به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، در پی حملات داعش به نینوا، دومین استان بزرگ عراق، بیش از ۳۵ هزار خانه مسکونی به خرابه تبدیل شد و حدود ۸۰۰ هزار نفر نیز بی‌خانمان در کوچه و خیابان‌ها، روز و شب‌های خود را سپری می‌کردند. به ادعای بسیاری از ساکنان، مدت زمان زیادی پس از نابودی داعش نیز شهر ظاهر خود را از دست داده بود و مانند منطقه‌ای زلزله‌زده با آوارهای بسیار به نظر می‌رسید. در همین بحبوحه، نهادهای غیر دولتی نظیر یونسکو و برنامه توسعه سازمان ملل متحد بر احیای چشم‌اندازهای نینوا تمرکز و تلاش کردند به نوسازی خانه‌های مخروبه بپردازند. این در حالی اتفاق افتاد که تنش‌های سیاسی همچنان بین مقامات محلی و دولت از یک سو و کمبود هزینه برای احیای شهری قدیمی، مانع از پیشرفت چشمگیر این نهادها می‌شد.
بسیاری از منتقدان عراقی بر این باور هستند که پس از آزادی نینوا، احیا و مرمت بافت‌های تخریبی دیگر در اولویت برنامه‌های دولت عراق قرار ندارد و تغییراتی که طی چند سال اخیر در راستای نوسازی شهر به چشم می‌خورد، نتیجه تلاش خود شهروندان است. در این بین، صاحبان فروشگاه‌های محلی موصل، بیش از همه در تکاپوی بازگرداندن شرایط به دوران قبل از شورش داعش هستند و تلاش می‌کنند از طریق احیای مراکز تخریب شده، بار دیگر رونق اقتصادی را برای بازارهای خود به ارمغان آورند.
مروری کوتاه بر تاریخچه غنی شهر نینوا
شهر باستانی نینوا با قدمتی چند هزار ساله از تنوع فرهنگی و تاریخچه‌ای غنی برخوردار است و به همین دلیل از مناطق بسیار مهم عراق به شمار می‌رود. این استان بزرگ، پس از سقوط امپراطوری آشور توسط دولت‌های ماد و بابل در سال ۶۱۲ پیش از میلاد، در سواحل رودخانه دجله شکل گرفت و منطقه قدیمی آن، موسوم به شهر کهن در سال ۲۰۱۸ در لیست میراث فرهنگی یونسکو قرار گرفت.
بر اساس آمار ارائه شده در سال ۱۹۲۶، دومین استان عراق در آن دوران میزبان ۱۶۶ هزار و ۹۴۰ فرد عرب، ۴۹۴ کرد، ۳۸ هزار ترکمنی، ۶۱ هزار و ۳۳۰ فرد مسیحی، ۱۱ هزار و ۸۹۰ یهودی و ۲۶ هزار نفر از سایر اقوام دیگر بود. اگرچه بعضی از این اقوام تا سال ۲۰۱۴ به طور کامل از قلمرو نینوا محو شدند با این حال، همزیستی مردمی از سایر نژادها و ادیان همچنان باعث تداوم تنوع فرهنگی در آن شده است.
همان‌طور که پیش از این نیز اشاره شد، منطقه تاریخی نینوا تحت عنوان "شهر کهن" تا پیش از حملات داعش به مدت چندین قرن و حتی بیشتر، بدون تغییر باقی مانده بود و هیچ نشانی از مدرنیته در آن به چشم نمی‌خورد. این منطقه از نمونه‌های بسیار برجسته معماری دوران قرون وسطی به شمار می‌رفت که عبادتگاه‌ها، کلیساها، مساجد و آرامگاه‌های بسیاری را در خود جای داده بود. از مهم‌ترین بناهای شهر کهن می‌توان به مسجد جامع نوری اشاره کرد که در قرن دوازدهم بنا شد اما در روزهای پایانی نبرد برای آزادی موصل، بیش از یک خرابه از آن باقی نماند. از دیگر بناهای قدیمی موصل که توسط داعش در سال ۲۰۱۶ با خاک یکسان شد می‌توان به کلیسای الساعه اشاره کرد که ساخت آن به قرن نوزدهم باز می‌گردد.
موصل سیستمی متشکل از خیابان‌ها و کوچه‌های بسیار باریک را در بافت خود جای داده است که بازارهای قدیمی مانند سوق باب السرای از قرن هفتم، بازار al-Sirjkhane از قرن سیزدهم و مرکز تجاری النجفی از اوایل قرن بیستم را به هم پیوند می‌دهد.
استدلال‌های زیادی وجود دارد که چرا داعش بافت‌های تاریخی نینوا و به ویژه موصل را با خاک یکسان کرد با این حال، اغلب منتقدان باور دارند که این گروه برای پاک کردن کامل گذشته شهر و آغاز حکومت خود دست به تخریب آن زدند.
تلاش شهروندان نینوا برای احیای بافت شهر و مراکز تجاری
از زمان آزادسازی موصل تا به امروز، شهروندان برای احیای مراکز تجاری، خانه‌ها، بافت‌های تاریخی و معابر شهر به رقابت با یکدیگر پرداخته و تا کنون توانسته‌اند تغییرات زیادی در آن به وجود آورند. صاحبان فروشگاه‌های محلی همان مراکز تجاری خود را با ظاهری شبیه به قبل مرمت کرده و به فروش همان محصولاتی پرداخته‌اند که پیش از شورش‌های داعش در آن زمینه فعالیت داشتند.
تقریباً هیچ فروشنده‌ای محل فعالیت خود را تغییر نداده با این حال، تمام تلاش خود را به کار گرفته است از طریق مرمت بافت‌های تخریب شده اطراف خود، نشاط گذشته را به شهر بازگرداند. آن‌ها به پیروی از نیاکان خود در نظر دارند تاریخ غنی و چند هزار ساله نینوا را حفظ کنند، به آهنگری، نجاری و انجام سایر مشاغل سنتی بپردازند که این هدف تنها از طریق مرمت و نه مدرن‌سازی بناهای تخریب‌شده محقق می‌شود.
در این میان، افرادی نیز که به دلیل بی‌خانمان شدن ناشی از حملات داعش به سایر شهرهای عراق مهاجرت کرده بودند، یک بار دیگر زندگی در نینوا را آغاز کرده و دست در دست هم به نوسازی موصل به سبک قدیم پرداخته‌اند. شهروندان موصل از جان خود مایه گذاشته و از هیچ فداکاری دریغ نکرده‌اند تا هویت تاریخی را به شهر بازگردانند و در عین حال، میراث فرهنگی آن را احیا کنند. بسیاری از منتقدان احیا بخش اعظم موصل را به جان‌فشانی‌های مغازه‌داران نسبت داده‌اند چرا که این افراد نه تنها به مرمت فروشگاه‌های خود پرداخته بلکه سایر مردم را نیز برای نوسازی مناطق شهری راهنمایی و حمایت کرده‌اند.
طی دوران جنگ، شهر کهن که تا پیش از این یک مرکز فرهنگی و منطقه‌ای برای گرد هم آمدن شهروندان موصل به حساب می‌آمد به منطقه‌ای تروریستی تبدیل شده بود که هراس حاکم بر جو آن از تردد ساکنان شهر در این منطقه محبوب جلوگیری به عمل می‌آورد.
نظر شما