به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه شهرها از جنبه احیای طبیعت شهری نیازمند توجه ویژه به افزایش کمی و کیفی فضای سبز دارند. پارک‌ها و فضای سبز شهری از جمله کاربری‌هایی است که توزیع و پراکنش آن در سطح شهر اهمیت زیادی دارد. یکی از مسائل مهمی که اکنون در شهرهای بزرگ به چشم می‌خورد نبود تعادل در نظام توزیع و نارسایی سیستم خدمات شهری از جمله فضای سبز شهری است که این امر اثرات سو بر محیط زیست شهرها گذاشته است همچنین پارک‌ها و فضاهای سبز به دلیل حمایت از سیستم‌های اجتماعی شهر و فراهم کردن خدمات اکوسیستمی، یکی از راه‌حل‌های مناسب برای رفع مسائل زیست محیطی و تبدیل هرچه بیشتر محیط شهری به محلی قابل زیست برای شهروندان است.
از تأثیرات فضاهای سبز در شهر اهواز با توجه به ویژگی‌های سکونتی و صنعتی آن، می‌توان به کاهش اثرات ریزگردها، جلوگیری از تغییرات طبیعی دما، کاهش آلودگی صوتی، کنترل تشعشعات و بازتاب نور، ایجاد ایمنی و امنیت از طریق ایجاد حریم‌های عریض سبز میان کاربری‌هایی که با یکدیگر در تعارض هستند و ایجاد فضایی جهت گذراندن اوقات فراغت برای گروه کم درآمد شهری اشاره کرد.
برای پیگیری وضعیت سرانه فضای سبز اهواز، وضعیت ساحلی رود کارون، اقدامات و طرح‌های سازمان پارک‌ها و فضای سبز اهواز، با سید رشید شجاعی‌نژاد، مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اهواز به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید؛
سرانه فضای سبز شهر اهواز به ازای هر شهروند چقدر است؟
بر اساس آخرین بخشنامه ارسالی برای کلانشهرها سرانه فضای سبز به ازای هر نفر ۱۵ الی ۱۶ مترمربع است، اما با توجه به شرایط اقلیمی و آلایندگی شهر اهواز سرانه‌ای که برای هر فرد در نظر گرفته شده ۲۵ مترمربع است؛ مساحت فضای سبز شهر اهواز در حال حاضر ۲۱ میلیون و ۱۹۳ هزار مترمربع و مساحت کمربند سبز شهر نیز ۶۵۰ هکتار است؛ بر همین اساس سرانه فردی فضای سبز در مجموع این دو مورد ۱۷ مترمربع است، این سرانه بدون احتساب کمربند سبز به ۱۱ متر و ۸۰ سانتی متر می‌رسد، همچنین اگر بخواهیم سرانه فضای سبز محلهای تفرجگاهی و بخش‌هایی مانند پارک‌ها را در نظر بگیریم در اهواز به ازای هر نفر ۶/۲۵ متر مکعب است؛ بدین معنی که تقریباً نیمی از فضای سبز شهر اهواز مربوط به پارک‌ها و تفرجگاه‌ها است.
پارک‌های اهواز به دسته‌های همسایه‌ای، محلهای، ناحیه‌ای، منطقه‌ای و پارک‌های جنگلی تقسیم می‌شود که بر اساس آمار ۱۰۶ پارک همسایه‌ای، ۷۶ پارک محلهای، ۴۷ پارک ناحیه‌ای، ۱۸ پارک منطقه‌ای و تنها پارک جنگلی اهواز پارک شهروند است. همچنین دو پارک چهارراه پاداد و لاله هم به عنوان پارک‌های شهربازی اهواز به شمار می‌روند.
آیا توزیع این فضا در سطح شهر اهواز به صورت متوازن صورت گرفته است؟
سرانه فضای سبز به ازای هر نفر در منطقه یک اهواز هشت مترمربع، در منطقه دو ۲۱/۵ متر مکعب، منطقه سه ۲۶/۹ مترمکعب، منطقه چهار ۸/۵ مترمربع، منطقه پنج ۸/۹ مترمکعب، منطقه شش ۳/۲۵ مترمکعب، منطقه هفت ۱۱ متر مکعب و سرانه فضای سبز در منطقه هشت اهواز ۷ و نیم مترمکعب است.
در خصوص محلات با توجه به تراکم جمعیتی که وجود دارد امکان دارد فضای سبزی که سرانه ایجاد کند، وجود نداشته باشد، اما شهرداری به توسعه فضای سبز جایگزین آن در دو سمت رود کارون به مسافت ۳۳ کیلومتر اقدام کرده تا کمبود جبران شود، همچنین در مناطقی که امکان توسعه فضای سبز وجود دارد بخش دیگری از کاستی سرانه جبران شده است. با این حال هنوز با استاندارد لازم فاصله زیادی داریم.
بام سبز نیز یکی از روش‌های دیگر شهرداری اهواز برای توسعه فضای سبز در مناطق با سرانه پایین است، به این صورت که با مشارکت انبوه سازان و بلندمرتبه سازان در سه بخش پشت بام، نمای خانه‌ها به صورت دیوارهای نرده‌ای و بخش سوم آن در حیاط منازل صورت می‌گیرد که بخشی از پوشش گیاهی در آنها ایجاد می‌شود.
یکی از اتفاقات خوب در اهواز تغییر الگوی کاشت درختان از کنوکارپوس به نخل بود که متناسب با هویت منطقه است، این کاشت ادامه دارد؟ برای حفاظت از آنها چه اقداماتی انجام می‌شود؟
جدای از بحث درخت کنوکارپوس، تک گونه کردن فضای سبز کار بسیار اشتباهی است مگر اینکه به لحاظ نگهداری کار آسانی باشد؛ هرکسی در این زمینه حرکت کرده نتوانسته است پایداری فضای سبز را ایجاد کند. در این راستا تنوع گیاهی و اشکوب بندی، استفاده از درختان و درختچه‌ها در ارتفاع‌های مختلف و تنوع گیاهی سبب پایداری محیط زیست و جلب رضایت شهروندان می‌شود. در خصوص کاشت نخل‌ها که اخیراً بسیار مورد توجه قرار گرفته است، اولین باری نیست که نخل در اهواز مورد کشت قرار می‌گیرد، بلکه از ۳۰ الی ۴۰ سال قبل نخل کشت می‌شد و در سنوات مختلف ادامه پیدا کرد، اما کاشت نخل‌های اخیر با کاشت‌های گذشته تفاوت‌هایی دارد؛ به این صورت که در گذشته به وفور کشت می‌شدند، اما به صورت تخصصی توجهی به نگهداری و تثبیت آنها نمی‌شد و بسیاری از آنها به مرور زمان از بین می‌رفت. اخیراً شهرداری اهواز اقدام به کشت ۹۴۰ نخل از پایه مادری مثمر کرده است و از ابتدای انتخاب نخل‌ها، نحوه جابه‌جایی، جانمایی، کشت، نظارت و نگهداری آنها تا سه سال بر عهده مؤسسه و پژوهشکده میوه‌های گرمسیری و نخیلات وابسته به وزارت جهاد کشاورزی است که به صورت مداوم بر امر نگهداری نظارت دارند و توصیه‌های لازم برای نگهداری و پیشگیری از هرگونه ایجاد خسارت به نخل‌ها داده می‌شود.
مرکز اصلی فضای سبز اهواز و تفرجگاه اصلی مردم ساحلی رود کارون است، اما فضای سبز آن به صورت متوازن توسعه پیدا نکرده است، علت چیست؟ چه برنامه‌ای برای توسعه و هرچه زیباتر کردن آن دارید؟
ساماندهی حاشیه ساحلی کارون یکی از مهمترین موضوعات سازمان فضای سبز اهواز است و احتمالاً بسیاری از شهروندان اطلاع درستی از وضعیت موجود ندارند، فلسفه احداث پارک‌های ساحلی به این شکل است که باید در دو طرف رودخانه دیواره‌های ساحلی احداث می‌شد و ما بین دیوارها و جاده ساحلی فضایی ایجاد می‌شد که باید به فضای سبز اختصاص پیدا می‌کرد، یکی از پرچالش ترین موضوعات در این زمینه این است که اولین مدعی توسعه فضای سبز، سازمان‌های آب و برق هستند؛ چرا که هر کاری را بخواهیم در این گستره انجام دهیم، باید هماهنگی و مجوزهای لازم از سازمان‌های آب و برق را دریافت کنیم، تنها در زمینه پوشش گیاهی این اجازه به ما داده شده و در مورد سایر تأسیسات مانند تفرجگاه‌ها به دلیل ضوابط و قوانین حد بستر رودخانه با ممانعت شدید روبه‌رو شده است.
تجربه سیلاب ۹۷ و ۹۸ و ورود روان آب‌ها به ساحل رودخانه سبب تخریب بخشی از زیرساخت‌های شهر اهواز مانند تأسیسات آبیاری، روشنایی و شبکه‌های پمپاژ شده است که جبران آنها مستلزم تأمین بودجه و گذر زمان است با این حال توسعه فضای سبز ساحلی کارون در چند پروژه مانند پارک ریحانه، پارک مالیات و پارک ربیع در حال انجام است تا در کنار دیگر پارک‌ها و تفرجگاه‌های ساحلی میزبان شهروندان باشند. همچنین در برخی نقاط ساحلی به دلیل وجود تأسیسات زیربنایی مربوط به شبکه‌های آب و فاضلاب، سازمان آب و برق، فولاد و تأسیسات اسکله‌های آبگیری و تصفیه خانه‌ها از دسترس ما خارج هستند و در آن نقاط نمی‌توانیم اقدامی کنیم.
آیا تاکنون در زمینه حفظ، نگهداری و توسعه فضای سبز با توجه به اقلیم خاص اهواز برنامه‌های آموزشی اجرا کرده‌اید؟
سال‌های قبل در زمینه آموزش شهروندی دوره‌هایی در مناسبت‌های خاص مانند روز درختکاری و هفته منابع طبیعی از طریق تبلیغات و برنامه‌های دیگر به اجرا در می‌آمد، اما به دلیل شیوع کرونا و قطع ارتباط حضوری این نوع آموزش همانند سایر آموزش‌ها تحت تأثیر قرار گرفت؛ اما قطعاً با برگشت به شرایط عادی، برنامه‌های حضوری جهت آموزش در دستور کار قرار خواهد گرفت.
و سخن پایانی...
با توجه به اینکه فضای سبز را به عنوان یک موجود زنده نگاه می‌کنیم و تمدن دینی، اسلامی و فرهنگی ما قداست خاصی برای فضای سبز قائل است و برای توسعه و کاشت درخت و گیاه اجر و ثواب اخروی در نظر گرفته شده این سوال را از شهروندان اهوازی می‌پرسیم که آیا کسی در این ثواب سهیم شده است؟
نظر شما