بیانیه هیأت داوران نخستین جشنواره ملی عکس نیمه پنهان

در آیین اختتامیه نخستین جشنواره ملی عکس نیمه پنهان بیانیه جشنواره توسط «شهرام احمدزاده ترکمانی» نماینده هیأت داوران و رئیس اسبق هیأت مدیره کانون عکس اصفهان قرائت شد.

به گزارش خبرنگار ایمنا، در متن این بیانیه آمده است:

«عکاسی به عنوان رسانه‌ای گویا و پرکاربرد، نقش مهمی تاکنون در زندگی بشر ایفا کرده است. تا حدی که این نقش در مدرنیته و پیشرفت‌های روزافزون جهان معاصر را به هیچ روی نمی‌توان کتمان نمود.

عکاسی دارای وجوهِ متعددی است که آن را در مقام رسانه‌ای تأثیرگذار و عمومی مقبولیت بخشیده است. خصوصاً قابلیت بازنماییِ صریح و واقع‌گرایانه و عملکرد گزارشی دوربین که فاکتور مستندسازیِ واقعه‌ای یا وضعیتی را ممکن می‌سازد. بدین گونه عکس به سبب پذیرفته شدن به عنوان ابزاری در راستای القای واقعیت، همواره بیانگر روایتی است از آنچه که در جامعه می‌گذرد.

یکی از وجوهِ کاربردی و مهم عکاسی، نگاه اصلاح‌گرایانه به ناهنجاری‌ها، معضلات و آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی توسط عکاسان است که با تکیه بر وجه بازنمایانه‌ی دوربین عکاسی و نگاه جستجوگر و دغدغه‌مندِ عکاس تکوین می‌یابد و جنبه‌ای پژوهشی را ایجاب می‌نماید که در تاریخ عکاسی نمونه‌های فراوانی در این زمینه می‌توان جست.

جشنواره عکس «نیمه‌ی پنهان» که با محوریت نشان دادن تخریب‌ها، ناملایمات، رفتار غیر مسئولانه و اهمال در نگهداری از عمارات و بناهای تاریخی و میراث فرهنگی برگزار گردید گونه‌ای از این وجوهِ کاربردی عکاسی یعنی پژوهش و بازنماییِ آسیب‌ها و ناهنجاری‌های موجود در جامعه نسبت به داشته‌های فرهنگی هنری است.

میان عکاسی و معماری از بدو اختراع عکاسی پیوند معنایی مداومی وجود داشته است. اولین عکس تاریخ که در سال ۱۸۲۶ توسط نیسفور نیپس ثبت شده از یک بنا برداشت شده است. همینطور اولین عکس‌های اولین عکاسان تاریخ، همچون لوئی ژاک مانده داگر و هنری فاکس تالبوت نیز از مناظر و بناهای شهری برداشته شده است. این پیوند هنگامی که ماکسیم دو کمپ عکاس فرانسوی عازم سفری به سوی مصر و سوریه و اردن شد و از بناهای تاریخی به عکاسی پرداخت قوت گرفت و به تدریج و در ادامه با پرداختن عکاسان دیگر به عکاسی از بناها، عکاسی معماری به عنوان ژانری مستقل در عکاسی پدید آمد. در این برهه اتفاق جالبی شکل گرفت؛ عکس نمایانگر زیبایی و هنر معماریِ یک بنا تلقی می‌شد و همچنین خود عکس از آن بنا به صورت مستقل، به عنوان اثر هنریِ عکاس ارائه می‌گردید.

هنر معماری در هر نقطه‌ای مبین بخشی از فرهنگ و هنر و زیست مردم آن سرزمین قلمداد می‌شود و عکس‌های منتشر شده از معماری هر سرزمینی همچون ابزاری در معرفیِ فرهنگ ملت‌ها عمل می‌کند.

حاصل این رویه ثبت تعداد قابل توجهی عکس از بناهای معماری تاریخی در کشورهای مختلف است که هم در معرفی این آثار مورد استفاده قرار می‌گیرد و هم در حفظ و نگهداری آنها سهم بسزایی داشته و کماکان دارد.

در بسیاری موارد تخریب بناها که بر اثر عوامل طبیعی و غیر طبیعی انجام می‌شود عکس‌های موجود از بناها به منظور ترمیم و بازسازی بناها مورد استفاده قرار می‌گیرند و کاراییِ بسیار مؤثری دارند.

در ایران نیز از بدو ورود دوربین، عکاسان به تدریج به آثار تاریخی و بناها توجه نشان دادند و به ثبت آنها مشغول شدند. ارنست هولتسر، تکنسین آلمانی که در دوره قاجار در ایران می‌زیست از جمله عکاسانی است که تعداد قابل توجهی عکس از بناهای معماری شهر اصفهان در آن زمان ثبت نموده است که متأسفانه تعدادی از این آثار ثبت شده اکنون دیگر وجود ندارند و عمارت‌هایی چون آینه‌خانه، نمکدان و تعدادی از این دست به کلی تخریب شده‌اند و فقط عکس‌های آنها باقی مانده است.

در ادامه و با گسترش ابزار دوربین، عکاسان بسیاری به ثبت آثار تاریخی کشورمان در دوره‌های مختلف پرداختند و همواره این آثار، خصوصاً بناهای تاریخی شهر اصفهان مورد توجه بوده است.

اکنون نیز انعکاس وضعیت بناها توسط عکاسان هم در جهت ثبت دوره‌ای و زمانی و هم در جهت حفاظت از آنها می‌تواند اثری مثبت و تأثیری قابل توجه داشته باشد.

در طی داوری آثار دریافت شده توسط دبیرخانه‌ی جشنواره، چندین نکته‌ی بارز به چشم می‌آمد که ذکر آنها خالی از لطف نیست. تعداد نسبتاً بالای آثار ارسالی از سوی هنرمندان با توجه به محدودیتِ موضوع و زمان فراخوان، همچنین مکان که تنها آثار تاریخی شهر اصفهان را شامل می‌شد قابل توجه بود. همچنین تنوع آثار و توجه به نکته‌های متعدد در عکس‌ها نشان از تفکر عکاسانه عکاسان شرکت کننده داشت.

در میان آثار عکس‌هایی نیز به چشم می‌خورد که شاید مرتبط با موضوع اصلی جشنواره نبودند ولی پرده از ناهنجاری‌های دیگری همچون ساخت و سازهای ناهمگون در کنار زاینده‌رود، کوه‌ها و فضاهای طبیعی و … برمی‌داشتند که جای تأمل دارند.

گرچه آثار دریافت شده قابل توجه بودند اما هیأت داوران معتقد است در صورتیکه زمان فراخوان بازه بیشتری می‌داشت و در آن بازه کارگاه‌های مناسب در جهت فراخوان برگزار می‌گردید نتایج مناسب‌تری در جهت اهداف جشنواره حاصل می‌شد.

در روند داوری آثار که در سه نوبت متوالی و مدت زمانی نسبتاً طولانی انجام شد توجه کافی به موضوع و نمایان‌سازی آسیب‌ها، جستجو گری و ارائه‌ی مستندات در عکس در کنار نگاه هنرمندانه‌ی عکاسان مورد ارزش‌گذاری قرار گرفت و در نهایت تعداد … اثر برای چاپ در کتاب و … اثر به منظور نمایش در نمایشگاه انتخاب شدند. ضروری است این نکته متذکر گردد که برای ارزیابی و راستی آزمایی آثار و همچنین مرتبط بودن عکس‌ها به موضوع جشنواره از نظر کارشناسان اهل فن در زمینه میراث فرهنگی از سوی دبیرخانه استفاده شد.

هیئت داوران جشنواره متشکل از آقایان حمیدرضا صیادی، محمدرضا مؤمنی و شهرام احمدزاده ترکمانی ضمن ارج نهادن به نگاه دغدغه‌مند برگزارکنندگان جشنواره و دوستان شرکت کننده در این جشنواره، امید دارد با تداوم چنین رویدادهایی، همگان نقشی مثمر ثمر در حفظ آثار تاریخی و فرهنگی این مرز و بوم و فرهنگ غنی آن داشته باشیم.»

کد خبر 510522

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.