به گزارش خبرنگار ایمنا، در عرصه‌های قدرت طلبی و تجاوز و جنگ، آسیب روحی و جسمی به کودکان بدترین پیامد جنگی است که ناخواسته آنها را گرفتار مرگ و میر و بی‌هویتی می‌کند، کودکانی که اگر در شرایط نابسامان مناطق جنگی کشته نشوند، در شهر و دیار خود با هراسی دائمی و دل نگران با کمترین امکانات روزگار می‌گذرانند و یا اگر موفق به ترک خانه و کاشانه به همراه خانواده شوند در جاده‌های غربت و آوارگی در بهترین شرایط ایده آل هم سرنوشتی به طور یقین بدتر از زندگی آرام در خاکشان در انتظار آنها نیست.
این داستان کودکانی است که کشورشان مورد تهاجم قرار گرفته، اما از کودکان بداقبال تری هم می‌توان یاد کرد که امروزه در بسیاری از نقاط جهان می‌توان آنها را دید که سرکوب و تحت فشار قرار می‌گیرند، در تمام مذاهب و ادیان از کودک به عنوان امید و تحرک، زیبایی و سمبل صداقت و عصمت و فطرتِ پاک کودکانه یاد می‌شود؛ در حالی که کودکان یمن، بحرین، فلسطین، سوریه، لیبی، تونسی و مصری در بدترین شرایط ساخت دست بشر روزگار می‌گذرانند.
دستاورد جنگ برای کودکان، آسیب‌های روحی و بدنی است، اینک کودکانی در عراق و سوریه به کار گرفته شده‌اند که به کارهایی همچون حمل تفنگ، سپر انسانی، مین‌یابی، کار گذاشتن بمب، پیشتازی در حمله‌ها، مأموریت‌های انتحاری، نگهبانی در تاریکی شب و جاسوسی که درک درستی از آنها ندارند، می‌پردازند. در واقع کودکان و نوجوانان، نه در خط نخست جنگ هستند و نه پشت صحنه جنگ و نه به وجود آورنده آن و اگر پیروزی هم به دست آید، از آن سودی نمی‌برند.
اهمیت توجه به سرنوشت کودکان در جنگ‌ها
محمود عباسی، معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری و دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص اهمیت سرنوشت کودکان در جنگ‌ها و لزوم حمایت از آنها، اظهار می‌کند: طبق ماده یک کنوانسیون حقوق کودک افراد زیر ۱۸ سال باید مورد حمایت ویژه قرار بگیرند، به خصوص در زمان جنگ و پدیده‌های این چنینی لزوم حمایت ویژه از کودکان و نوجوانان مورد تاکید است، باید دولت‌ها برای حمایت همه جانبه از آنها ساز و کارهای لازم را تدارک ببینند و این موضوع هم در کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو مورد تاکید قرار گرفته و تکالیف دولت‌ها را در این زمینه مشخص کرده است، در کنوانسیون حقوق کودک و پروتکل اختیاری منع به کار گیری کودکان در جنگ‌های مسلحانه تعیین شده است.
وی اضافه می‌کند: دولت‌ها وظیفه دارند ساز و کارهای لازم برای حمایت همه جانبه از کودکان را در جنگ‌ها به عمل آورند، در خاورمیانه با وضعیت بسیار سخت و دشواری مواجه هستیم و از چند دهه گذشته جنگ در تعدادی از کشورها شعله‌ور شده است مانند لشکرکشی به عراق و افغانستان که میلیون‌ها کشته، زخمی، آواره، مجروح و معلول بجا گذاشته و سیل آوارگان را سرازیر کشورهای منطقه کرده است.
معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری، تاکید می‌کند: کودکانی در نتیجه این جنگ‌ها جان خود را از دست دادند و کودکانی که دچار معلولیت شدند و نیاز به حمایت‌های ویژه دارند، یا بعضی از کشورها مانند یمن با لشکرکشی بی‌خانمانی و کشتار کودکان را فراهم کردند، در هفت سال گذشته شاهد قربانی شدن میلیون‌ها کودک و آوارگی آنها بودیم، مشکلات عدیده‌ای برای مردم مظلوم یمن رخ داد و همه این موارد نشان می‌دهد جامعه جهانی باید توجه خود را به این چالش‌ها معطوف کند.
مشکلات عدیده جنگ برای کودکان
عباسی، تصریح می‌کند: وقتی در یک کشور شاهد جنگ هستیم به وضوح می‌بینیم علاوه بر زخمی شدن مردم و مشقت‌های بسیار مانند قحطی و عدم دسترسی به حداقل‌های زندگی هم وجود دارد، جنگ مشکلات عدیده‌ای برای کودکان ایجاد می‌کند و باید سازمان‌ها ملی از جمله سازمان ملل متحد، سازمان کنفرانس اسلامی و دیگر کشورها برای حمایت از این کودکان چاره‌ای بیندیشند، در این هفت سال گذشته شاهد حتی یک مورد قطعنامه‌ای از سازمان کنفرانس اسلامی در خصوص حمایت از کودکان مظلوم یمن نبودیم تا مانع از تجاوزگری عربستان به کودکان مظلوم یمن باشد.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک ایران، اظهار می‌کند: در سازمان ملل کمیته حقوق کودکان فعال است و این کمیته متشکل از ۱۸ کشور است که وظیفه نظارت، پیگیری و حمایت از کودکان سراسر جهان را بر عهده دارد و متأسفانه در این زمینه کار خاصی انجام نداده، دبیرخانه این کنفرانس در کشور عربستان مستقر شده و اقدام خاصی برای این کودکان انجام نداده است.
معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری، می‌افزاید: حتی در دو دوره سازمان ملل با وجود دو دبیر کل پیشین و دبیر کل فعلی) شاهد بودیم که به دلیل اینکه سالیانه عربستان مشتی دلار به سازمان ملل کمک می‌کند، گزارش‌هایی که در خصوص نقض حقوق کودک در عربستان، یمن، عمارت متحده عربی و کشورهای دیگر که در جنگ با یمن تهیه شده بود گزارش‌ها را پس گرفته‌اند.
عباسی، تاکید می‌کند: به هر حال دلارها مانع از این شده است که حتی یک محکومیت ساده در شورای امنیت و سازمان ملل نسبت به عربستان صعودی داشته باشیم و این نوع نگاه ابزارانگارانه مجامع بین‌المللی، دولت‌های غربی و ایالات متحده نسبت به حقوق بشر و کودک شاهد گسترش بیشتر خشونت برای کودکان هستیم.
وظیفه حمایت از حقوق کودکان در جنگ‌ها
وی تصریح می‌کند: در جنگ‌ها حقوق کودکان زیر سوال می‌رود و کشورهای جهان و همه دولت‌ها وظیفه دارند با همگرایی، هم فکری و همراهی با یکدیگر برای حمایت از حقوق کودک حرکت کنند، در این زمینه دبیر کل جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا همه تلاش خود را برای حمایت از مردم مظلوم یمن کودکان و زنان انجام داده است و اطلاع رسانی بین الملی صورت گرفته است.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک ایران، اظهار می‌کند: خوشبختانه شبکه‌های بین‌المللی ایران فجایع یمن را برای جهانیان بازگو کردند و این نشان دادن تصاویر، گفتن مسائل و اقدامات جمهوری اسلامی ایران ندای مظلومیت کودکان یمن را به وسیله رسانه‌ها و کشورهای منطقه را به گوش جهانیان رسانده و ایران این امر را رسالت اساسی خود می‌داند.
عباسی، تاکید می‌کند: در مرجع ملی کنوانسیون کودک در ایران وظیفه و رسالت حمایت از کودکان در سطح ملی و بین‌المللی بارها با حقوق کودک سازمان ملل مکاتبه شده و درخواست پیگیری این جنایت‌ها برای مردم یمن و منطقه بوده است، در مقاطع مختلف با برگزاری نشست‌های تخصصی با کشورهای منطقه هم در سطح ملی و یا به صورت مجازی تلاش شده است برای حمایت از کودکان مظلوم منطقه حمایت جامع بین‌المللی طلب شود و از هر تلاشی در این زمینه کوتاهی صورت نگیرد.
عوارض مخرب جنگ‌ها بر سرنوشت کودکان
سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به عوارض مخرب جنگ‌ها بر سرنوشت کودکان، اظهار می‌کند: جنگ‌ها وابسته به مدت و گستره‌ای که دارند به طور طبیعی عوارض مختلفی بر گروه‌های مختلف به دنبال دارند، اما در دوره‌هایی که آسیب جنگ زیاد می‌شود کودکان و نوجوانان وابسته به تخریب جنگ و مدت زمانی که این اتفاق طول می‌کشد دچار عوارض می‌شوند بعضی کشورها مدیریت شرایط کشور بعد از وقوع جنگ را دارند و با آموزش مهارت به کودکان به آنها تفهیم کردند که چطور در شرایط بحرانی بتوانند از این مهارت استفاده کنند و با برخورداری از ظرفیت‌های اجتماعی کاهش عوارض را داشته باشند، اما تعدادی از کشورها هم این وضعیت را ندارند.
وی می‌افزاید: در حال حاضر وقوع جنگ‌ها و اثرات مخرب آن را در کشورهای یمن و افغانستان می‌بینیم که سوابق این جنگ‌ها بر روی کودکان قابل مشاهده است، کودکانی که با وقوع جنگ خانواده خود را از دست می‌دهند، آواره و پناهنده می‌شوند، محرومیت از تحصیل دارند و اگر خود کودکان هم در بمباران‌ها باشند حالت روحی و روانی مناسبی ندارند و این اثرات روحی و روانی اثرات ماندگار بسیاری بر کودکان دارد و همه این موارد بخش عمده‌ای از عوارض جنگ برای کودکان است.
کودکان افغانستان نیازمند حمایت بیشتر
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، تصریح می‌کند: علاوه بر کودکان همه گروه‌هایی که در جنگ‌ها آسیب می‌بینند نیازمند توجه جامعه جهانی هستند تا بتوانند به آنها برای خروج از این شرایط بحرانی کمک کنند. جنگ‌ها هزینه‌های درمانی را افزایش می‌دهند، محرومیت از تحصیل را برای کودکان به دنبال دارند و اینکه کشورها چقدر برخوردار از منابع هستند متفاوت است، ممکن است کشور درگیر جنگ آن قدر منابع داشته باشد که بتواند حمایت‌لازم از مردم خود را داشته باشد، اما کشوری مثل افغانستان که محرومیت را در شرایط عادی هم تجربه می‌کند به طور طبیعی در شرایط جنگ نیازمند حمایت بیشتر از سوی دولت‌های جهان است.
موسوی چلک، تاکید می‌کند: یکی از کارکردهای سازمان ملل و تشکیل یونیسف صندوق حمایت از کودکان است، به هر حال کودکان جنگ در شرایط عادی نیستند و در بحران قرار دارند، موضوع حقوق بشر بیشتر رنگ و بوی سیاسی دارد، اما این صندوق خاص مربوط به کودکان و کمک به اتباع بیگانه و کمیساریای عالی پناهندگان برای همین گونه موارد است و بخشی از پناهندگان حاصل جنگ هستند، در واقع این ساختار بین‌المللی وجود دارد و به طور طبیعی می‌توانند کمک‌ها و منابع را به کار بگیرند.
وی اضافه می‌کند: بخشی از این کمک‌ها و منابع می‌تواند منابع در اختیار سازمان‌های بین‌المللی و بخشی از ظرفیت‌های سایر کشورها باشد و آنچه مهم است اینکه باید توجه به این موضوع وجود داشته باشد تا عوارض ناشی از جنگ کمتر شود به خصوص کودکان در چنین شرایطی محرومیت بیشتری را تجربه می‌کنند به دلیل اینکه در بسیاری از موارد خود آنها هم نمی‌توانند کاری انجام دهند، به طور طبیعی در چنین شرایطی نقش سازمان‌های بین‌المللی برای تغییر شرایط کودکان بسیار کمک کننده است.
در حال حاضر افغانستان دوره گذار را طی می‌کند
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در مورد نشان دادن تصاویر کودکان افغانستان و عدم عملکرد کنوانسیون حقوق کودک برای این کودکان، اظهار می‌کند: افغانستان اکنون دوره گذار را طی می‌کند و بدترین دوران برای کودکان است، یک گروه سیاسی جدید با سابقه‌ای منفی که از گذشته داشته‌اند امور این کشور را در دست گرفته، به طور طبیعی ترس و نگرانی بیش از قبل شده است و به همین دلیل باید منتظر بود تا در کوتاه مدت بتوان از این کودکان حمایت جدی را انجام داد.
موسوی چلک، تصریح می‌کند: در حال حاضر نگرانی‌ها از سوی نهادها اعلام می‌شود، تنها اعلام نگرانی کافی نیست، باید اقداماتی هم برای حمایت از این کودکان انجام دهند، این حداقل مطالبه‌ای است که می‌توان از نهادها و دولت‌های جهان داشت، حفاظت از کودکان یکی از مهمترین اتفاق‌ها در این جنگ‌ها است و باید کنوانسیون حقوق کودک بتواند حمایت خود را از کودکان در این جنگ‌ها به درستی انجام دهد.
وی تاکید می‌کند: در هر جنگی که اتفاق می‌افتد قربانیان زیادی از کودکان، سالمندان و بیماران درگیر جنگ می‌شوند، تعداد زیادی بی‌خانمان شده و تحت تأثیر اثرات مخرب جنگ قرار می‌گیرند، اما کودکان به دلیل ویژگی خاصی که دارند میزان آسیب پذیری بیشتری دارند و این اتفاق بسیار نگران کننده است، به همین دلیل انتظار می‌رود در هر جنگی که رخ می‌دهد نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل، صندوق بانک جهانی، حوزه‌های تخصصی مرتبط با کودکان و پناهندگان در سازمان ملل توجه بیشتری به این گروه از افراد داشته و بتوانند منابع را در اختیار این کودکان قرار دهند تا آسیب پذیری آنها در جنگ کاهش یابد و در حقیقت کاهش آسیب در جنگ‌ها را نباید نادیده گرفت.
گزارش از اکرم کیانی خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما