به گزارش خبرنگار ایمنا، طالبان در کابل، تصویری که تا چند هفته پیش تصورش برای جهانیان غیر ممکن بود اتفاق افتاد و این گروهک نظامی با تصرف ولایت‌های بزرگ افغانستان، بر آن مسلط شد و همه جوامع بین‌المللی را در بهت فرو برد. مردم افغانستان طی ۲۰ سال گذشته همواره نگران حضور مجدد طالبان بودند، اشرف غنی، رئیس جمهورخود را در حالی دیدند که به راحتی کابل را تقدیم طالبان کرد و به سمت تاجیکستان رفت.
بیش از دو روز است که ترس و وحشت در پایتخت افغانستان حکم‌فرما شده و مردم افغانستان هنوز نسبت به دخالت نیروهای آمریکایی در این کشور امید داشتند، در صورتی که واشنگتن تنها برای حفاظت از سفارتخانه خود وارد عمل شد و حدود پنج هزار نیروی نظامی را در کابل مستقر کرد. طالبان در حالی از افغان‌ها خواسته که فرار نکنند و نیروهای دولتی بر سرکارهای خود بمانند که مردم افغانستان نسبت به وعده‌های طالبان در خصوص احترام به حقوق شهروندی هم بی اعتماد هستند.
فارغ از ریشه‌های داخلی، موضع‌گیری دولت‌های خارجی می‌تواند تصویر جدیدی از افغانستان این روژها ترسیم کند؛ روسیه اعلام کرده که سفارتش در کابل باز خواهد ماند و نماینده سیاسی چین هم اعلام کرد که حاضر است طالبان را به رسمیت بشناسد.
تحولات جدید افغانستان گرچه مذاکراتی با عنوان انتقال مسالمت‌آمیز قدرت یا صلح را به همراه خواهد داشت، اما بار دیگر به محل نزاع قدرت‌های جهانی تبدیل خواهد شد و کمترین دستاورد این اتفاق آوارگی مردم این کشور خواهد بود؛ مفهومی که سال‌هاست در خون مردم افغانستان جریان دارد و هم اکنون با ایجاد مناقشات طالبان در این کشور، شاهد آغاز سیل مهاجرت افغان‌ها به سوی مرزهای ایران و پاکستان و دیگر کشورهای جهان هستیم که حاضرند برای امنیت به هر ریسمانی چنگ بزنند.
مقامات طالبان مدعی‌اند که رویکرد آنها در قبال زنان تغییر کرده و حامیان این گروه در سراسر جهان نیز سعی دارند این گزاره را به عنوان یک اصل جا بزنند، اما نام طالبان بیش از هر چیز با مناسبات مرتجعانه‌اش در قبال زنان شناخته می‌شود. امارت اسلامی نام حکومتی است که طالبان از سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ در افغانستان بنا کرد و تجربه ۵ سال حاکمیت آنها بر همسایه شمالی ایران نشان می‌دهد که ادعای کنونی آنها درباره تغییر رویکردشان در قبال زنان را نباید باور کرد.
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان گفته که «رابطه طالبان با مردم «پرعاطفه» و خوب است و در مناطق زیر کنترل‌شان رفتار مردم با اصول «شریعت» برابر است و هیچ محدودیتی برای آنها وضع نشده است.»
فضای مه‌آلود و وهم‌انگیزی برای اکثریت مردم افغانستان شکل گرفته و معلوم نیست آینده این کشور هم‌زبان که مردم ایران علاقه وافری به این کشور دارند، به سمت و سویی خواهد رفت و خاورمیانه را به کدام سو خواهد برد.
پیشروی طالبان از چهارچوب توافقات دوحه خارج شد
پیر محمد ملازهی، کارشناس مسائل افغانستان در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: افغانستان قربانی توافقات دوحه شده است، اما باید به این نکته توجه کرد که شاید بسیاری از حوادث امروز افغانستان خارج چهارچوب توافقات و در صحنه عمل رخ داد؛ زیرا طبق توافق دوحه قرار بود طالبان به مراکز استان‌ها و پایتخت تعرضی نداشته باشد و تنها با به دست گرفتن کنترل مناطق مرزی و گمرکات، فشار را برای استعفای اشرف غنی از سمت ریاست جمهوری افغانستان مضاعف کند.
به گفته وی، متأسفانه اشرف غنی با لجاجت حاضر به استعفا نشد و طالبان نیز برای اعمال فشار بیشتر به مراکز استان‌ها حمله کرد و چندین ولایت بزرگ افغانستان را تصرف کرد و نهایتاً با نزدیک شدن به دروازه‌های کابل، رئیس جمهور این کشور به صورت ناگهانی به تاجیکستان فرار کرد که فضا را برای تصرف کابل توسط طالبان بدون درگیری فراهم کرد.
به عقیده این کارشناس مسائل افغانستان، در حال حاضر جو افغانستان متشنج بوده و تلاش‌های امرالله صالح، احمد مسعود در ولایت پنجشیر شمال افغانستان و تشکیل محور مقاومت مردمی در برابر طالبان به جایی نخواهد رسید. برخی از چهره‌های شاخص سیاسی برای انتقال قدرت مسالمت‌آمیز در اسلام آباد مشغول مذاکره هستند و اخبار رسیده حاکی از آن است که مذاکراتی در دوحه بین زمانی خلیل زاد، حامد کرزای و عبدالله عبدالله در حال انجام است.
به گفته ملازهی، برخی از مذاکرات فعلی با هدف جلوگیری از هرگونه خشونت در انتقال قدرت است همچنین به نظر می‌رسد برخی شخصیت‌های سیاسی افغانستان سعی دارند در روند مذاکرات از هرگونه انحصارگرایی طالبان در قدرت جلوگیری کنند.
طالبان حاضر به تقسیم قدرت نیست
وی در ادامه می‌گوید: تا روز گذشته قرار بود یکی از چهره‌های نزدیک به آمریکا در افغانستان به نام علی احمد جلالی، وزیر پیشین کشور افغانستان به عنوان رئیس شورای انتقال قدرت معرفی شود، اما این ابتکار ایالات متحده شکست خورد؛ زیرا ممکن است شورای امنیت سازمان ملل در مقابل طالبان سکوت کرده و آنها را به انتقال قدرت مسالمت‌آمیز ملزم کند.
به عقیده این کارشناس مسائل افغانستان، در حال حاضر طالبان با تسلط بر کابل، دلیلی مبنی بر انتقال قدرت با دیگر جریان سیاسی افغانستان نمی‌بیند، مگر اینکه با فشار حداکثری مجامع بین‌المللی زیر بار انتقال قدرت در کمال آرامش برود.
ملازهی معتقد است که در حال حاضر نگرانی مردم افغانستان به حدی رسیده که برای مهاجرت به هر روشی متوسل می‌شوند و به عواقب آن فکر نمی‌کنند؛ همانگونه که طی روزهای گذشته شاهد هجوم مهاجران به هواپیمای مسافربری در فرودگاه کابل بودیم.
ایدئولوژی طالبان تغییر پذیر نیست
وی خاطرنشان می‌کند: سازمان ملل از کشورهای هم مرز افغانستان خواسته تا مرزهای خود را بر روی مردم این کشور نبندد و با ایجاد کمپ‌هایی در مرز به مهاجران افغان اسکان دهد؛ زیرا ایران و پاکستان با سیل مهاجر روبه‌رو خواهند بود.
به گفته این کارشناس مسائل افغانستان، باید منتظر نتایج مذاکرات اسلام آباد و دوحه بود؛ در صورتی که این مذاکرات نتیجه بخش باشد، قطعاً موج مهاجرت از این کشور به سوی کشورهای همسایه متوقف خواهد شد.
ملازهی خاطرنشان می‌کند: متأسفانه گفته‌های طالبان با عملکرد آنها متفاوت است؛ زیرا اعلام کردند که می‌خواهمد دیدگاه‌های افراطی خود را به ویژه در حوزه زنان برای مردم افغانستان تغییر دهند، اما در کابل ورود هرگونه مجری زن به شبکه‌های تلویزیونی را ممنوع کردند؛ باید توجه داشت که ایدئولوژی طالب، تغییر پذیر نیست.
نظر شما