به گزارش خبرنگار ایمنا، بیش از ۱۸ ماه از شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان میگذرد، در این زمان مقامات بهداشتی و سازمانهای مربوطه اطلاعاتی در مورد تشخیص علائم بیماری کووید -۱۹ در اختیار مردم قرار دادهاند، اما همان طور که ویروس جهش پیدا میکند و گونه جدیدی از آن پیدا میشود، رایجترین علائم مربوط به آن نیز تغییر پیدا میکند.
شناسایی اولیه کرونا دلتا در هند
این روزها ویروس ویرانگر کووید ۱۹ در شکل و فرم جدید خود و با جهشهایی که داشته است با نام دلتا به گردش درآمده و بسیاری از کشورها از جمله ایران را درنوردیده است. کرونای دلتا یک گونه از ویروس است که برای اولین بار در هند و در طی یک موج عفونت شدید در ماه اردیبهشت و خرداد شناسایی شد، این گونه در برخی از مناطق هند به سرعت رشد کرد، و نشانههایی از مقاومت نسبی در برابر واکسنها را نشان داد.
پس از مدتی کوتاه در سطح جهان شیوع پیدا کرد، و این شیوع تمامی برنامهها را تغییر داد، مثلاً انگلستان تازه در حال واکسیناسیون سریع و کنترل بیماری بود، که این گونه در آنجا هم مشکلاتی را ایجاد کرد. کشورهای دیگر پس از مشاهده افزایش سریع و حیرت انگیز نسخه دلتا، سعی کردند که زودتر به مردم واکسن بزنند، محققان هنوز مطمئن نیستند که چرا نوع دلتا در مقایسه با دیگر گونهها قدرت انتقال بیشتری دارد. آنها فکر میکنند که تغییر در بخش پروتئینی ویروس، ممکن است ورود به سلولهای انسانی را آسان کند.
یک مطالعه اولیه دیگر نشان میدهد که جهش در نوع دلتا، شاید باعث شده است تا ویروس به محض اتصال خیلی راحتتر به سلولهای انسانی بچسبد؛ در نتیجه وقتی دلتا کرونا بتواند به راحتی با سلولهای شما ترکیب شود، میتواند تعداد بیشتری از آنها را آلوده کرده و بر سیستم ایمنی بدن غلبه کند. در واقع این گونه میتواند از مدلهای قبلی ویروس نیز جهش پیدا کند، در حال حاضر بیشتر کشورها نگران هستندو پیشبینی میکنند که کرونا دلتا در ماههای آینده به نوع اصلی کرونا تبدیل شود، این بیماری شدیداً قابل انتقال است و همچنان شیوع خواهد داشت؛ مگر اینکه میزان واکسیناسیون به اندازه کافی بالا باشد.
به نظر میرسد این گونه افراد جوان را بیشتر تحت تأثیر قرار میدهد. مطالعات صورت گرفته در انگلستان نشان داده است که کودکان و بزرگسالان زیر ۵۰ سال، ۲.۵ برابر بیشتر در معرض ابتلاء هستند. اکنون کرونا در ایران در هر ۲ ثانیه یک نفر را بیمار کرده و هر ۴ دقیقه یک هموطن ما جان خود را از دست میدهد. همچنین ۳۳۶ شهر کشور در وضعیت قرمز قرار دارند به طوری که اکنون غالب کشور با این نوع ویروس درگیر است.
نحوه نامگذاری ویروس دلتا
ویروسها بیماریهای مختلفی را ایجاد میکنند؛ اما معمولاً هم نام یکدیگر نیستند و اغلب نامهای مختلفی دارند؛ به عنوان مثال HIV ویروسی است که باعث ایدز میشود. مردم اغلب نام بیماری را میدانند، اما نام ویروس عامل آن را نمیدانند، فرآیندها و اهداف مختلفی برای نام گذاری ویروسها و بیماریها وجود دارند.
ویروسها بر اساس ساختار ژنتیکیشان نامگذاری میشوند تا روند تولید آزمایشهای تشخیصی، واکسنها و داروها را تسهیل کنند. ویروسشناسان این کار را انجام میدهند؛ بنابراین ویروسها توسط کمیته بینالمللی طبقهبندی ویروسها (ICTV) نام گذاری میشوند، بیماریها نام گذاری میشوند تا بتوان در مورد پیشگیری از بیماری، شیوع، انتقال، شدت و درمان آنها بحث کرد.
در مورد ویروس کرونا هم دقیقاً همینطور است. در ۱۱ فوریه سال ۲۰۲۰ «سندرم حاد تنفسی کرونا ویروس ۲ (SARS-CoV-۲)» را به عنوان نام ویروس جدیدی اعلام کردند. این نام به این دلیل انتخاب شده است که این ویروس از نظر ژنتیکی به ویروس کرونا سارس SARS که در سال ۲۰۰۳ شیوع پیدا کرد، مربوط میشود.
اما در عین اینکه این دو ویروس به هم مرتبط هستند، ولی کاملاً با هم تفاوت دارند، در همین راستا جهت تحقیق، تشخیص و درمان راحتتر از این به بعد جهشهای مختلف را با نام جدیدی نام گذاری میکنند، در مورد کرونای دلتا نیز این موضوع صدق میکند. در حال حاضر چهار گونه جهش یافته به نامهای آلفا، بتا، گاما و دلتا وجود دارند و گونه دلتا بسیار بحثبرانگیز شده است، این نام گذاریها بر اساس الفبای یونانی هستند.
به گفته بسیاری از کارشناسان این ویروس مُسریترین ویروس بیست سال اخیر است و به همین دلیل به سرعت میتواند از فرد مبتلا به اطرافیان و خانواده منتقل میشود، سرایت پذیری سویه دلتا نسبت به سویه آلفا (انگلیسی) حداقل ۵۰ درصد بیشتر شده است. از آنجا که سویه آلفا نیز نسبت به سویه اولیه پاندمی ۵۰ درصد سرایت پذیری بالاتری داشته است؛ لذا سویه دلتا نسبت به سویه اوایل اپیدمی ۱۰۰ درصد مسری تر شده است که عدد بسیار بالایی است.
به عبارت بهتر هر فرد مبتلا به سویه دلتا میتواند بطور متوسط شش و حتی تا هشت یا ۹ نفر را آلوده کند که سرایت پذیری معادل ویروس آبله مرغان است، در حالی که سوش اولیه سرایت پذیری معادل سرماخوردگی نشان میداد و به طور متوسط میتوانست دو تا سه نفر را آلوده کند.
علائم کرونا دلتا چیست؟
به نظر میرسد علائم کرونا دلتا با علائم قبلی کووید ۱۹ متفاوت است سردرد، گلو درد، آبریزش بینی، تب و سرفه مداوم از بارزترین علائم کرونا دلتا است، در حالی که تب و سرفه همیشه از علائم شایع بیماری کرونا بودهاند و سردرد و گلودرد به طور سنتی در برخی از افراد ظاهر شده است، آبریزش بینی در دادههای قبلی به ندرت گزارش شده است. در همین حال، از دست دادن بویایی که در ابتدا بسیار شایع بود، اکنون رتبه نهم را دارد.
دلایل متعددی وجود دارد که چرا اکنون شاهد پیشرفت علائم هستیم. ممکن است به این دلیل باشد که دادهها عمدتاً از بیمارانی که به بیمارستان مراجعه میکردند حاصل میشدند و بنابراین احتمالاً بیماری شأن وخیمتر بوده است. با توجه به میزان بالای واکسیناسیون در گروههای سنی بالاتر، افراد جوان در حال حاضر سهم بیشتری از موارد ابتلاء به کووید ۱۹ را به خود اختصاص دادهاند و علائم خفیفتری را تجربه میکنند.
همچنین میتواند به دلیل تکامل ویروس و ویژگیهای مختلف (عوامل ویروسی) نوع دلتا باشد، اما اینکه چرا دقیقاً علائم میتواند تغییر کند هنوز نامشخص است. در حالی که هنوز باید اطلاعات بیشتری در مورد کرونا دلتا به دست آوریم، این دادههای فعلی نیز مهم هستند زیرا به ما نشان میدهند که آنچه ما فقط به عنوان یک سرماخوردگی خفیف در نظر میگیریم-آبریزش بینی و گلو درد-میتواند علائم کرونا دلتا باشد. نتایج هنوز به طور کامل تجزیه و تحلیل یا طبقه بندی نشدهاند. یعنی، "عوامل میزبان" مانند سن، جنسیت، سایر بیماریها، داروها، مانند یک کارآزمایی بالینی دقیق، در نظر گرفته نشدهاند.
آسیبپذیری کودکان در مقابل جهش دلتا
ویروس کرونا میتواند تمام گروههای سنی از نوزاد یک روزه تا سالمند را مورد آسیب جدی قرار دهد، متخصصان تاکید دارند که نسخههای قبلی ویروس کرونا در قبال کودکان میزان سرایتپذیری کمتری داشتند، در حالی که جهش دلتا به طور جدی کودکان را مورد هجمه و آسیب قرار میدهد اما در حالت کلی سطح ایجاد آسیب جهشهای مختلف ویروس کرونا در کودکان اندکی کمتر از بزرگسالان است.
کودکان به دلیل عدم برخورداری از سیستم ایمنی قوی، میزان مقابله کمتری با ویروس کرونا را انجام میدهند و در نتیجه وضعیت وخیم بیماری را تجربه نمیکنند، بسیاری از کودکان ایرانی در موج پنجم کرونا به این بیماری مبتلا شدهاند، اکثر کودکانِ مبتلا به کرونا در مسافرت یا دورهمی از بزرگسالان کرونا میگیرند.
متخصصان اظهار کردند که کودکِ مبتلا به کرونا گوشهگیر و کماشتها میشوند، علائمی مانند عطسه، کیپ شدن بینی، گرفتگی صدا و سرفه در کنار گوشهگیری و کماشتهایی، بیماری کرونا در کودکان را اثبات میکند. جهش دلتا به طور کامل در داخل کشور چرخیده است، این در حالی است که متأسفانه عموم مردم نسبت به رعایت پروتکلهای بهداشتی اقدام نمیکنند. علائم کرونای دلتا مشابه به سرماخوردگی (عطسه و آبریزش بینی و سرفه و سردرد)، است، در دوران شیوع ویروس کرونا، بیماری سرماخوردگی نداریم و هر علامت مشابهی به معنای ابتلاء به کرونا است.
برخی علائم کرونا دلتا در کودکان:
تب: اگرچه اکثر بزرگسالان مبتلا به کووید -۱۹ گزارش بروز تب را دادهاند ولی به گفته مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا، تب در بین کودکان کمتر شایع است.
علائم شبیه به آنفولانزا: تقریباً ۷۳ درصد از کودکان مبتلا به کووید -۱۹ دچار تب، سرفه یا تنگی نفس شدند هر چند تنگی نفس در کودکان کمتر شایع است و نتایج یک تحقیق حاکی از این بود که ۴۳ درصد از بزرگسالان و تنها ۱۳ درصد از کودکان این علامت را تجربه کردهاند.
علائم دستگاه تنفسی: کودکان مبتلا به نوع خفیف بیماری علائمی نظیر آبریزش بینی، سرفه یا گلودرد را تجربه میکنند.
علایم گوارشی: بعضی از کودکان دچار استفراغ، اسهال یا تهوع میشوند.
تغییر در حس بویایی: ارزیابی سال ۲۰۲۰ نشان میدهد که اکثر بزرگسالان در اثر ابتلاء به کرونا حس بویایی خود را از دست میدهند، محققان این علامت را در جوانان بررسی نکردند اما ممکن است کودکان هم حس بویایی یا چشایی خود را از دست بدهند.
درد عضلانی: ممکن است کودک در اثر ابتلاء به کرونا دچار درد عضلانی یا سردرد شود.
تغییر در رفتار: ممکن است کودک، به خصوص کودکی که توانایی بروز شفاهی احساس یا بیان علائم خود را ندارد، بداخلاق شود و بیشتر گریه کند، بعضی از کودکان نیز مضطرب میشوند به خصوص اگر بدانند که ویروس کرونا میتواند خطرناک باشد.
در مجموع معمولاً علائم کووید -۱۹ در کودکان خفیفتر است و احتمال اینکه کودک نتواند مثل بزرگسالان علائم خود را گزارش کند هم وجود دارد.
عوارض کرونا در کودکان مبتلا به بیماری زمینهای
کودکان مبتلا به بیماری زمینهای مانند بیماری ریوی، قلبی یا ضعیف بودن سیستم ایمنی، بیشتر مستعد بروز عوارض جدی در اثر ویروس کرونا هستند. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) برای تحقیق روی علائم کووید -۱۹ در کودکان از اطلاعات بستری شدن و بیماری زمینهای ۲۹۵ کودک استفاده کرد. در این گروه، ۷۷ درصد از کودکانی که بستری شده بودند دست کم یک سابقه پزشکی دیگر داشتند و این موضوع نشان میدهد بیماریهای زمینهای سهم قابل توجهی در بستری شدن کودکان دارد.
با این حال، خطر فوت در اثر کرونا در بین کودکان با ریسک بالا هم بسیار پایین است و از بین ۲ هزار و ۱۴۳ کودک در تحقیق مرکز کنترل و پیشگیری چین، تنها یک فرد ۱۴ ساله جان خود را از دست داد و از بین ۲ هزار و ۷۵۲ کودک در تحقیق مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، سه تن جان خود را از دست دادند، البته علت مرگ بر اثر کرونا در هر سه تن هنوز مورد تأیید قرار نگرفته است.
پنج نکتهای که باید درباره کرونا دلتا بدانید
سویه بسیار واگیر دلتای کرونا که به گونه غالب عامل کووید -۱۹ در بسیاری از کشورهای بدل شده است، با سویههای قبلی کروناویروس تفاوتهایی دارد، مواردی که تا به حال درباره این سویه جدید اعلام شده است عبارتند از
۱- سویهی دلتا بسیار واگیرتر از سویههای قبلی کرونا است:
سویه دلتای کروناویروس واگیرتر از سویههای دیگر این ویروس است، چرا افراد دچار عفونت با این سویهی ویروس هنگام تنفس مقدار بیشتری ذرات ریز حاوی این ویروس در هوا پخش میکنند و بنابراین احتمال رسیدن ویروس به افراد دیگر بیشتر میشود. همچنین شواهدی وجود دارد که سویهی دلتای ویروس راحتتر به سلولهای مجرای تنفسی میچسبد، در نتیجه نسبت به سویه اولیه کرونا، مقدار کمتری از ذرات ویروسی برای ایجاد عفونت لازم است.
۲- سویه دلتا ممکن است در افراد واکسینهنشده بیماری وخیمتری ایجاد کند، اما دانشمندان هنوز در این باره مطمئن نیستند:
دانشمندان هم اکنون در حال بررسی شدت بیماری ناشی از سویهی دلتای کروناویروس هستند. اما مقامات بهداشت عمومی تا زمانی که بررسیهای بیشتری که کارشناسان مستقل آنها تأیید کرده باشند (داوری همتا) انجام شود، نمیتوانند به طور قطعی بگویند سویهی دلتا بیماری شدیدتری ایجاد میکند.
بر مبنای یافتهها مشکل است که تعیین کرد آیا سویهی دلتا خودش باعث بیماری شدیدتر میشود یا مسئله این است که سویه ویروس جمعیتهای واکسینه نشده آسیبپذیر را به میزان بالا دچار عفونت میکند و نظام مراقبت بهداشتی از پس شمار بالای بیماران برنمیآید.
۳- سویه دلتا اکنون به سویه غالب کرونا در جهان بدل شده است
شمار موارد کووید در آمریکا در حال حاضر به خصوص در میان جمعیتهای با میزان پایین واکسیناسیون در حال افزایش است و بیش از ۹۰ درصد موارد عفونت مربوط به سویهی دلتا میشوند. همین شرایط کموبیش در بسیاری از کشورهای دیگر جهان حتی در کشورهای با پوشش بالای واکسیناسیون مشاهده میشود.
۴- واکسنهای کرونا هنوز بر سویه دلتا مؤثر هستند
اکثریت موارد بیماران بستری کووید در میان افراد واکسینهنشده رخ میدهد و بررسیها نشان میدهند که واکسنهای کرونا هنوز میتوانند به میزان بالایی خطر بستری شدن و مرگ را کاهش دهند. البته سویهی دلتا به میزان بیشتری نسبت به سویههای قبلی کرونا میتواند در افراد واکسینهشده باعث ایجاد بیماری خفیف یا عفونت بی علامت شود.
موارد نادری از عفونت شدید در افراد واکسینه شده رخ داده و باعث بستری شدن آنها شده است، اما این موارد اغلب در اشخاصی بوده است به علل گوناگون دچار ضعف دستگاه ایمنی بودهاند. برای همین است که سازمان غذا و داروی آمریکا در دستورالعمل جدیدش تزریق دوز یادآور واکسن را برای بیماران دچار نقصان دستگاه ایمنی توصیه کرده است.
۵- شمار موارد بیشتری از عفونت با سویه دلتا در افراد جوانتر گزارش شده است
شمار موارد بیشتری از بیماری کووید ناشی از سویهی دلتا در نوجوانان و جوانان و میانسالان گزارش شده است، اما علت این نیست که این سویه ویروس به طور ذاتی برای افراد جوانتر خطرناکتر است، بلکه علت این است که افراد جوانتر با احتمال کمتری ممکن است به طور کامل واکسینه شده باشند چرا که برنامههای واکسیناسیون کشورها بیشتر از سنین بالاتر شروع شده است. در نتیجه اکنون شمار بیشتر افراد جوانتر به علت کرونا در بیمارستانها بستری میشوند.
پیشگیری از کرونا دلتا
پیشگیری از کرونا دلتا چندان با ویروس اصلی کرونا متفاوت نیست. اگر تاکنون در مقابل این ویروس واکسینه نشدهاید، توصیه میشود که همانند گذشته از حضور در مکانهای شلوغ خودداری کنید، فاصله اجتماعی را رعایت نمائید، تا حد امکان در خانه بمانید، ماسک بزنید و مرتب دستان خود را با آب و صابون بشویید.
نظر شما