر و گردن می‌تواند درگیری مغز و نخاع را سرعت ببخشد؛ این بیماری که یکی از مهم‌ترین بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان است.
هاری قطعاً با انجام واکسیناسیون در اسرع وقت پس از گزش حیوان به بهترین نحو ممکن پیشگیری خواهد شد. شست‌وشوی محل زخم به مدت حداقل ۱۵ دقیقه با آب و صابون و مواد شوینده انجام می‌شود، شست‌وشوی زخم مربوط به گازگرفتگی حیوان و باز بودن زخم بسیار اهمیت دارد چون اساس پیشگیری و درمان بیماری هاری است. پس از آن می‌توان از مواد ضدعفونی کننده مانند بتادین برای زخم استفاده کرد. ویروس هاری نسبت به نور و جریان هوا حساس است، زخم نباید بخیه زده شود و بهتر است روی زخم باز باشد.
ویژگی‌های ویروس هاری چیست؟
انتقال دهندگان اصلی بیماری هاری سگ، گوشتخواران وحشی مانند گرگ و روباه هستند. عامل این بیماری ویروسی RNA دار، بی هوازی و نوروتروپ از گروه رابدوویروس‌ها و از جنس لیساویروس‌ها است. ویروس هاری درشت و کم مقاومت است و در طبیعت دوام ندارد و در بزاق خشک شده در مدت چند ساعت از بین خواهد رفت.
عامل این بیماری، ویروسی عصب دوست است و از جنس سیاه ویروس است؛ رابدو ویروس‌ها در طبیعت بسیار فراوان است و در مهره داران، بی‌مهره‌گان و گیاهان باعث انواع بیماری عفونی ویروسی می‌شود، خانواده رابدو ویریده از ویروس‌های حاوی RNA با ظاهری شبیه به گلوله و دارای قطری حدود ۷۵ و طولی حدود ۱۸۰ نانومیلی‌متر نوکلئوکپسیدی با تقارن مارپیچی و حاوی پوشش دارد؛ ژنوم ویروس از یک قطعه RNA تک رشته‌ای با پولاریته منفی تشکیل شده است که در همراهی با آن آنزیم در سطح پوشش ویروس، گلیکو پروتئین G وجود دارد، نوکلئوپروتئین‌ها و پروتئین L در همراهی با نوکلئوکپسید است و پروتئین ماتریکس در حد فاصل نوکلئوکپسید و پوشش ویروس قرار گرفته است.
ویروس هاری به طور معمول چگونه از بین می‌رود؟
ویروس هاری در دمای چهار درجه سانتی‌گراد هفته‌ها و در دمای منفی ۷۰ درجه سانتی‌گراد سال‌ها به صورت فعال باقی می‌ماند. لازم است بدانیم گلیسرین نیز باعث حفظ خصوصیت بیماری‌زایی ویروس می‌شود و بهترین ماده برای حفظ بقای ویروس در نمونه‌گیری‌ها است. البته این ویروس در حرارت ۵۰ درجه سانتی‌گراد حدود ۱۵ دقیقه، در حرارت ۶۰ درجه سانتی‌گراد حدود ۳۵ ثانیه و در حرارت ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد در چند ثانیه از بین می‌رود، بنابراین برای ضدعفونی کردن وسایل آلوده کافی است چند دقیقه آنها را بجوشانیم.
علاوه‌بر حرارت بالا چه مواد دیگری ویروس هاری را از بین خواهد برد؟
فنل، الکل، فرمل، پرتوهای فرابنفش یا نور خورشید، PH بسیار بالا و CO2 بسیار سریع ویروس را از بین می‌برد و به علت وجود لیپید در غشاء به حلال‌های چربی مانند صابون، کلروفرم و استون حساس است. ویروس هاری ویروس درشت و نسبتاً کم مقاومتی است که در طبیعت دوام ندارد و در بزاق خشک شده در مدت چند ساعت از بین می‌رود و انتقال آن از طریق وسایل آلوده تقریباً بعید است، چرا که ویروس هاری بی‌هوازی است.
واکسیناسیون این بیماری چه زمانی انجام می‌شود؟
هاری یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های ویروسی است و از راه پوست سالم قابل سرایت نیست، اما اگر کوچک‌ترین خراش یا زخمی در پوست وجود داشته باشد قابل انتقال خواهد بود. واکسیناسیون به طور معمول تا شش روز پس از گازگرفتگی و قبل از بروز علائم بیماری هاری می‌تواند بیماری را از بین ببرد، اما پس از بروز علائم، دیگر درمان امکان‌پذیر نیست و فرد مبتلا سرانجام می‌میرد.
افرادی که مورد گاز گرفتگی حیوانات قرار می‌گیرند، اگر بلافاصله و در اسرع وقت به مراکز درمان مراجعه و تحت اقدامات پیشگیری قرار گیرند، می‌توانند از ابتلای به بیماری هاری در امان بمانند. خشک کردن تدریجی این ویروس سبب کاهش بیماری‌زایی ویروس می‌شود که با این روش پاستور اولین واکسن ضد هاری را تهیه کرد.
نظر شما