به گزارش خبرنگار ایمنا، در شش ماهه نخست امسال مواردی از بیماری طاعون نشخوار کننده کوچک در کشور گزارش شد، در نتیجه پایش‌ها و رصد حیات وحش توسط ادارات کل حفاظت محیط زیست در این مدت، تلفات علفخواران وحشی مشکوک به بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در حیات وحش تعدادی از استان‌های کشور به سازمان دامپزشکی جهت نمونه‌برداری گزارش شد، شیوع این بیماری در مناطق حفاظت شده چهار استان اصفهان، چهار محال و بختیاری، یزد، خراسان رضوی و فارس شناسایی و خوشبختانه اقدامات کنترلی برای کاهش و توقف آن در زیستگاه‌ها انجام شد.
طاعون حیوانات برای اولین بار در کشور آفریقا و سواحل عاج گزارش شده و در کشورهای دیگر نظیر ایران، هند و خاورمیانه اتفاق افتاده است، نام دیگر این بیماری طاعون بزی است و زمانی که دام مبتلا می‌شود به شدت لاغر شده و در نهایت مرگ را برای او به همراه دارد که این بیماری در دام‌های جوان و حساس بیشتر اتفاق می‌افتد، تنها راه در امان ماندن حیوانات انجام سریع واکسیناسیون است، در حال حاضر خوشبختانه در پارک ملی تندوره در خراسان جنوبی این بیماری مهار شده است، در حیات وحش منطقه پیرحاجات شهر طبس آمار ارائه شده منفی است، در شهر اراک هم واکسیناسیون رایگان دام‌ها انجام شده است.
کنترل شیوع طاعون نشخوارکنندگان در شش ماهه نخست سال جاری
سیامک مسعودی رئیس گروه بیماری‌های حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک یکی از مهمترین بیماری‌های ویروسی واگیر دامی است که طی سال‌های گذشته موجب تلفات زیادی در بین علفخواران وحشی کشور شده است.
وی درباره آخرین وضعیت بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک افزود: بر اساس بازدید و رصد مناطق تحت حفاظت و بررسی وضعیت گونه‌های جانوری و دستورالعمل‌های مربوط به پیشگیری و کنترل بیماری‌ها در حیات وحش ابلاغی از سوی معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی در دستور کار ادارات کل حفاظت محیط زیست قرار دارد که بر اساس آن پیش از تردد دام‌های اهلی کوچ رو همچنین در هنگام مواجهه با مورد مشکوک به بیماری در حیات وحش، حفاظت فیزیکی مناطق و رصد وضعیت گونه‌های جانوری با وجود مشکلات ناشی از صعب العبور بودن بسیاری از مناطق توسط محیط بانان افزایش می‌یابد.
وی در خصوص آمار تهیه شده در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۰ استان‌هایی که بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در حیات وحش آنها شناسایی شده، افزود: در نتیجه پایش‌ها و رصد حیات وحش توسط ادارات کل حفاظت محیط زیست در شش ماهه نخست سال جاری، تلفات علفخواران وحشی مشکوک به بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در حیات وحش تعدادی از استان‌های کشور گزارش و اطلاع رسانی به دامپزشکی جهت نمونه برداری انجام شد و در حیات وحش چهار استان اصفهان، چهار محال و بختیاری، یزد، خراسان رضوی و فارس بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک شناسایی شده است.
لاشه ۱۳۰ رأس علفخوار وحشی مبتلا به طاعون کشف و امحا شد
رئیس گروه بیماری‌های حیات وحش در از روند شناسایی بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در حیات وحش در سال ۱۴۰۰ ادامه داد: تعداد موارد بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در حیات وحش در سال جاری تاکنون نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، همچنین در سال ۱۳۹۹ بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در بین علفخواران وحشی (حیات وحش) ۶ منطقه و در پنج استان شناسایی شده بود.
مسعودی از تلفات علفخواران وحشی در اثر طاعون نشخوارکنندگان کوچک در سال جاری، گفت: تعداد تلفات علفخواران وحشی در اثر طاعون نشخوارکنندگان کوچک نیز در سال جاری تاکنون نسبت به سال گذشته به مراتب کاهش داشته است، همچنین در سال جاری در مجموع در استان‌هایی که در حیات وحش بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک شناسایی شده، تاکنون لاشه حدود ۱۳۰ رأس از علفخواران وحشی (کل و بز و قوچ و میش وحشی) جمع آوری و امحاء بهداشتی و گزارش شده است.
وی از آخرین وضعیت و روند بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در حیات وحش استان‌هایی که در سال جاری شناسایی شده، اظهار کرد: اقدامات لازم برای مهار بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در حیات وحش توسط ادارات کل حفاظت محیط زیست با تلاش محیط بانان و کارشناسان و با همکاری دامپزشکی استان تداوم داشته و روند بیماری همچنین تلفات در حیات وحش استان‌های مذکور متوقف و تا کنون تلفات جدیدی گزارش نشده است.
رئیس گروه بیماری‌های حیات وحش از دیگر اقدامات انجام شده به افزایش پایش و رصد وضعیت گونه‌های جانوری بخصوص علفخواران وحشی در منطقه، اعزام دامپزشک به منطقه، بازدید مشترک از منطقه با دامپزشکی، قرنطینه کردن منطقه، کنترل تردد و پیگیری واکسیناسیون دام‌های اهلی در منطقه از طریق دامپزشکی، جمع آوری و امحاء بهداشتی لاشه‌ها با رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی، تداوم ضد عفونی آبشخورها و استمرار اقدامات تا مهار بیماری اشاره کرد.
راهکارهای مبارزه با بیماری در مناطق حفاظت شده
وی در ادامه اقدامات پیشگیرانه که توسط ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌ها در حال انجام است، گفت: افزایش پایش، بازدید و رصد مناطق جهت بررسی وضعیت علفخواران وحشی و سایر گونه‌های جانوری، ضدعفونی آبشخورها، در صورت امکان جداسازی آبشخورهای دام اهلی از حیات وحش، اطلاع رسانی به موقع به اداره کل دامپزشکی استان برای نمونه برداری از لاشه، پیگیری واکسیناسیون مستمر دام‌های اهلی از طریق دامپزشکی و اعلام فهرست مناطق تحت حفاظت به سازمان دامپزشکی، اعلام تلفات و یا موارد مشکوک به بیماری در حیات وحش به دامپزشکی استان از دیگر مواردی است که در حال پیگیری است.
مسعودی واکسیناسیون دام‌های اهلی علیه بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک را حائز اهمیت دانست و افزود: بر اساس گزارش‌های دامپزشکی، واکسیناسیون دام‌های اهلی بر علیه بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک تداوم دارد و پیگیری‌های لازم توسط حفاظت محیط زیست نیز برای واکسیناسیون و اقدامات بهداشتی و قرنطینه‌ای دام‌های اهلی به خصوص دام‌های کوچ رو از طریق اداره کل دامپزشکی صورت می‌گیرد.
وی اظهار کرد: استفاده دام‌های اهلی و علفخواران وحشی از آبشخورها و مراتع مشترک و تردد دام‌های اهلی غیر واکسینه و مشکوک به بیماری در حیات وحش که گواهی بهداشتی دامپزشکی ندارند و تماس آنها با علفخواران وحشی از جمله عوامل مؤثر در انتقال بیماری ویروسی طاعون نشخوارکنندگان کوچک به علفخواران وحشی است.
تلاش سازمان بهداشت جهانی دام در راستای ریشه کن شدن طاعون
علیرضا اکبرشاهی مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی کشور به خبرنگار ایمنا می‌گوید: سازمان بهداشت جهانی دام در راستای طرح ریشه‌کنی طاعون نشخوار کننده کوچک برنامه‌ریزی کرده و دستورالعمل‌هایی در این زمینه تدوین شده است، بر اساس رهیافت داده شده تا سال ۲۰۳۰ تمام کشورهایی که با این بیماری درگیر هستند باید بتوانند بیماری را کنترل و ریشه کن کنند. علائم طاعون نشخوار کننده کوچک، تنفسی و گوارشی است و اگر دام حساسیت بالایی داشته باشد بیشتر گرفتار می‌شود و اگر سابقه درگیری و حساسیت کمتری داشته باشد کمتر واکنش نشان می‌دهد.
وی می‌افزاید: طاعون نشخوارکنندگان از آن دسته بیماری‌هایی است که اگر دام یک بار مبتلا شود دوباره مبتلا نمی‌شود. خوشبختانه سازمان دامپزشکی کشور طی ۱۰ سال گذشته تلاش نموده دام‌های بسیاری را واکسینه کند و اولویت برای مناطق پرخطر بوده است و در مورد آمار ابتلای دام‌های اهلی که در حاشیه حیات وحش هستند آمارها مربوط به ۱۰ سال گذشته است. در سال ۱۳۹۰ کانون بیماری دو هزار و ۵۲۲ رأس بوده است که سه هزار و ۵۰۰ رأس واکسینه شدند و پس از واکسیناسیون افزایش یافت تعداد کانون‌ها کاهش پیدا کرد.
برنامه ریشه‌کنی طاعون در پنج محور صورت می‌گیرد
وی می‌افزاید: در سال ۱۴۰۰ برای ریشه‌کنی این بیماری در پنج محور اقداماتی صورت می‌گیرد، محور تشخیص، محور اقدامات و کنترل، محور آموزش و ترویج مرتبط با ارزیابی، نظارت و تدوین ابلاغ شد. در سه سال متوالی جمعیت سبک دام کشور که ۷۰ میلیون رأس است با برنامه‌ریزی و در بازه زمانی سه ماهه و به صورت رایگان واکسیناسیون اتفاق می‌افتد، متأسفانه در سال جاری بیماری کرونا و مشکلات دیگری سبب شد که بازه زمانی پنج ماهه شود و مرحله اول از اردیبهشت ماه آغاز شد که بیش از ۵۰ میلیون رأس واکسینه شدند، تعداد کانون‌ها کاهش یافت و پس از انجام واکسیناسیون برای ریشه‌کن شدن بیماری فعالیت‌هایی برای بررسی بیماری شروع می‌شود همچنین لازم است کشورهای همسایه این اقدامات را انجام دهند تا برای کنترل بیماری با مشکل روبه‌رو نشویم.
توزیع بیش از ۱۵۰ تن علوفه در مناطق حفاظت شده استان اصفهان
حسین اکبری. معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست‌استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: برای تأمین کمبود علوفه در مراتع استان اصفهان با توجه به خشکسالی بی‌سابقه سال جاری این مقدار علوفه بر اساس شاخص‌های بوم شناختی، شدت خشکسالی و حیات وحش متأثر و میزان حساسیت زیستگاه‌ها تأمین و به مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست استان اصفهان انتقال یافت که بر اساس شیوه‌نامه‌ها توزیع شده است و به صورت منظم تا پاییز و گذر از شرایط سخت تابستان ادامه خواهد داشت، که به این ترتیب بیش از ۱۵۰ تن علوفه در مناطق تحت مدیریت استان توزیع شد.
وی می‌افزاید: از این مقدار بیش از ۳۳ تن علوفه از طریق کمک‌های مردمی تأمین و توزیع شد و مقدار ۱۱۷ تن علوفه نیز از محل اعتبارات استانی توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان خریداری و طی چند مرحله در مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست استان اصفهان توزیع شد، پیش از این نیز ۳۰ تن علوفه برای وحوش مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست استان اصفهان توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان خریداری و توزیع شد و در مجموع تاکنون ۱۸۰ تن علوفه برای پنج منطقه حساس و پهناور شامل قمیشلو، موته، عباس آباد، کلاه قاضی و کهیاز تأمین و توزیع شده است.
وضعیت مطلوب گونه‌های جانوری استان اصفهان
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست‌استان اصفهان اضافه می‌کند: استان اصفهان از نظر تنوع گونه‌های جانوری وضعیت بسیار خوبی دارد که گونه‌های کمیاب و در خطر انقراض هم در بین این جانوران وجود دارد و نمی‌توان آمار دقیقی از آن را بیان کرد و بیشتر دام‌ها به صورت فصلی در ییلاق و قشلاق و در زیست گاه‌های نیمه گرم و در فصل زمستان افزایش می‌یابند و در فصول بهار و تابستان در مناطق جنوبی و غربی بیشتر مشاهده می‌شوند. در مناطق حفاظت شده ممکن است بیماری اتفاق بیفتد که این موضوع بسیار بااهمیت است و محیط بانان پایش‌های لازم در سطح زیست گاه‌ها را انجام می‌دهند و دام‌ها در این مناطق به صورت شبانه‌روزی گشت و کنترل دارند.
اکبری با بیان اینکه چرای غیرمجاز دام مشکلات بسیاری ایجاد کرده است، تصریح می‌کند: چرای دام در زمان مشخص باید انجام شود، به علت حساسیت بیماری‌های مشترک که بین دام و حیات وحش وجود دارد بیماری‌هایی مانند طاعون نشخوار کننده کوچک و تب برفکی گسترش بالایی دارد و اگر شیوع پیدا کند تلفات زیادی را به همراه دارد. بحث واکسیناسیون دام‌ها باید جدی گرفته شود در این خصوص با دامپزشکی همکاری‌های لازم انجام شده است،
وی خاطرنشان می‌کند: بیش از ۷۵ درصد دام‌ها واکسینه شدند و ۲۵ درصد دیگر به دامداری‌ها و دام‌های متفرقه که از منطقه عبور می‌کنند و خرید و فروش می‌شوند و دارای شناسنامه هستند داده شده است. خوشبختانه در پارک ملی کلاه قاضی در حال حاضر موردی از این بیماری گزارش و مشاهده نشده است اما در پارک ملی قمیشلو یک مورد میش مشکوک به بیماری طاعون نشخوار کننده کوچک گزارش شد و اقدامات لازم در جهت جلوگیری از گسترش طاعون در زیستگاه‌های حفاظت شده استان صورت گرفت.
نظر شما