به گزارش خبرنگار ایمنا، مادر علم نجوم یعنی آلنوش طریان دانشمند فیزیک ایران بود که ۱۸ آبان‌ماه ۱۳۰۰ متولد و ۱۵ اسفند ۱۳۸۹ درگذشت. وی کارشناسی فیزیک خود را از دانشگاه تهران و دکتری را از دانشگاه سوربن دریافت کرد. آلنوش همچنین به عنوان بنیان‌گذار نخستین رصدخانه فیزیک خورشیدی ایران و بانوی اختر فیزیک ایران نیز شناخته می‌شود.
زندگینامه آلنوش طریان
آلنوش طریان در خانواده‌ای ارمنی ساکن تهران متولد شد. پدر وی آرتو طریان در جلفای اصفهان متولد و دانش‌آموخته بازیگری و نمایش از مسکو بود؛ وی همچنین پایه‌گذار دومین مرکز آموزشی هنرهای دراماتیک و تئاتر در ایران بود و پاره‌هایی از شاهنامه را به زبان ارمنی بازگردانی کرد. مادر آلنوش یعنی وارتو طریان زاده تهران بود که در رشته ادبیات و هنر سخنوری در کشور سوئیس تحصیل کرده بود؛ وی نخستین زن ایرانی ارمنی بود که شعرهای فارسی را دکلمه کرد.
آلنوش همانند پدر و مادر خود راه هنر را در پیش نگرفت و به دنبال علم فیزیک رفت؛ وی در خاطرات خود گفته است:"من به پدرم گفته‌ام که می‌خواهم کاری انجام دهم که از عهده هرکسی بر نیاید. از بچگی دیده و شنیده بودم که چطور مردم می‌گویند دخترها نمی‌توانند ریاضی بخوانند یا فلان کار را انجام دهند و این همیشه باعث آزردگی من می‌شد. من می‌خواستم ثابت کنم که دختر یا پسر بودن فرقی ندارد و اگر انسان استعداد و پشتکار کافی داشته باشد از عهده هر کاری بر می‌آید و ثابت هم کردم."
وی در سن ۶ سالگی وارد مدرسه ارمنیان تهران شد و ۹ سال در آن مدرسه تحصیل کرد؛ پس از آن برای تکمیل دوران متوسطه به مدت دو سال در مدرسه انوشیروان دادگر تحصیل کرد. آلنوش در این رابطه گفت: "مدارس ارمنیان در آن زمان تنها تا ۹ کلاس درس می‌دادند و من به همین خاطر من پس از تکمیل اتمام دوره ۹ ساله به مدرسه انوشیروان دادگر رفتم که متعلق به زرتشتیان بود؛ من این مدرسه را به دلیل نزدیکی به منزلمان انتخاب کردم"
آلنوش پس از پایان یافتن دوره متوسطه خود به دانشگاه تهران رفت تا ادامه تحصیل دهد و در سال ۱۳۲۶ مدرک لیسانس رشته فیزیک خود را از دانشکده علوم دانشگاه تهران دریافت کرد. پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی مدتی به عنوان مسئول آزمایشگاه‌های فیزیک در دانشگاه فعالیت کرد. وی به زبان‌های فارسی، ارمنی و فرانسوی تسلط و با زمان‌های ترکی و انگلیسی آشنایی داشت و توانست پس از تلاش بی‌نتیجه برای متقاعد کردن استاد خود محمود حسابی برای کمک به اعزام آن به خارج از کشور سرانجام در تابستان ۱۳۲۸ به تشویق پدر و با هزینه شخصی برای ادامه تحصیل به بخش فیزیک اتمسفر دانشگاه پاریس رفت.
آلنوش در رابطه با خاطرات دوران تحصیل در دانشگاه پاریس گفت: "یکی از بهترین خاطرات من طی تحصیل در فرانسه بود زیرا در آن دوره به مدت کوتاهی با ایرن کوری دختر ماری کوری دانشمند معروف آشنا شدم و ازآنجایی که ماری کوری در دوران کودکی تا به امروز همواره بزرگترین الگوی من بوده است، کار کردن در کنار دکتر او حتی برای مدتی کوتاه باعث افتخار من بود."
طریان پس از تحصیل در فرانسه و دریافت مدرک دکترای خود از دانشگاه سوربن برای خدمت به کشور خود به ایران بازگشت و پیشنهاد کرسی استادی دانشگاه سوربن را رد کرد. هنگامی که وی به ایران بازگشت در دانشگاه تهران شروع به تدریس کرد و با سمت دانشیار فیزیک رشته ترمودینامیک در گروه فیزیک مشغول به کار شد؛ وی در سال ۱۳۴۳ در همان دانشگاه به درجه استادی رسید و به عنوان اولین استاد زن در مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران مشغول به کار شد.
تقدیر از آلنوش طریان و ساخت مستندی در رابطه با آن
در سال ۱۳۸۲ فیلمی به نام سوی خورشید ساخته شد که درواقع مستندی از زندگی آلنوش طریان بود؛ این فیلم قسمت‌های برنامه فرزانگان ایران بود که به سفارش شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی تهیه شد. ۲۶ تیر ۱۳۸۵ محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور وقت ایران از وی در مراسمی به مناسبت سالروز ولادت فاطمه زهرا (س) و بزرگداشت مقام زن تقدیر کرد.
ازدواج و زندگی شخصی آلنوش طریان
آلنوش در دوران جوانی خود به مردی علاقه‌مند شد، اما مرگ آن مرد موجب شد طریان تصمیم به مجرد ماندن تا آخر عمر بگیرد. وی هرگز ازدواج نکرده و فرزندی نداشت، اما منزل خود را در جلفای نو اصفهان وقف دانشجویانی کرد که محل اسکان مناسبی ندارند.
فعالیت‌ها و خدمات آلنوش طریان
مهم‌ترین خدماتی که وی در زمینه علم ارائه کرده است عبارتند از:
- پایه‌گذاری نخستین رصدخانه فیزیک خورشید
- پایه‌گذاری نخستین تلسکوپ خورشیدی
- ارائه درس‌های فیزیک خورشیدی و اختر فیزیک برای نخستین بار در ایران
وی همچنین در رابطه با انرژی خورشیدی تحقیقات علمی دارد و معتقد است در ایران که ۲۴۱ روز از سال را به طور کامل از انرژی خورشید بهرمند هستیم می‌توان از این منبع استفاده بسیاری کرد.
نظر شما