به گزارش خبرنگار ایمنا، معضل دیرینه آلودگی هوا در نیمه دوم سال از آغاز سال جدید به نیمه اول سال هم در حال انتقال است تا جایی که سازمان هواشناسی کشور هم در دو روز گذشته در آماری اعلام کرده است که از ابتدای سال جاری تاکنون تهران ۱۱۰ روز هوای قابل قبول، ۲۷ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، دو روز هوای پاک و یک روز هوای ناسالم برای همه گروه‌های جامعه داشته است و منصور شیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان از وجود ۴۳ روز ناسالم از ابتدای سال جدید در هوای اصفهان خبر می‌دهد و از مقایسه اعداد آلودگی هوا در این دو کلانشهر می‌توانیم به وخیم‌تر بودن اوضاع آلودگی هوا در اصفهان دست یابیم.
اگرچه دلایل آلودگی هوا در نیمه اول سال با نیمه دوم متفاوت است و در نیمه اول سال معمولاً آلودگی هوا به دلیل کاهش رطوبت در سطح خاک و افزایش سرعت باد باعث فعال شدن کانون‌های انتشار گرد و غبار است اما باید تدابیر بیشتر، سریع‌تر و موثرتری برای کاهش آن اتخاذ کرد، با همه اینها هر وقت از احوال آلودگی هوا می‌پرسیم همه چیز خوب است و جای نگرانی نیست! و این می‌شود که هر سال به نحوی خاموش به وضعیتی بدتر از سال قبل نزدیک می‌شویم.
سایه آلاینده ثانویه اوزون بر سر تهران
داریوش گل علیزاده، معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: تهران در تابستان جاری ۲۶ روز در شرایط ناسالم قرار داشت که ۱۸ روز آن مربوط به آلاینده ثانویه اوزون است، منابع انتشار آلاینده اوزون که ثانویه و بسیار خطرناک است در واقع گرمای شدید نور خورشید ترکیبات عالی فرار و اکسیده‌های نیتروژن آلاینده‌های اوزون را ایجاد می‌کند و در سال ۹۸ حدود ۴۲ روز در تابستان شاخص اوزون به عنوان آلاینده معرفی شد، در سال ۹۸ به مدت ۱۶ روز و در سال جاری ۱۸ روز آلودگی اوزون داشتیم.
کیفیت بهبود هوا با چه راهکاری؟
وی می‌افزاید: برای کاهش آلاینده و کیفیت بهبود هوا دو موضوع باید مورد بررسی قرار بگیرد، جلوگیری از انتشار ترکیبات عالی فرار که ناشی از احتراق سوخت خودروها و انتشار بخار بنزین در جایگاه است که خوشبختانه طرح " کهاب" به استناد قانون ۱۶ هوای پاک مصوب شده و شرکت ملی پالایش نفت فعالیت‌هایی در این زمینه داشته است و تجهیزات بازیافت بخار بنزین در انبارهای بنزین و تانکرهایی که سوخت حمل می‌کنند نصب شده است.
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست تصریح می‌کند: مورد دیگر که در این جریان کمک می‌کند کاهش انتشار اکسیدهای نیتروژن است، فرایند احتراقی که در منابع ثابت مثل سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی که به استناد قانون ۱۷ هوای پاک معاینه فنی موتور خانه‌ها در دستور کار قرار گرفت. انتشار گازهای آلاینده از خودروها هم باید به حداقل برسد تا در پی آن آلاینده اوزون کاهش یابد.
نقش ۷۰ درصدی صنایع اصفهان در آلودگی هوا
وی در خصوص وضعیت آلودگی هوای اصفهان می‌گوید: بیش از ۷۰ درصد صنایع مستقر در اصفهان، بالقوه آلاینده هوا هستند و در شعاع ۵۰ کیلومتری قرار دارند مانند پالایشگاه، پتروشیمی، کارخانه سیمان و ذوب فلزات که همه اینها بالقوه آلاینده‌اند و اگر استانداردها را رعایت کنند اثرات تجمعی این آلایندگی به ویژه در فصل زمستان که با وارونگی هوا و انباشت آلایندگی در سطح هوای شهر اصفهان مواجه می‌شویم می‌تواند کمتر باشد اما حذف شدنی نیست، همانطور که گفته شد در کنار صنایع که سهم بسیار زیادی را به خود اختصاص داده‌اند نباید از نقش آلاینده‌های متحرک غافل شد شش مورد از آلاینده‌ها پایش می‌شوند در حالی که ذرات معلق با قطر کمتر از دو میکرون شاخص اصلی آلایندگی هواست.
افزایش جمعیت دلیلی برای آلودگی هوا
گل علیزاده خاطرنشان می‌کند: خوشبختانه در سال‌های اخیر در شرایط نامساعد سوخت گاز در اصفهان تأمین شده است و صنایع از سوخت مایع استفاده نکرده‌اند. البته صنایع ریخته‌گری با توجه به اینکه از سوخت مایع استفاده می‌کنند و سازمان محیط زیست استان اصفهان در سال قبل پایش خوبی در این زمینه انجام داده است و بقیه دستگاه‌ها همکاری لازم را انجام داده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: باید به این موضوع توجه کرد بارگذاری بیش از توان و خودپالایی هوا بیش از ظرفیت تهویه هوا عامل مهمی است، چنانچه خودروها استاندارد باشند و از سوخت مناسب و استاندارد هم استفاده کنند و سیستم‌های کنترلی روی صنایع نصب شود اصفهان و بسیاری از کلانشهرها مانند تهران ظرفیت بیش از این را ندارند و اثرات غیرمستقیم مانند ترافیک و جمعیت هم در آلودگی هوا نقش دارند زمانی که جمعیت افزایش یابد فعالیت‌ها زیاد می‌شود و افزایش مصرف انرژی هم آلودگی هوا را به همراه دارد.
لزوم انتقال صنایع اصفهان به خارج از شهر
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم صحبت تصریح می‌کند: در شهر اصفهان حتماً باید پایش و مقابله با صنایع آلاینده صورت بگیرد و به سمتی هدایت شوند که حداقل آلودگی را به دنبال داشته باشد و از فناوری‌های نوین که با محیط زیست سازگار باشد، بهره‌مند شوند تا میزان آلودگی هوا در اصفهان کاهش یابد. شایسته است تجهیزات لازم و نیروی انسانی در اختیار صنایع قرار گیرد تا بتوانند صنایع را به خوبی پایش و برنامه‌ها را به صورت هدفمند متمرکز کنند و با کمترین هزینه بیشترین اثربخشی را به همراه داشته باشند.
وی اظهار می‌کند: انتقال صنایع داخل اصفهان به خارج از شهر بحث بسیار مهمی است و باید این کار انجام شود و صنایع جدیدی تأسیس نشود چون شرایط اقلیمی، پایداری هوا و کم بارشی سبب شده با انباشت آلاینده‌ها مواجه شویم و در مورد انتقال صنایع بر اساس قانون ۱۴ هوای پاک و آئین‌نامه اجرایی که دولت مصوب کرده است در سال ۹۷ صنایعی که در محدوده سکونتگاه‌های شهری هستند علیرغم تمام امکانات اگر نتوانند آلودگی را کم کنند و راهی جز انتقال نباشد کارگروهی پیشنهاد شده است که اختیارات را به استان‌ها تنفیذ می‌کند.
آلودگی هوا جان مردم را می‌گیرد
گل علیزاده اضافه می‌کند: به علت توسعه شهرها صنایع همجوار سکونتگاه‌های شهری واقع شده‌اند که این امر سلامت مردم را تهدید می‌کند و خسارت‌های اقتصادی زیادی به همراه دارد و تنوع زیستی را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد. گزارشی در سال ۹۹ وزارت بهداشت انجام داد که میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا را بیان کرده است و هزینه آلودگی هوا در این گزارش چهار و سه دهم میلیارد دلار بوده که این هزینه بسیار بالایی است.
وی ادامه می‌دهد: تعداد مرگ و میر در تهران حدود سه هزار و ۷۵۰ مورد گزارش شده البته از سال ۹۵ تا ۹۸ این مقدار کاهش یافته اما متأسفانه در سال ۹۹ افزایش نسبی داشته است. کاهش آستانه تحمل افراد و رفتارهای خشونت‌آمیز از تبعات دیگر آلودگی است. در هشت کلانشهر که شهر قم هم به آن اضافه می‌شود شهر شیراز شرایط بهتری دارد. شهرهای مشهد، تبریز، اراک، کرمانشاه، اصفهان وضعیت مناسبی در آلودگی هوا ندارند و در فصل زمستان وارونگی دما را تجربه می‌کنند.
اثر مهم شرایط اقلیمی در آلودگی هوا
بابک صادقیان، رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: شرایط اقلیمی در کنار عوامل توپوگرافی در یک منطقه از عوامل مهم و تأثیرگذار در آلودگی هوا هستند وزش باد باعث تخلیه آلاینده و کاهش آلودگی هوا در یک منطقه می‌شود، البته موضوع فوق در نیمه اول سال با کاهش رطوبت در سطح خاک و افزایش سرعت باد باعث فعال شدن کانون‌های انتشار گرد و غبار می‌شود و بیشترین دلیل آلودگی نیمه دوم سال به ویژه در ماه‌های آبان تا نیمه بهمن ماه پایداری و سکون هوا، وارونگی دما و افزایش حامل‌های انرژی است.
بارگذاری بیش از حد ظرفیت مهمترین دلیل آلودگی هوا
وی ادامه می‌دهد: مهمترین عامل آلودگی هوای اصفهان بارگذاری بیش از ظرفیت اکولوژیک در منطقه مرکزی استان اصفهان است، لذا مهمترین اقدام، تمرکززدایی و ممانعت از بارگذاری جدید، انجام برنامه بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت تعریف شده در قانون هوای پاک است البته به شرط آنکه منابع اعتباری و ایجاد زیرساخت‌ها تأمین شود.
رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان هدف از تدوین سیاهه انتشار تعیین جرم آلودگی منتشره از منابع آلاینده مختلف بوده است نه سهم آلودگی آنها، برای تعیین سهم آلودگی هر منبع، شرایط جوی منطقه و سایر متغیرهای دیگر در بازه زمانی مورد نظر نیز دخیل است.
۴۳ روز ناسالم از ابتدای سال تاکنون در کلانشهر اصفهان
منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در گفت و گو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: از ابتدای سال جاری ۴۳ روز هوای ناسالم در شهر اصفهان گزارش شده که خیزش گرد و غبار و آلاینده‌های ناشی از آن علت آلودگی هوا بوده است اما علت آلودگی هوا در نیمه دوم سال از جمله پاییز و زمستان به خصوص فصل‌های آذر، دی ماه و بهمن ماه در سال گذشته هم این جریان بوده است و در سال گذشته ۱۲۲ روز آلوده بوده است.
میانگین بارش استانی ۱۰۷ میلی متر
وی می‌افزاید: در فروردین ماه و تابستان سامانه‌های جوی فاقد رطوبت بود و انرژی به صورت باد تخلیه می‌شد و بارش‌های مؤثری که آب روان ایجاد کند نبود، میانگین بارش استانی از مهر سال گذشته تا به حال ۱۰۷ میلی متر که ۳۵ تا ۵۰ درصد مناطق مختلف کاهش بارش داریم، ۴۰ درصد بارش نسبت به وضعیت نرمال کمتر شده است و در نوار شمالی استان که به روان آب تبدیل شده است. سامانه‌های جوی انرژی خود را به صورت باد تخلیه می‌کردند گرد و غبار ایجاد می‌کند.
خسارت ۱۴۰ میلیاردی کانون‌های فرسایشی بادی
شیشه‌فروش ادامه می‌دهد: در استان اصفهان با ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار سه میلیون و ۲۰۰ هکتار آن را بیابان تشکیل داده است. بر اساس مطالعات کارشناسی و پایش‌های میدانی ۱۶ کانون بحران فرسایش باد در استان شناسایی شده است و یک میلیون و ۹۰ هزار هکتار هم وسعت دارند که سالانه خسارت ناشی از کانون‌های فرسایشی بادی ۱۴۰ میلیارد تومان است که تندبادها و خیزش گرد و غبار و شن‌ها مناطق مسکونی، کانال‌های آب و تمام بخش‌های زیر ساختی را تحت تأثیر قرار داده و خسارتی به این شبکه‌ها وارد می‌کند.
وی تصریح می‌کند: در مناطق اردستان، آران و بیدگل، خوروبیابانک، نائین، برخوار، اصفهان و نطنز شرایط خیزش گرد و غبار وجود دارد و کانال‌های گرد و غبار شناسایی شده است و ۳۰۷ هزار جنگل‌های دست کاشت، پوشش گیاهی و ثبت شن‌های روان صورت گرفته است گیاهانی نظیر: طاق، اشنان و قوره گز در مناطق کشت می‌شود و امسال هم در هزار هکتار مناطق مستعد این گیاهان کشت شده است.
خشکی زاینده رود مزید برعلت در آلودگی هوا
مدیرکل بحران استانداری استان اصفهان اضافه می‌کند: خشکی زاینده‌رود، چشمه‌ها و قنوات در این جریان موثرند و ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی زراعی مستعد کشت نشده‌اند و قسمت‌هایی که کشت شده به کانون‌های گرد و غبار تبدیل شده است، کم بارشی، خشکی هوا، گرمای هوا در خردادماه، تیرماه و مردادماه چهار درجه افزایش دما را از حد طبیعی بیشتر کرده که این افزایش دما سبب شده شرایط خاصی ایجاد شود بنابراین عدم رطوبت، وزش باد و کانال‌های گرد و غبار داخلی را فعال کرده است.
نصب سیستم‌های پایش گرد و خاک در شهر اصفهان
شیشه‌فروش خاطر نشان می‌کند: وزش باد در تابستان از شرق به غرب کانون‌های باد را فعال می‌کند و گرد و غبار به همراه دارد. آلودگی هوا در سال جاری ناشی از گرد و غباری است که به واسطه وزش تندبادها ایجاد شده است. با توجه به این شرایط معادن هم در این آلودگی تأثیر دارند، ۶۵۰ معدن فعال وجود دارد که گرد و غبار ایجاد می‌کنند. خوشبختانه برای پیشگیری از گرد و غبار آئین نامه‌هایی تنظیم شده و هواشناسی در زمینه هشدار و آگاهی سامانه‌هایی را ایجاد کرده و استقرار ایستگاه سنجش گرد و غبار هم اقدامات دیگر در این زمینه است. سازمان زمین‌شناسی هماهنگی‌هایی با شهرداری اصفهان در این خصوص انجام داده است که سیستم‌های پایش گرد و خاک در شهر اصفهان نصب شود و به منابع طبیعی هم در جهت نهال کاری تاکید شده است.
وی تصریح می‌کند: شهر اصفهان با توجه به اینکه ۱۰ هزار واحد صنعتی دارد و حمل و نقل شهری هم در آن فعال است دانشگاه اصفهان و دانشگاه صنعتی مطالعاتی در این زمینه انجام دادند، بنابراین سازمان محیط زیست تا قبل از پاییز سال جاری با همکاری دانشگاه، شهرداری و اعضای کارگروه ضمن بررسی دقیق مطالعات باید برنامه اجرایی داشته باشند و به هر دستگاه اجرایی بر اساس دستور در انتشار آلاینده مطابق با قانون هوای پاک ابلاغ می‌شود تا انتشار آلاینده‌ها کنترل شود.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: طرح‌های ترافیکی در کنترل آلودگی نقش دارد، خارج کردن خودروهای فرسوده، تقویت و بازسازی ناوگان حمل و نقل عمومی و توسعه فضای سبز متناسب با شرایط اقلیمی اقدامات مؤثر دیگری در جریان کنترل آلودگی هواست، ۶۰۰ واحد صنعتی آلاینده شناسایی شده است که ۴۹۵ واحد در شعاع پنج کیلومتری شهر اصفهان قرار دارند که ۴۱۳ واحد آلایندگی دارند که باید مرتب پایش و اندازه گیری شوند و سیستم‌ها باید مطابق با آلودگی هوا تنظیم شوند که هدف پیشگیری از انتشار آلودگی باشد و سازمان محیط زیست مکلف به پایش و کنترل است.
نظر شما