به گزارش خبرنگار ایمنا، تهیه برنامه‌ها و طرح‌های شهری همواره با ملاحظاتی همراه است، ملاحظاتی که بررسی دقیق پیشینه شهر و وضعیت موجود را مورد توجه قرار می‌دهد تا چشم‌انداز و دورنمایی واقعی از شهر ترسیم شود. این ملاحظات به طور کلی در حوزه‌ها و بخش‌های مختلف یک شهر قابل دسته بندی است، اما میزان توجه به هریک از آنها بسته به اهداف مورد نظر مدیریت شهری متفاوت خواهد بود.
برخی از مدیران و برنامه ریزان در تعیین نیازهای واقعی شهر و تعیین اهداف آینده دچار خطا می‌شوند و اولویت‌هایی را در دستور کار قرار می‌دهند که ضرورت چندانی ندارد. درست است که توجه به همه مسائل شهری در دستیابی به توسعه پایدار و فراهم آوردن زندگی مطلوب برای شهروندان ضروری است اما چنانچه گره از معضلات اصلی شهر باز نشود، نیل به آن اهداف نیز ممکن نخواهد بود. امروزه شهرها با معضلات اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و زیست محیطی روبرو هستند که هرکدام به نوعی تأثیر منفی خود را بر محیط شهری می‌گذارد اما آنچه که در بیشتر شهرها کیفیت زندگی شهر و ساکنان شهر را تحت تأثیر قرار داده، مسائل زیست محیطی است که به نوعی با سایر حوزه‌های شهری نیز مرتبط است. در این زمینه گفت‌وگویی با" حامد اخگر"، دکترای شهرسازی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
مهمترین وجه ارتقا کیفیت زندگی شهری چیست؟
در شرایط کنونی شهرهای ما معضلات زیست محیطی جز دغدغه‌های مدیران و برنامه ریزان شهری است و تا زمانی که یک شهر نتواند از منظر زیست محیطی به حد مطلوبی برسد، توسعه پایدار شهری نیز محقق نمی‌شود. هر شهر ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های مخصوص به خود را دارد که بنا بر شرایط اجتماعی، کالبدی، جغرافیایی و فرهنگی مشخص می‌شود و نیاز است حتماً چشم‌انداز آینده شهر بر اساس این ویژگی‌ها و خصوصیات دیده شود. البته به منظور تحقق توسعه پایدار شهری باید تمامی وجوه و ابعاد یک شهر مورد توجه قرار بگیرد و زمانی می‌توان گفت شهری به توسعه پایدار دست پیدا کرده است که توسعه در همه ابعاد آن اتفاق بیفتد با این حال امروزه یکی از مهمترین وجوه دستیابی به شهری پایدار، توجه به ظرفیت‌های زیست محیطی است تا فرآیندها، روندها و فعالیت‌ها منجر به تخریب محیط زیست شهری نشود. مؤلفه‌های اقتصادی و زیست محیطی باید در برنامه‌های شهری مورد توجه باشد و اثرات آنها بر یکدیگر ارزیابی شود تا بتوان به یک طرح مطلوب شهری رسید با این حال در بسیاری از شهرهای توسعه یافته مؤلفه‌های زیست محیطی بر مؤلفه‌های اقتصادی ارجحیت داده می‌شود که این خود نشان از اهمیت موضوع دارد.
راهکارهای افزایش رفاه شهروندی کدام است؟
جدایی گزینی مسکن و منطقه زندگی در ساختار شهری در کشورهای در حال توسعه در حال افزایش است، چنانچه به موجب آن هرکسی که دارای درآمدی مناسب باشد از مکان‌های مناسب برای زندگی برخوردار می‌شود که تنها شامل خصوصیات مسکن نیست بلکه ویژگی‌های مکانی همچون زیرساخت‌ها، خدمات رفاهی، آسایش بالا و دسترسی را نیز شامل می‌شود. بر این اساس افزایش کیفیت مسکن شهری، رعایت استانداردهای معماری و شهرسازی، بهداشت شهری، امنیت و تسهیلات رفاهی شهری را اساس توسعه کالبدی و فضایی شهری به حساب می‌آورند. در این میان جدایی گزینی فضایی به سه عرصه مختلف و مرتبط با یکدیگر بر می‌گردد؛ ساختار اقتصادی، ساختار سیاسی و عرصه زیستی- اجتماعی. لذا در فرآیند توسعه پایدار بایستی تلاش شود تا ضمن جلوگیری از جدایی گزینی فضایی و جدایی گزینی مساکن شهری، امکان بهره‌مندی همگانی از کالبد و فضایی مطلوب در ساختار شهری فراهم شود که شامل کیفیت مسکن و فضای شهری، زیرساخت‌ها و قابلیت دسترسی و توده‌های فضایی مرتبط با خدمات و تسهیلات شهری است و تنها با تحقق این امور است که تأمین رفاه شهروندی ممکن می‌شود.
ملاحظات کالبدی فضایی مورد توجه در فرآیند توسعه پایدار چیست؟
مکان یابی دقیق در فرآیند طراحی و برنامه ریزی شهری، گسترش مفهوم عدالت اجتماعی و برابری اجتماعی، احاطه شهر با اکوسیستم‌های تولیدی یا تجزیه کننده زباله‌های شهری، بازیافت فضایی و بهره گیری از فضاهای مخروبه شهری، اختلاط کاربری و استفاده چند منظوره از فضای شهری، توزیع متناسب تسهیلات و امکانات رفاهی، تعیین ضوابط به منظور کاهش آلودگی هوای شهری، تعیین و التزام ضوابط ساخت و ساز برای بهبودی مطلوبیت مسکن شهری، ساماندهی توزیع شهری متناسب با ظرفیت بستر اکولوژیکی شهری، بهره گیری از انرژی پاک و رعایت استانداردهای طراحی اقلیمی شهری از ملاحظات کالبدی و فضایی است که در فرآیند توسعه پایدار شهری باید مورد توجه قرار بگیرد.
کدام مولفه‌ها بر ارتقا زیست شهری مؤثر است؟
به منظور دستیابی به ارتقای زیست محیطی و بهبود رفاه شهروندی همراه با احترام به نسل‌های آینده ساکن در ساختار شهری و حفظ حقوق زندگی آیندگان می‌بایست شهر سازان به مسائل انرژی، گرمایش و سرمایش غیر فعال، تأسیسات و وسایل کم مصرف انرژی، برنامه ریزی سایت بر مبنای طرح ریزی رفاه اجتماعی، انتخاب مواد با انرژی نهادینه پایین، بهبود سیستم فاضلاب شهری، منظر سازی طبیعی، تعیین اندازه ساختمان و کیفیت فضاهای شهری، تلفیق حمل و نقل عمومی در طراحی توجه لازم را داشته باشند. رعایت تمامی ضوابط و مقررات ساخت و ساز شهری و تدوین و تبیین پارامترهای کیفی در معماری و چشم‌انداز استراتژیک در فرآیند توسعه شهری، از این لحاظ مهم است که علاوه بر امکان دهی توسعه پایدار شهری، می‌تواند با بهبود کیفیت فضاهای شهری و امکان دسترسی مطلوب و همگانی و کاهش آلودگی صوتی، بصری و هوایی، افزایش رفاه شهروندی در ساختار شهری را موجب شود. بر این اساس برای افزایش رفاه عمومی در سیستم شهری به مثابه یک کل واحد، می‌بایستی اصول اساسی طراحی پایدار _ طراحی انسانی، استفاده بهینه از مصالح و طراحی بر اساس چرخه حیات به نحوی کاربردی نهادینه شود تا علاوه بر حفظ حقوق و میراث آیندگان، امکان مطلوبیت زیستی در ساختار شهری را نیز فراهم بیاید.
نظر شما