به گزارش ایمنا، آیت‌الله سیدمحمود طالقانی، اولین امام جمعه تهران و روحانی مبارز و نواندیشی که در شکل‌گیری انقلاب اسلامی سهم مهمی بر عهده داشت.
زندگینامه آیت الله طالقانی
سید محمود علایی طالقانی در اسفند ۱۲۸۹ هجری شمسی حوالی شهر طالقان، در روستای گلیرد چشم به جهان گشود، وقتی هفت ساله بود، همراه با خانواده‌اش به تهران مهاجرت کرد. وی تا سال ۱۳۱۷ هجری شمسی تحصیلات خود را در مدارس رضویه و فیضیه قم ادامه داد.
ورود به حوزه علمیه قم
سید محمود در نوزده سالگی برای فراگیری بیشتر و دقیق‌تر علوم اسلامی به قم رفت و از درس استادانی بزرگ چون آیت الله حجت و آیت الله خوانساری بهره فراوان برد. دانش پژوه جوان، مدتی برای بهره‌گیری از درس علمای برجسته نجف، راهی مرکز بزرگ علمی شد اما دوباره به قم و مدرسه فیضیه برگشت. پرداختن به دانش هیچ گاه او را از توجه به مسائل سیاسی - اجتماعی دور نکرد و فضای پر از معنویت فیضیه به او درس‌ها آموخت و از وی اندیشمندی مبارزه و خستگی ناپذیر ساخت.
آیت الله طالقانی پس از سال‌ها تحصیل در قم، از آیت الله حائری یزدی، بنیانگذار حوزه علمیه قم، اجازه اجتهاد گرفت و با عزمی راسخ و گامی استوار، راهی تهران شد و در مدرسه عالی شهید مطهری (سپهسالار سابق) به آموزش علوم اسلامی پرداخت. او که مدت‌ها پیش درد جامعه و مردم را حس کرده بود و تنها راه نجات را در بازگشت به اسلام و قرآن می‌دانست، با برقراری جلسات تفسیر قرآن در راه گام نهاد.
همسر آیت الله طالقانی
آیت الله طالقانی در اسفند سال ۱۳۱۶ با بتول اعلایی فرد ازدواج کرد.
فرزندان آیت الله طالقانی
مریم (بدری)، وحیده، حسین، مهدی، مجتبی، اعظم، ابوالحسن، طیبه، طاهره و محمدرضا طالقانی فرزندان آیت الله محمود طالقانی هستند.
فعالیت سیاسی آیت‌الله طالقانی
آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۱۸ برای اولین بار خشم خویش را نسبت به رژیم پهلوی با انتشار یک اعلامیه در اعتراض به کشف حجاب ابراز کرد و در پی آن دستگیر و زندانی شد. وی پس از شهریور ۲۰ با تشکیل گروه‌های گوناگون سیاسی، مبارزه را به‌طور رسمی آغاز کرد. ایشان در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت مبارزات ارزنده‌ای داشت و تلاش‌های فراوانی در جهت احقاق حق ملت مسلمان ایران از چنگال استعمارگران انجام داد. مرحوم طالقانی در کنگره جهانی شعوب المسلمین که در کراچی تشکیل می‌شد شرکت کرد و نیز در کنگره اسلامی قدس که سالی یک بار تشکیل شد دو بار در مقام ریاست هیأت نمایندگی ایران به بیت‌المقدس سفر کرد.
پس از جریانات کودتای ۲۸ مرداد، مرحوم طالقانی به مبارزات خود ادامه داد تا اینکه ساواک، ایشان را به جرم مخفی کردن نواب صفوی در خانه‌اش، دستگیر و بار دیگر به زندان افکند.
او پس از شکل‌گیری نهضت امام خمینی، به پیروی از ایشان به مخالفت با رژیم ستمگر پهلوی پرداخت و در همان سال به زندان افتاد. پس از آزادی، مجدداً در جریان ۱۵ خرداد دستگیر و به ۱۰ سال زندان محکوم شد. این مجاهد کبیر در زندان نیز دست از مبارزه و ارشاد برنداشت. رفتار و گفتار مناسبش حتی روی مأموران زندان اثر مثبت داشت و در همین دوران زندان، با نوشتن تفسیر «پرتوی از قرآن» سعی در آشنا کردن افراد، با عظمت و سازندگی قرآن کرد. وی در سال ۱۳۴۶ به واسطه فشارهای داخلی و خارجی بر رژیم شاه، از زندان آزاد شد اما دست از مبارزه نکشید و در آستانه سال ۱۳۵۰ همزمان با برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله بار دیگر دستگیر و به مدت ۳ سال در زابل و ۱۸ ماه در بافت کرمان در بدترین شرایط به حالت تبعید به سر برد.
او در سال ۱۳۵۴ و در جریان ۱۵ خرداد مجدداً توسط ساواک گرفتار و به ۱۰ سال زندان محکوم شد. آیت‌الله طالقانی در آستانه انقلاب اسلامی از زندان آزاد شد و نهایت تلاش خود را جهت پیروزی انقلاب کرد. وی پس از پیروزی انقلاب به ریاست شورای انقلاب برگزیده شد. در انتخابات خبرگان قانون اساسی نیز به‌عنوان نماینده مردم تهران انتخاب شد. مرحوم طالقانی در اوایل مرداد ماه ۱۳۵۸ از سوی امام خمینی مأمور برپایی نماز جمعه شد و اولین نمازجمعه بعد از پیروزی انقلاب را در ۵ مرداد ۱۳۵۸ در دانشگاه تهران اقامه کرد.
آثار آیت الله طالقانی
آثار مکتوب سید محمود علایی طالقانی عبارت‌اند از:
- پرتوی از قرآن (۶ جلد تفسیر قرآن. مرگ طالقانی مانع از تکمیل کتاب شد)
- حاشیه بر تنبیه الامه و تنزیه المله (مقدمه و توضیحات و ترجمه کتاب تنبیه‌الامه و تنزیه‌المله)
- اسلام و مالکیت (دربارهٔ مسائل اقتصادی)
- به سوی خدا می‌رویم (دربارهٔ سفر حج)
- ترجمه و توضیح بخشی از نهج‌البلاغه
متن سخنرانی‌ها و خطبه‌های نماز و مصاحبه‌های طالقانی در کتاب‌های مختلفی منتشر شده از جمله:
- از آزادی تا شهادت
- روزها و خطبه‌ها
مرگ آیت الله سید محمود طالقانی اولین امام جمعه تهران
سرانجام در سحرگاه ۱۹ شهریور ماه ۱۳۵۸ این عالم مجاهد پس از سال‌ها فعالیت علمی و مبارزات سیاسی علیه رژیم پهلوی و عمری تلاش خستگی‌ناپذیر در راه پیاده کردن اسلام ناب در اثر سکته قلبی دارفانی را وداع گفت و به دیدار معبود شتافت. امام خمینی پس از رحلت مرحوم طالقانی فرمودند: «او برای اسلام به منزله ابوذر زمان بود. زبان گویای او چون شمشیر مالک اشتر بود؛ برنده بود و کوبنده»
نظر شما