به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از اقدامات ویژه شهرداری‌ها جمع‌آوری و مدیریت پسماند است. در دهه‌های اخیر با بهبود تکنولوژی بازیافت، افزایش مصرف و بهره‌برداری از زباله‌های خشک ارزشمند، پسماندهای خشک شهری بیش از پیش مورد توجه شهرداری‌ها و بخش خصوصی قرار گرفته است.
رشد شهرنشینی، افزایش تراکم، جمعیت شهری و مصرف گرایی، مدیریت پسماندهای تولید شده را با مشکل مواجه کرده است به نحوی که شهرداری‌ها سالانه هزینه هنگفتی برای رُفت و روب شهری پرداخت می‌کنند.
در این میان پدیده‌ای با عنوان «زباله‌گردی» شکل گرفت و روز به روز گسترش یافت تا امروز در شهرهای کوچکی همچون شهرکرد هم این پدیده به وضوح دیده می‌شود، افرادی که به دلیل فقر و امرار معاش تنها برای گذران زندگی به این شغل روی آوردند. هرچند این موضوع یک معضل اجتماعی محسوب می‌شود محصول شهرنشینی است.
متأسفانه امروز زباله گردی مشکلاتی به وجود آورده که چهره شهر را نیز نازیبا می‌کند، همچون انباشته شدن زباله‌های جمع‌آوری شده در بخشی از معابر و سد کردن یک محدوده، از هم پاشی کیسه‌های زباله، کج کردن و جابجایی مخازن زباله. همچنین این افراد به شکل سامان دهی نشده فعالیت دارند که سلامت خود و دیگر شهروندان را به خطر می‌اندازند. موضوع سلامت و بهداشت و همچنین آسیب‌های اجتماعی ناشی از این پدیده معضل مهمی در شهر است که باید با جدیت مورد توجه متولیان قرار گیرد نه اینکه سال‌ها بگذرد و همچنان مانع تراشی شود.
زباله گردها باید شناسایی و ساماندهی شوند
«پژمان درخشان» کارشناس بهداشت محیط در این باره به ایمنا می‌گوید: زباله گردی یک شغل غیرتخصصی و محصول شهرنشینی و حاشیه‌نشینی شهری است. این معضل اجتماعی در اثر نبود ساز و کار در بازیافت و جمع‌آوری پسماند به وجود می‌آید، زباله گردها مواد قابل بازیافت را جمع‌آوری کرده تا به چرخه تولید بازگردانند.
وی با بیان اینکه زباله گردی مشکلاتی در حوزه‌های بهداشت و اجتماعی در شهر به وجود می‌آورد، ادامه می‌دهد: روش انتقال زباله توسط زباله‌گردها عامل ایجاد بیماری، جلوه ناپسند شهری، افزایش آلودگی به دلیل انباشت زباله در شهر و یا تجمع حیوانات موذی و ایجاد حریق است.
این کارشناس تاکید می‌کند: در این میان بیشتر افرادی که از نظر مالی با مشکل مواجه هستند با زباله گردی روزمرگی خود را می‌گذرانند و همواره افرادی سودجو به دنبال منافع خود، زباله‌های زباله گردها را خریداری می‌کنند.
وی مهمترین موضوع را وضعیت اقتصادی این افراد عنوان می‌کند و می‌گوید: این افراد از اقشار ضعیفی هستند که افزایش قیمت مواد بازیافتی انگیزه ماندن در این برای آنها شغل شده و متأسفانه در شهرکرد افرادی هستند که با تمام اعضای خانواده خود فعالیت دارند و همین امر نیز معضلاتی را ایجاد کرده است.
درخشان اظهار می‌کند: عمده زباله گردها شب هنگام کار می‌کنند زیرا جمع‌آوری توسط متولیان شب انجام می‌شود و مردم هم در این زمان زباله‌ها را خارج از منزل قرار می‌دهند.
وی می‌گوید: پخش زباله اطراف مخازن زباله شهری، پاره کردن کیسه‌های زباله و پخش زباله در خیابان و قُبح زدایی این معضل برای افراد فعال در آن، از مواردی است که با وجود تعداد زیاد زباله‌گرد شکل گرفته است که البته علت ایجاد این معضلات، نبود کارخانه بازیافت و تفکیک زباله از مبدأ است.
این کارشناس محیط زیست با تاکید بر اینکه نخستین و مهمترین راهکار شناسایی و ساماندهی زباله گردها و اجرای طرح تفکیک زباله از مبدأ باشد تا یک سیستم با ساز و کار مشخص شکل گیرد، ادامه می‌دهد: بایستی تفکیک از مبدأ با فرهنگ سازی و آموزش همراه باشد همچنین افزایش تعداد مخازن زباله و ایجاد ایستگاه‌های تفکیک زباله در میادین دنبال شود تا مشکلات مرتفع شود.
وی اظهار می‌کند: جمع‌آوری زباله در محله‌های خلوت برای تفکیک توسط زباله‌گردها، کم کم تبعاتی از جمله نامناسب و غیربهداشتی بودن یک محله و حتی افت قیمت زمین و مسکن را در آن منطقه به دنبال دارد بنابراین مردم نیز شاکی می‌شوند.
درخشان تصریح می‌کند: در همه مناطق شهرکرد معضل زباله گردی وجود نداشت، اما اکنون تمامی شهر محل انباشته شدن زباله توسط زباله گردها شده است.
وی خاطرنشان می‌کند: تفکیک زباله باید در محل تولید مانند منازل مسکونی شکل گیرد تا زباله خشک و تر از یکدیگر جدا شود، اما اگر هر دو با هم مخلوط شود، شیرابه و آلودگی دارد، لذا تفکیک در مبدأ در چرخه بازیافت، چرخه انتقال بیماری را کاهش می‌دهد.
استفاده نکردن از ماسک و دستکش در شرایط کرونایی
کارشناس بهداشت محیط با بیان اینکه اگر زباله گرد به زباله مخلوط، دست بزند همین امر انتقال بیماری را به دنبال دارد، خاطرنشان می‌کند: اگر در فرآیند جمع‌آوری زباله توسط زباله‌گردها بیماری کرونا را هم مورد توجه قرار دهیم مسئله حادتر می‌شود؛ اگر خانواده‌ای بیمار کرونایی داشته باشد و برای مثال ماسک یا دستمال کاغذی فرد کرونایی را در زباله خود قرار دهد می‌تواند یک زباله گرد را مبتلا کند پس عامل انتقال کرونا نیز هست.
وی اظهار می‌کند: اکثر زباله گردها از دستکش و ماسک استفاده نمی‌کنند که همین مهم عامل انتقال آلودگی است.
سلامت شهروندان تهدید می‌شود
«مرضیه مهری» یکی از شهروندان شهرکردی در این رابطه می‌گوید: شهرکرد همیشه به شهری تمیز شناخته شده و این موضوع در کنار نبود زباله‌گردها حسی بسیار خوبی برای مردم داشت، اینکه بدانند شهرشان مثل بسیاری شهرها به دور از معضلات اجتماعی است.
وی ادامه می‌دهد: متأسفانه بیش از یک سال است در شهر زباله گرد می‌بینم و تعداد آنها رو به افزایش است. این موضوع بسیار ناراحت کننده بوده که افرادی برای تأمین هزینه‌های زندگی خود شب هنگام با جمع‌آوری زباله امرار معاش کنند و هیچ مسئولی هم تاکنون اقدامی نداشته است تا جایی که خانم‌هایی هم به این شغل وارد شدند.
مهری تاکید می‌کند: از این مسائل که بگذریم بهداشت شهر و شهروندان با تهدید روبه‌رو است و باید این موضوع مورد توجه قرار گیرد.
چرا طرح تفکیک زباله از مبدأ چندین بار با شکست مواجه شده است؟
«داوود مؤمنی» رئیس سازمان پسماند شهرداری شهرکرد نیز در این باره به ایمنا اظهار می‌کند: موضوع زباله گردها در سطح شهر مشکلات عدیده‌ای به دنبال دارد این مشکلات شامل: موارد اجتماعی، بهداشتی، تهدید سلامت و تداخل در کار شهرداری بوده و کار شهرداری را دوچندان می‌کند؛ وقتی کیسه زباله پاره و زباله پخش شود جمع‌آوری برای شهرداری بسیار سخت است.
وی می‌افزاید: ماده هفت قانون مدیریت پسماند، جمع‌آوری، حمل و پردازش زباله‌های شهری و بی‌خطرسازی شده را به عهده شهرداری گذاشته است.
رئیس سازمان پسماند شهرداری شهرکرد تاکید می‌کند: شهرداری باید برنامه‌ریزی کند تا مانع زباله‌گردی شود و ی منبع درآمدی به این شکل برای افرادی نباشد.
وی ادامه می‌دهد: برای برنامه تفکیک زباله از مبدأ، دستورالعمل تهیه و ابلاغ شده است که در اکثر شهرهای کشور نیز محقق شده، اما در شهرکرد چندین بار این مهم اجرایی شد که البته طرح شکست خورد.
مؤمنی اضافه می‌کند: تفکیک زباله از مبدأ پروژه‌ای با چند هدف اعم از کاهش هزینه‌های حمل و جمع‌آوری برای شهرداری و همکاری و مشارکت شهروندان با کسب آموزش لازم است.
وی تصریح می‌کند: زباله خشک حدود ۲۰ درصد از زباله را تشکیل می‌دهد و می‌تواند توسط شهروندان تفکیک و با نیروهای شهرداری جمع‌آوری شود که در این صورت ساماندهی زباله گردها، اشتغالزایی، ساماندهی دوره گردهایی که با خودرو برای جمع‌آوری زباله اقدام کردند و اجرای ماده هفت قانون مدیریت پسماند محقق می‌شود.
رئیس سازمان پسماند شهرداری شهرکرد می‌گوید: چندین بار برای اجرای طرح تفکیک زباله از مبدا مزایده انجام، اما با شکست مواجه شد که عمده‌ترین دلیل دخالت برخی دستگاه‌های اجرایی است؛ برای مثال سازمان صمت استان در شورای نظارت و کمیته‌های تخصصی خود به افرادی برای جمع‌آوری زباله در شهر مجوز داده و آنان را ساماندهی نکرده است.
وی اظهار می‌کند: این مجوز تقریباً یک چندگانگی را ایجاد کرده است در نهایت هر پیمانکاری توسط شهرداری به کار گرفته شود، مشکلات عدیده‌ای به دنبال دارد.
مؤمنی ادامه می‌دهد: این موضوع در کارگروه مدیریت پسماند استانداری مطرح و در رابطه با آن مکاتباتی با معاون دادستان و معاون سازمان صمت انجام شده است، اما متأسفانه سازمان صمت از این افراد حمایت صنفی دارد.
وی اظهار می‌کند: این افراد در حال حاضر خرید، پردازش و انتقال زباله‌های خشک از جمله کارتن، کاغذ و پلاستیک را انجام و آن را به استان‌های دیگر برای فرآوری ارسال می‌کنند.
رئیس سازمان پسماند شهرداری شهرکرد با بیان اینکه متأسفانه اخیراً بانوان نیز در زمینه زباله‌گردی فعال هستند، عنوان می‌کند: خریداران زباله از زباله‌گردها می‌توانند در مزایده‌ای که به زودی توسط شهرداری برگزار می‌شود، شرکت کنند.
وی تصریح می‌کند: در این طرح آموزش شهروندی هم در جهت تفکیک زباله صورت می‌گیرد، همچنین برای برخی خانواده‌ها کمک اقتصادی است تا زباله خشک خود را به فروش برسانند.
مؤمنی می‌افزاید: باید در چارچوب دستورالعمل ابلاغی، کیوسک‌هایی در سطح شهر متمرکز و زباله از مردم خریداری شود تا فرهنگ‌سازی و ساماندهی صورت گیرد.
وی تاکید می‌کند: شهرداری در بازدارندگی کاری نمی‌تواند انجام دهد؛ در مقطعی برای زباله‌گردی در سایت دفن زباله، طرح دعوی داشتیم و افرادی محکوم می‌شدند و از نیروی انتظامی هم کمک گرفته می‌شد، اما در نهایت زباله گردها به کار خود ادامه می‌دادند، البته در شرایط فعلی نیز نیروی لازم برای برخورد وجود ندارد.
رئیس سازمان پسماند شهرداری شهرکرد خاطرنشان می‌کند: برای اجرای طرح تفکیک زباله همکاری مرکز بهداشت، دادستان، شهرداری، سازمان صمت و نیروی انتظامی نیاز است تا زباله گردها از وضعیت فعلی خارج شوند.
نظر شما