پانیک؛ حملات هراس‌انگیز با بروز ناگهانی

به گزارش خبرنگار ایمنا، اختلال هراس یا پانیک با حملات هراس‌انگیزی که اغلب به طور ناگهانی بروز می‌کند و هیچ دلیلی برای بروز آنها وجود ندارد، تشخیص داده می‌شود؛ به همین دلیل، افراد مبتلا به این اختلال عصبی اغلب با اضطراب و نگرانی در مورد احتمال بروز حمله پانیک به سر می‌برند.

افراد مبتلا به این اختلال ممکن است از قرارگیری در موقعیت‌ها و وضعیت‌هایی که حملات در گذشته طی آن رخ داده است و یا مکان‌هایی که احتمال رخداد این واقعه در آنها در آینده وجود دارد، دوری کنند و این موضوع ممکن است اختلالات قابل توجهی در بسیاری از زمینه‌های زندگی روزمره ایجاد کند و انجام کارهای روزمره را برای بیمار دشوار کند.

پانیک یکی از انواع اختلالات اضطرابی است. افرادی که دچار این اختلال هستند، حمله‌های پانیک را به طور متناوب تجربه می‌کنند؛ وقتی شخصی در معرض یک خطر واقعی و جدی قرار می‌گیرد، علائمی نرمال از ترس نشان می‌دهد و نسبت به این موقعیت یک واکنش طبیعی دارد، اما شخصی که در مواقعی غیرمنتظره و بدون وجود خطر این حس‌ها را به صورت تکرارشونده تجربه می‌کند، دچار اختلال هراس است. در خصوص اینکه حمله‌های پانیک چه ویژگی دارد و به چه شکل بروز پیدا می‌کند، علائم، علل و درمان آن با سمانه نجاری، کارشناس ارشد روانشناسی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:

اختلال روانی پانیک چیست؟

وقتی فردی در معرض یک خطر واقعی قرار می‌گیرد، حس ترس را احساس می‌کند و نسبت به این خطر واکنش فیزیولوژیک نشان می‌دهد، اما وقتی فرد به صورت مزمن، غیرمنتظره و بدون وجود خطر این احساس هراس را به صورت مداوم تجربه می‌کند، دچار بیماری پانیک شده است. اختلال هراس یا پانیک یکی از انواع اختلالات اضطرابی است، این اختلال روانی با حملات هراس‌انگیز و وحشت‌زدگی که بیشتر به طور ناگهانی رخ می‌دهد و هیچ دلیلی برای بروز آنها وجود ندارد، اتفاق می‌افتد. این اختلال، نوعی وضعیت روانی از گروه اختلالات اضطرابی است که با هجوم ناگهانی وحشت به بیمار و ترس فرد از وقوع مجدد آن‌ها مشخص می‌شود. این حملات که معمولاً بیش از چند دقیقه طول نمی‌کشند با علائمی مانند تپش قلب، عرق‌کردن، احساس تنگی نفس و فشردگی در قفسه سینه، احساس از دست دادن تعادل و گیجی همراه است. این علائم آنقدر گسترده است که افراد با وحشت‌زدگی بدون علت، آنقدر می‌ترسند که گمان می‌کنند، از ترس خواهند مرد.

چگونه می‌توان از حمله‌های پانیک پیشگیری کرد؟

نمی‌توان از اختلال روانی هراس پیشگیری کرد، اما اگر اختلال هراس در فرد تشخیص داده شود با رعایت مواردی از جمله محدود کردن مصرف کافئین، قهوه، چای، نوشابه، مصرف نکردن موادمخدر، نوشیدنی‌های الکلی و دخانیات تا حدودی می‌توان از حملات هراس پیشگیری کرد، اگر این موارد رعایت شود و مراحل درمان طی شود، این حمله‌ها به تدریج درمان می‌شود.

اگر حملات هراس‌انگیز پانیک جدی گرفته نشود و درمان آن زیر نظر متخصص آغاز نشود، ممکن است در مدت طولانی حملات پانیک فرد را درگیر و زندگی وی را مختل کند. حملات پانیک به صورت افزایش ناگهانی ترس شدید یا ناراحتی تعریف می‌شود که در چند دقیقه به اوج می‌رسد و شدت می‌گیرد و بیمار ممکن است حین حمله پانیک دچار علائم بیماری قلبی و ریوی مانند تپش قلب، مشکلات تنفسی و تعریق شود.

اگر فرد حداقل دو بار دچار حمله پانیک شود و همیشه نگران باشد و زندگی‌اش مختل شود، مدام در حال تلاش برای این است که از حمله‌های دیگر و ترس و وحشت ناگهانی در خود جلوگیری کند، احتمال اینکه دچار این بیماری باشد، بسیار بالا خواهد بود.

علت ایجاد اختلالات پانیک چیست؟

هرچند دلایل وقوع حملات پانیک به طور دقیق و کامل برای متخصصان کشف نشده است، اما تحقیقات نشان داده که این بیماری ممکن است دلایل ژنتیکی داشته باشد، اختلال هراس می‌تواند با اتفاقات قابل توجهی که در زندگی فرد رخ می‌دهد، مانند دانشگاه رفتن، ازدواج یا فرزندآوری و از دست دادن عزیزان همراه باشد. اگر چه دلایل اختلال پانیک به طور واضح درک نشده است، اما اطلاعات مربوط به این بیماری نشان می‌دهد که گروه‌های خاصی احتمال ابتلای بیشتری به این بیماری را دارند. بر اساس تحقیقات زنان دو برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلاء به این بیماری قرار دارند.

آیا درمان دارویی برای بیماری پانیک وجود دارد؟

درمان اختلالات پانیک بر کاهش یا از بین بردن علائم بیماری توسط متخصصان مغز و اعصاب متمرکز بوده و به صورت معمول شامل درمان شناختی رفتاری است؛ این روش درمانی به افراد می‌آموزد که افکار و اعمال خود را تغییر دهند تا بتوانند حملات هراس خود را درک کرده و ترس خود را کنترل کنند، داروهایی که برای درمان اختلال هراس استفاده می‌شود شامل مهارکننده‌های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) از جمله این داروها می‌توان به فلوکستین، پاروکستین، سرترالین اشاره کرد و علاوه بر این موارد سایر داروهایی که بعضی اوقات برای درمان اختلالات هراس استفاده می‌شود، عبارتند از: مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی‌نفرین (SNRI)، که دسته دیگری از داروهای ضد افسردگی است، داروهای ضد تشنج، بنزودیازپین‌ها که معمولاً به عنوان آرام کننده استفاده می‌شوند، از جمله دیازپام یا کلونازپام، مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)، نوع دیگری از ضد افسردگی است که البته به دلیل عوارض جانبی نادر، اما جدی به ندرت برای بیمار تجویز می‌شود.

اختلال روانی پانیک با چه بیماری‌های روانی دیگری ممکن است همراه باشد؟

بر اساس تحقیقات، بیشتر بیمارانی که دچار حمله پانیک می‌شوند، حداقل دچار یک اختلال روانی دیگر نیز هستند؛ ممکن است قبل از شروع حمله پانیک، فرد با افسردگی شدید درگیر بوده است و برخی دیگر نیز نیز در حین یا پس از شروع افسردگی شدید، ممکن است حمله پانیک را تجربه کرده باشند، اختلالات اضطرابی دیگر نیز در مبتلایان اختلال پانیک وجود دارد، گاهی احتمال دارد افراد مبتلا به حمله پانیک، به برون‌هراسی، هراس‌های ویژه، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال استرس پس از سانحه، اختلال وسواس فکری و عملی، خودبیمار انگاری و اختلالات شخصیت نیز دچار شوند.

آیا احتمال خودکشی در بیماران مبتلا به ماتیک وجود دارد؟

حمله پانیک بیشتر اوقات پس از شروع به سرعت شدت خواهد گرفت؛ از علائم روانی این بیماری می‌توان به ترس بسیار زیاد، احساس مرگ و نابودی اشاره کرد؛ این احساس مرگ و ترس ممکن است آنقدر افزایش یابد که بیمار دست به خودکشی بزند و یا به آن فکر کند تا شاید خود را از دست حملات ناگهانی پانیک رهایی بخشد. در این اختلال فرد علت ترس خود نمی‌داند و دچار سردرگمی است، گاهی شدت حمله آنقدر زیاد است که احتمال دارد فرد از حال برود و بیهوش شود. ترس از حملات دیگر، رهایی از این اختلال و عدم درمان احتمال خودکشی را در بیمار بیشتر خواهد کرد.