به گزارش خبرنگار ایمنا، از سال‌های بسیار دور تا کنون، بازار کشور افغانستان برای ایران اهمیت زیادی داشته است و در طول سال‌های اخیر هم این دو کشور اهداف بزرگ‌تری را برای توسعه مبادلات تجاری و روابط اقتصادی‌شان تعریف کرده‌اند. طبق بررسی‌های آماری در یک دوره پنج ساله، صادرات کشور ایران به افغانستان به رغم وجود تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بیش از دو برابر رشد داشته است.
گفتنی است ایران به عنوان برترین کشورهای صادرکننده به افغانستان است و به گفته مسئولان در سه ماهه ابتدای سال ۱۴۰۰ از نظر ارزشی ۳۶۵ میلیون دلار صادرات به این کشور داشته که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸ درصد رشد داشته است. در سال گذشته نیز حدود سه میلیارد دلار کالا به افغانستان صادر کرده است در حالی که ارزش کل واردات افغانستان سال گذشته حدود ۷ میلیارد دلار اعلام شده که ۴۴ درصد از این میزان به صادرات کالاهای ایرانی اختصاص داشته است.
کالاهایی مانند چدن، آهن و فولاد که اصلی‌ترین گروه صادراتی ایران به این همسایه شرقی در سال گذشته بوده است و در رده‌های بعدی، شیشه، مواد پلاستیکی، فراورده‌های سبزیجات و میوه، قلع و غلات قرار دارند به این ترتیب با نگاهی کلی مشخص می‌شود بازار افغانستان یک بازار صادراتی قابل قبول و مستمر برای ایران است.
این شرایط صادراتی در حالی برای ایران فراهم است که اقتصاد افغانستان در طول سال‌های گذشته تحت تأثیر جنگ‌های داخلی و مشکلات گسترده با محدودیت‌های شدیدی همراه بوده است اما همچنان این کشور به عنوان یکی از اصلی‌ترین اهداف صادراتی ایران مورد نظر بوده و در آینده هم می‌تواند نقشی اساسی در واردات کالاهای ایرانی داشته باشد. چه بسا ایران هم توانسته است نقش خود به عنوان اصلی‌ترین تأمین‌کننده کالا در افغانستان را حفظ کند.
سرنوشت تجارت ایران و افغانستان چه می‌شود؟
اکنون با تغییرات سیاسی که در کشور افغانستان به وجود آمده است این ابهام به وجود آمده که آیا جمهوری اسلامی ایران همچنان می‌تواند بازار این منطقه را حفظ کند؟ با توجه به اینکه این نزدیکی تا امروز برای هر دو کشور نتایج خوشایندی داشته است اما اکنون با وجود تغییرات اشاره شده، موضوع سرنوشت روابط ایران با افغانستان، در امور اقتصادی و تجاری از موضوعات بسیار مهمی است که مباحث فراوانی را به دنبال داشته است.
بسیاری بر این باورند که با وضعیت حاکم بر افغانستان و فقدان ثبات در این کشور و با توجه به شرایط مرزی بدون تردید تا مدت‌ها شرایط تجاری این دو کشور به حالت عادی خود بازنگردد. از طرفی برخی دیگر هم معتقدند مصرف و نیازها در افغانستان به گونه‌ای نیست که با تغییر حکومت، تجارت بین این دو کشور قطع شود و با برقراری امنیت در افغانستان تجارت نیز مانند قبل از سر گرفته می‌شود. با توجه به اینکه بخشی از نیازهای مصرفی افغانستان از طریق تجارت با ایران تأمین می‌شود و تکنولوژی، ماشین‌آلات و … به افغانستان صادر می‌شود، این ارتباط با ایجاد ثبات در افغانستان مجدداً برقرار خواهد شد.
تجارت ایران و افغانستان به روال عادی بازمی‌گردد
مجتبی بهاروند، رئیس کمیسیون اقتصادی و ترانزیتی اتاق بازرگانی خراسان رضوی در گفت وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: افغانستان از کشورهایی است که از همان ابتدا با ایران مبادلات تجاری بسیاری داشت. این کشور به لحاظ ترانزیت و صادرات برای ایران در درجه اول بوده، ضمن آنکه چند مرز مشترک بین دو کشور قرار گرفته است.
به گفته وی افغانستان نخستین کشوری است که تمام کالاهای ایرانی را وارد می‌کند و به دلیل شرایط خاص خود به غیر از محصولات کشاورزی، خریدار کالاهای صنعتی و فرآوری شده ایرانی است.
رئیس کمیسیون اقتصادی و ترانزیتی اتاق بازرگانی خراسان رضوی تصریح می‌کند: سوخت جایگاه بسیار بالایی در کالاهای صادراتی به افغانستان را دارد اما اکنون با ورود طالبان به افغانستان مدت زمانی لازم است تا شرایط به حالت قبلی بازگردد فعلاً تجار دست نگه داشته تا از وضعیت این کشور مطمئن شوند و سپس شروع به ارسال کالاهای خود کنند.
بهاروند در رابطه با آینده روابط ایران و افغانستان در دوره طالبان تصریح می‌کند: دولت قبلی افغانستان ازلحاظ اقتصادی دچار فساد زیادی شده بود به طوری که تجار ایرانی طلب‌های زیادی داشتند ولی موفق به دریافت آن نمی‌شدند اما اینکه در این دوره چه اتفاقی می‌افتد اگر به تجربه دوران قبلی دولت طالبان رجوع کنیم در آن زمان بر روی مباحث مالی و حق و حقوق‌ها به شدت حساسیت وجود داشت و با ارائه اسناد و مدارک معتبر، پیگیری‌های لازم از سوی آن‌ها انجام می‌گرفت و حالا نیز در صورت تأمین امنیت کامل، تجار ایرانی نیز با اعتماد بیشتر اقدام به صادرات کالاهای خود به این کشور خواهند کرد به عبارتی با کاهش درگیری‌ها و جلب اعتماد دوباره، روند مبادلات تجاری بهتر هم خواهد شد.
به گفته وی قطعاً مبادلات تجاری بین هر دو کشوری نشان‌دهنده وجود امنیت میان آن‌ها است و می‌توان گفت اگر از هر مرزی کالا عبور نکند سرباز عبور خواهد کرد بنابراین مبادلات تجاری ایران و افغانستان هم در طول همه این سال‌ها نیز نمایانگر اعتمادی است که دو طرف به یکدیگر داشته‌اند و پس از گذشت یکی دو ماه این جریان به حالت عادی خود باز خواهد گشت.
رئیس کمیسیون اقتصادی و ترانزیتی اتاق بازرگانی خراسان رضوی یادآور می‌شود: با توجه به اشتراک‌های فراوانی که بین این دو کشور وجود دارد، ضروری است ایران از چنین امتیازی استفاده بسیار بیشتری کند؛ زیرا شریان حیاتی افغانستان در دست ایران بوده و کالاهای ما جایگاه بسیار خوبی را در این کشور به دست آورده‌اند بنابراین نباید از اهمیت چنین بازاری غافل شویم.
گزارش از: نفیسه زمانی نژاد، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما