به گزارش خبرنگار ایمنا، افغانستان پس از تحمل تحولات و حوادث ماه‌های گذشته که همواره با درگیری، بی‌ثباتی و انبوه مشکلات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی همراه بوده، هنوز نتوانسته در آرامش اولیه و ثبات قابل قبولی قرار بگیرد؛ زیرا سقوط حکومت ۲۰ ساله در این کشور و روی کار آمدن طالبان طی ۷۰ روز اخیر چالش‌های بسیاری را برای این کشور به وجود آورده است.
نگرانی همسایگان افغانستان از نفوذ بی‌ثباتی آن به کشورهایشان، باعث شد اقدام به برگزاری نشست‌های مشترک با هدف اتخاذ عملکردی مشخص و مورد رضایت همه طرف‌ها برای گذر از بحران افغانستان کنند؛ نخستین نشست صلح با محوریت افغانستان به میزبانی پاکستان برگزار شد و اکنون قرار است دومین نشست امروز به میزبانی تهران برگزار شود.
به گفته سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه «دستورکار نشست تهران ادامه گفت‌وگوهایی است که در دور اول به صورت مجازی برگزار شد و کشورهای حاضر در نشست بر روی تشکیل دولت فراگیر در افغانستان و صلح و ثبات این کشور متمرکز خواهند بود.» وی همچنین اعلام کرد که «سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در جلسه افتتاحیه این نشست سخنرانی خواهد کرد.»
در این نشست، وزرای خارجه ایران، چین، پاکستان، ازبکستان و روسیه به صورت مجازی مهمان این نشست خواهند بود. البته سفیران کشورهای مستقر در این نشست حضور خواهند داشت. وزرای خارجه ترکمنستان و تاجیکستان نیز روز گذشته رأس هیئتی دیپلماتیک وارد تهران شدند؛ دبیرکل سازمان ملل نیز پیامی به این نشست صادر خواهد کرد که به این معنا است که جمهوری اسلامی کانون دیپلماسی فعال در منطقه خواهد بود و برای کمک به صلح و ثبات در منطقه قدم برمی‌دارد.
ضمیر کابلوف، نماینده ویژه روسیه در افغانستان اعلام کرده که «احتمال دارد سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در این نشست سخنرانی کند.» حضور احتمالی وزیر خارجه روسیه در نشست تهران علی‌رغم اینکه مسکو همسایه ایران نیست نیز نشان از اهمیت این نشست داشته و آن را در جایگاهی بالاتر از دور قبلی گفت‌وگوها قرار می‌دهد؛ زیرا حفظ ثبات در آسیای مرکزی برای روسیه از اهمیت زیادی برخوردار است و نقش تعیین‌کننده‌ای در معادلات این کشور ایفا می‌کند؛ هرچند این کشور تاکنون نظاره‌گر تحولات افغانستان بوده، اما نشست مشترکی نیز با محوریت این کشور در کاخ کرملین برگزار شده است.
نخستین نشست وزرای خارجه شش کشور همسایه افغانستان شامل ایران، چین، پاکستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان ۱۷ شهریورماه به صورت مجازی به ریاست پاکستان برگزار و در پایان آن «بیانیه‌ای مشترک» منتشر شد. در آن نشست توافق شد دور بعدی نشست‌ها در تهران برگزار شود.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، وانگ یی وزیر خارجه چین، شاه محمود قریشی وزیر خارجه پاکستان، رشید مردوف وزیر خارجه ترکمنستان، سراج‌الدین مهرالدین وزیر خارجه تاجیکستان و عبدالعزیز کامل‌اف وزیر خارجه ازبکستان در آن نشست مجازی حضور داشتند.
اما سخنگوی طالبان علی‌رغم استقبال از نشست صلح تهران اعلام کرد که این گروه در آن شرکت نخواهد کرد؛ به گفته ذبیح‌الله مجاهد، معاون وزیر اطلاعات و فرهنگ کابینه موقت طالبان «هیچ‌یک از نمایندگان دولت امارت اسلامی افغانستان در نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان شرکت نخواهند کرد.» در عین حال وی نشست وزرای برنامه‌ریزی شده برای تهران را «خوب» توصیف کرد. البته برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که از مقامات طالبان برای شرکت در این نشست، دعوت به عمل نیامده است.
روز گذشته و در آستانه برگزاری دومین نشست کشورهای همسایه افغانستان، کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی نیز در تشریح مواضع ایران در قبال جبهه مقاومت و بسیج مردمی که در کشورهای منطقه از جمله عراق، سوریه و لبنان وجود دارد به موضوع افغانستان پرداخت و گفت «اگر طالبان در دوران حاکمیت خود نشان دهد که با تشکیل دولتی فراگیر حقوق اقوام و اقلیت‌های مختلف افغان را تأمین می‌کند، استقلال کشور را حفظ و به قدرت‌های بیگانه اجازه حضور و نفوذ را ندهد در آن صورت با استقبال جبهه مقاومت اسلامی روبه‌رو می‌شود.»
با این بیان که «در کنار حرکت‌های اصیل، گروه‌هایی از سوی بیگانگان و در راستای اهداف پلید آنها برای تجاوز به کشورهای اسلامی و تجزیه آن کشورها تشکیل شد تا با سوءاستفاده از باورهای دینی مردم آنها را اجیر و در جهت اهداف نامشروع خود استفاده کنند» گفت که «هنوز زود است که بتوان در مورد حرکت طالبان سخن گفت؛ زیرا رفتار گذشته طالبان در کشتار اقوام مختلف افغان و تجاوز به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در مزار شریف و به شهادت رساندن دیپلمات‌های ایرانی به‌رغم اطمینانی که هم رهبران آنها و هم دولت پاکستان به مسئولان ایرانی داده بودند، هیچ‌گاه از خاطره مردم افغانستان و ایرانیان که عزیزان خود را از دست دادند، فراموش‌شدنی نیست.»
پیش‌تر سفارت ایران در کابل هم در توییتی گفته بود که «دستور کار این جلسه، ادامه گفت‌وگوها درباره آینده افغانستان خواهد بود.»
نشست صلح با هدف اتخاذ موضعی مشترک در قبال طالبان است
پیر محمد ملازهی، کارشناس مسائل افغانستان دراین‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در حال حاضر کشورهای همسایه افغانستان که قرار است در نشست صلح تهران حاضر شوند به دنبال اتخاذ موضعی مشترک در قبال طالبان هستند.
به گفته وی به نظر می‌رسد نشست صلح تهران با هدف رسیدن به راهکاری مناسب برای تعامل با طالبان است و قطعاً حضور کشورهای همسایه افغانستان و روسیه در این نشست می‌تواند نقش مؤثری را در اعتبار بین‌المللی طالبان ایفا کند.
به عقیده این کارشناس مسائل افغانستان، حضور نماینده طالبان در نشست صلح تهران به منظور به رسمیت شناختن امارات اسلامی توسط کشورهایی است که در این نشست حضور دارند و هنوز در راستای این موضوع بین کشورهای همسایه افغانستان اختلاف نظری وجود ندارد.
این کارشناس مسائل افغانستان خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر کشورهایی مانند پاکستان به دنبال به رسمیت شناختن طالبان در نشست‌ها و جوامع بین‌المللی هستند، اما در مقابل تاجیکستان با به رسمیت شناختن زود هنگام طالبان مخالف است؛ جمهوری اسلامی ایران نیز معتقد است که برای به رسمیت شناختن طالبان باید دولتی فراگیر با مشارکت تمامی اقوام افغانستان تشکیل شود.
مقابله با تروریسم در افغانستان مهمترین محور نشست صلح تهران است
سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل منطقه‌ای نیز به ایمنا می‌گوید: مقابله با تروریسم و تشکیل دولتی فراگیر با مشارکت تمامی اقوام افغانستان از مهمترین محورهای نشست صلح تهران بوده که قرار است امروز برگزار شود.
به گفته وی با توجه به اشتراکات فراوان تمدنی، قومی و مذهبی که بین ایران و افغانستان وجود دارد، قطعاً محور تمامی نشست‌های صلح در افغانستان باید جمهوری اسلامی ایران باشد؛ زیرا ایران بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان داشته و طی ۴۰ سال گذشته میزبان تعداد زیادی از مهاجران این کشور بوده است.
به عقیده این کارشناس مسائل منطقه‌ای در حال حاضر افغانستان با مشکلات زیادی به خصوص در حوزه اقتصاد روبه‌رو بوده و بر اساس آمار سازمان‌های بین‌المللی، تعداد افراد گرسنه در افغانستان طی روزهای اخیر افزایش پیدا کرده و مشکلات در این کشور افزایش یافته است.
صدرالحسینی در ادامه می‌گوید که این مشکلات به حدی است که بخشی از مردم افغانستان امکان تأمین مواد غذایی ندارند و از این موضوع به عنوان تهدیدی انسانی یاد می‌شود؛ بنابراین مهم است که کشورهای همسایه افغانستان در ارتباط با رفع این موضوع و ارسال کمک‌های بشردوستانه به مردم این کشور تصمیمات و اقداماتی اخذ کنند.
به عقیده وی، یکی از محورهای مهم در اجلاس تهران می‌تواند تأکید بر موضوع مشارکت و ایجاد حاکمیتی فراگیر در افغانستان باشد و به نظر می‌رسد ایران بر این موضوع و خواسته بار دیگر تأکید کند.
به گفته این کارشناس مسائل منطقه‌ای با توجه به فرا رسیدن فصل سرما، مردم افغانستان نیازمند فوریت‌هایی در حوزه‌های مختلف هستند که باید کشورهای منطقه و جهان به این موضوع توجه داشته باشند. نشست تهران می‌تواند در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، بهداشت و درمان نقش قابل توجهی در برون رفت افغانستان از وضعیت کنونی داشته باشد.
صدرالحسینی خاطرنشان می‌کند: تحولات و برون رفت از مشکلات کنونی در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصادی نیازمند همکاری و مشورت کشورهای پیرامونی افغانستان بوده و اجلاس کشورهای همسایه افغانستان نیز در همین راستا برگزار می‌شود.
نظر شما