به گزارش ایمنا، چند هفته قبل از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی رهبر کبیر انقلاب، ویلیام راجرز، فرمانده ناو جنگی وینسنس آمریکا، دستور شلیک و هدف قرار دادن هواپیمای ایرباس آ ۳۰۰ با شناسه پرواز IR۶۵۵ را صادر کرد. دستوری که منجر به شهادت بیش از ۲۹۰ مسافر و خدمه پروایز این هواپیما بر فراز خلیج فارس شد. این هواپیمای مسافربری از فرودگاه بندرعباس به سمت فرودگاه دبی بر فراز آب‌های سرزمینی کشورمان در آب‌های نیلگون خلیج فارس در محدوده جزیره «هنگام» در حال پرواز بود که به وسیله دو موشک اگزوسیه شلیک شده از ناو وینسنس آمریکا که به آب‌های سرزمینی ایران وارد شده بود، مورد اصابت قرار گرفت.
اما «سقوط ایرباس در خلیج فارس: جنایت آمریکایی‌ها بود یا یک اشتباه؟» این عنوان سوالی بود که در سالگرد وقوع این حادثه در کلاب هاوس به بحث و بررسی گذاشته شد. صادق زیباکلام فعال سیاسی اصلاح طلب و استاد دانشگاه، حبیب احمدزاده مستندساز و محقق ایرانی، مسعود ده نمکی کارگردان و فعال رسانه‌ای، دیاکو حسینی کارشناس بین‌المللی و جمعی دیگر از چهره‌های سیاسی و حقوقدان و رسانه‌ای در این نشست نگاه خود به این واقعه را بیان کردند.
آنچه پیش روی شماست، مشروح این نشست مجازی است؛
صادق زیباکلام، فعال سیاسی اصلاح طلب
زدن ایرباس در حقیقت کیفرخواست طولانی است که از ۲۸ مرداد سال ۳۲ تا امروز ادامه دارد. بخش عمده ای از این کیفرخواست ساخته و پرداخته ذهن ماست. بخش عمده ای تحریف شده است و همه واقعیت را نمی‌گوییم. خیلی از اینها روایت یکسویه و یکجانبه است از جمله زدن هواپیمای ایرباس و بسیاری از مواد کیفرخواستی که علیه آمریکایی‌ها صادر کرده‌ایم.
حبیب احمدزاده، مستندساز و محقق ایرانی
در کشور ما بحث توهم توطئه وجود دارد. آقای زیباکلام همه همه چیز را توطئه و توهم آن می‌داند. من در جنگ بودم و هیچیک از گروه‌هایی که به این توطئه معتقدند را نمی‌شناسم.
این که دولت آمریکا دارد توطئه انجام می‌دهد یا نه را نمی‌دانم. آمریکایی‌ها عکس‌العمل‌های غلط ما را بابت هزینه‌های بزرگی که می‌دهیم برآورد می‌کنند. تاریخ کشور ما با این ماجراها عوض شد. ناصرالدین شاه دستور قتل امیرکبیر را داد. در خاطرات لیدی شل آمده روز قبل از مرگ امیرکبیر، او پیش ناصرالدین شاه رفت تا امان نامه برای امیرکبیر بگیرد. او امان نامه را می‌دهد ولی به محض اینکه همسر سفیر انگلیس می‌رود دستور قتل امیرکبیر را می‌دهد. من نمی‌دانم ناصرالدین شاه با این حرکت سفیر تحریک شد یا نه. ولی اگر ذهنیت باشد، اگر سفیر عاقل‌تر بود و دنبال نجات جان امیر بود، هیچوقت نمی‌آمد ذهن شکاک ناصرالدین شاه را بیشتر تحریک کند.
در کودتای ۱۲۹۹ رضاخان، ما دو گروه نظامی در ایران داشتیم. قزاق‌ها از قزوین به بالا حاکم بودند و به خاطر انقلاب روس‌ها به دست روس‌های سفید افتادند و توسط ژنرال آیرونساید هدایت می‌شدند و سوئدی‌ها که ژاندارم‌ها را در تهران داشتند. شب به احمدشاه گفتند ژاندارم‌های سوئدی می‌خواهند کودتا کنند از قزاق‌ها کمک بخواه. در حالی که قزاق‌ها بالاتر از قزوین آماده حرکت به تهران بودند. قزاق‌ها با نامه احمدشاه به تهران وارد شدند. برای همین کودتا بدون خونریزی بود.
در کودتای نوژه گفتند قرار است تهران را بمباران کنند. در کودتای نوژه که ۴۰ روز قبل از جنگ بود، ما به دست خودمان خلبان‌ها را دستگیر کردیم. در حالی که قرار بود کودتاچیان با ۴ تا اتوبوس بیایند به سمت تهران و پادگان نوژه را بگیرند. همین الان ۴ تا نظامی برود در پارک لاله و عده‌ای هم آنجا آماده حرکت باشند، ما مشکوک می‌شویم. می‌شود گفت در جو انقلاب که همه مشکوک بودند، آیا دلیل این نیست که دشمنان عکس‌العمل‌های غلط ما را درک می‌کنند و بر آن اساس برنامه‌ریزی می‌کنند. خیلی از رفتارهای ما در قبال اسرائیل را آنها دوست دارند و مظلوم نمایی می‌کنند.
ما بهتر درباره فلسطین و هولوکاست می‌توانیم حرف بزنیم ولی یک نکته وجود دارد. مثالی بزنیم. شهید فهمیده. ما در جنگ می‌دانستیم بحثی به نام شهید فهمیده و زیر تانک رفتن نداریم. کسی که می‌رود زیر تانک هرگز نمی‌تواند ۱۰ نارنجک را با خود به زیر تانک ببرد و منفجر کند. فقط مین‌های ضدتانک خاص می‌توانند تانک را منفجر کنند. شما ۵۰ تا نارنجک زیر تانک بگذارید منفجر نمی‌شود. آن افراط الان به این تفریط رسیده که همه شهید فهمیده را مسخره می‌کنند.
من نمی‌دانم شهید فهمیده چند سال داشته ولی این که یک نوجوان در آن شرایط روحی که ما سیستم نظامی واقعی نداریم و بخاطر انقلاب و جنگ ما هیچ سیستمی نداریم، که باید از تاریکی شب بترسد می‌آید و ۴۰ روز در خرمشهر می‌جنگد. اگر این آدم از پایه احساسات رفته باشد همان انفجارهای اولیه باعث می‌شود برگردد. این آدم رفته و شهید شده و قرائت شجاعت او بسیار مهم‌تر از زیر تانک و بالا تانک رفتن است. عده‌ای می‌روند این قضایا را برای امام تعریف می‌کنند و ایشان می‌گوید این نوجوان رهبر ما است.
قضایا ساده است. هر یک از ماجراها شرایط خاص دارد. ما امروز داریم درباره ایرباس حرف می‌زنیم. موارد دیگری از جمله از دیوار سفارت رفتن وجود دارد و می‌توان درباره آن حرف زد. اگر موافقید روی بحث ایرباس برویم.
صادق زیباکلام
داستان ایرباس خیلی پیچیده نیست. آمریکا در سلسله ضد منافع ملی ایران کار کردن تردید ندارند. من از آن کیفرخواست بلندبالا حرکت می‌کنم و فقره به فقره جلو می‌رویم که آیا اساساً این کیفرخواست ما علیه آمریکا چقدر با واقعیت‌ها انطباق دارد.
از کودتای ۲۸ مرداد تا سیاست‌های ضد ایرانی تا عملکرد آمریکایی‌ها در انقلاب که معتقدیم تا دقیقه ۹۰ از شاه پشتیبانی کردند و فهرست توطئه‌ها بعد از انقلاب. چون شما اصرار دارید مطالب دیگر را فراموش کنید، اتفاقاً تا آن مطالب روشن نشود قضیه ایرباس روشن نمی‌شود. ما معتقدیم آمریکایی‌ها تعمدا ایرباس را زده و فرمانده راجرز فرمانده ناو وینست قطعاً تشخیص می‌داد این هواپیما مسافربری و ایرباس سنگین است. غیرممکن است این پرنده را در رادار، فانتوم یا هواپیمای جنگی ببیند و بعد تعمدا از دید ما می‌زنند و بعد هم می‌گویند اگر نیایید قطعنامه ۵۹۸ را قبول نکنید از این وقایع خیلی بیشتر اتفاق می‌افتد. دنیا هم سکوت کرد. ما هم مجبور شدیم قطعنامه را قبول کنیم.
به یک نکته ساده توجه کنیم صدها صفحه تحقیق پنتاگون و سنای آمریکا و دیگران انجام دادند که چطور ناخدا راجرز دستور شلیک می‌دهد و چنین اشتباه سهمگینی را متحمل می‌شوند؟ آمریکایی‌ها به ما دروغ می‌گویند به خودشان که نمی‌خواهند دروغ بگویند. این همه تحقیق کنند که چطور ناو وینست شلیک کرده و اشتباه را مرتکب کرده؟ آیا ما ایرانی‌ها خواسته‌ایم از این تحقیقات باخبر شویم؟ تحقیقات پنتاگون و سایر نهادهای مستقل چه بوده؟ صورت مساله برای ما روشن است. به راجرز گفته بودند بزنید دیگر برای چه تحقیق کنیم؟ فرض بگیریم شما خلبان هستید و یک اتوبوس عراقی را با فانتوم زده‌اید. اگر به واسطه زدن این اتوبوس شما مدال گرفته باشید حاضرید این مدال را در طاقچه خانه آویزان کنید و بعد که می‌پرسند بگویید من یک اتوبوس پر از زن و بچه عراقی را جای یک اتوبوس نظامی زدم؟ آیا افتخار می‌کنید؟ چرا شما فکر می‌کنید زدن ایرباس خیلی برای نظامی ایرباس افتخار داشته که به او مدال هم داده اند؟ ابتدایی‌ترین سوالات را درباره ایرباس ما نمی‌خواهیم بپرسیم. اگر ایرباس را تعمدا زده اند چرا تحقیق می‌کنند؟ نفس زدن یک هواپیمای مسافربری چقدر اهمیت دارد که به او مدال شجاعت می‌دهند؟ این پرسشها را هیچوقت مطرح نمی‌کنیم.
آیا وضعیت در جنگ به صورتی بود که ما می‌خواستیم ادامه دهیم و آمریکایی‌ها می‌خواستند جنگ تمام شود و بعد ایرباس را می‌زنند؟ تئوری ایرانی‌ها با مشکل مواجه می‌شود چون از سال ۶۵ برخی ایرانی‌ها از جمله مرحوم هاشمی متوجه شده بودند پیروزی در کار نیست و ما داریم وقت و بودجه و جان جوانان را هدر می‌دهیم. قبل از پذیرفتن ۵۹۸ تمام سرزمین‌هایی که در عراق از خرداد ۶۱ و فتح خرمشهر گرفته بودیم و ما تصمیم به ورود به خاک عراق گرفتیم تا ظرف ۶ سال آینده، جزایر مجنون و فاو را گرفتیم. تمام اینها را عراقی‌ها در ماه‌های آخر جنگ پس گرفته بودند و ما نتوانسته بودیم یک وجب در خاک عراق باشیم. این که بگوییم ایرباس را زدند تا ۵۹۸ را بپذیریم دروغ بزرگ تاریخ است که ما برای خودمان درست کردیم. جنگ به طرز هولناکی علیه ما پیش می‌رفت و اگر ما قطعنامه را قبول نمی‌کردیم عراقی‌ها حتی ممکن بود وارد سرزمین ما شوند.
نمی‌خواهیم بپذیریم چطور فاو و جزایر مجنون را پس دادیم. چطور کفگیر ته دیگ خورده بود و جبهه‌ها خالی مانده بود. یکی دو سال این وضعیت شروع شده بود که باید هر چه سریع‌تر جنگ را متوقف کنیم. ما این واقعیات را نمی‌خواهیم ببینیم و به جایش می‌گوئیم ایرباس را زدند تا قطعنامه را بپذیریم. نه، خاتمه دادن جنگ از مدت‌ها قبل به گونه‌ای اجتناب ناپذیر تصمیم گرفته بود. امام پس از جمله نوشیدن جام زهر می‌گویند من درباره جنگ هر چه گفتم پس گرفتم و آبرویی اگر داشتم با خدا معامله کردم. نه پیروزی در کار نبود. اگر جنگ ادامه می‌یافت ای‌بسا بخش‌هایی از ایران را عراقی‌ها می‌گرفتند. این که آمریکایی‌ها ایرباس را زدند دروغ شاخدار بزرگی است که ما برای خودتان درست کرده‌ایم چون مدت‌ها بود کفگیر جنگ ته دیگ خورده بود. اساساً نخواستیم استراتژی جنگ را بررسی کنیم. یکی دو سال پیش آقای رضایی گفتند ورود به خاک عراق اشتباه بوده. ما هیچوقت نخواستیم درباره جنگ بعد از ۳۰ سال واقعیت‌ها را ببینیم. همچنان دوست داریم در رویاهای خودمان، خود را پیروز بدانیم.
حبیب احمدزاده
امشب خوشحالم از روش‌های بحث آقای زیباکلام یاد بگیرم. یکی از روش‌های بحث ایشان این است که یکی از نقاط ضعف استدلال طرف مقابل را بگیرم و تمام استدلال را رد کنم. من سال ۷۶ نامه‌ای به کاپیتان‌های آمریکایی نوشتم. چندین جواب گرفتم و یک نامه را دریافت کردم که سرمقاله‌ای از یک روزنامه بود.
یک گزارش تحقیقات مستند دریافت کردم به نام دریایی از دروغ. در این گزارش نوشته است پیروزی در دریا بسیار مهم است. راجرز خود را برای جنگ آماده می‌کرد. او در ۱۹۸۷ به فرماندهی ناو وینسس میلیارد دلاری ارزش داشت. راجرز هرگز زیر آتش قرار نگرفته بود. او در ۱۹۸۸ با دشمن درگیر شد و برای مرگ و زندگی تصمیم گرفت. آن زمان لحظه‌ای بود که باید سربلند بیرون می‌آمد. انهدام پرواز ایرانی فاجعه بشری بود و برای نیروی دریایی رسوایی بود.
گران‌ترین کشتی آمریکا در اولین حمله خود هواپیمای ایرانی را هدف گرفت. وینسس در حمله با نقض قوانین بین‌المللی درون آب‌های ایران بود. افسر پنتاگون متوجه شده بود که زیر تیترهای تحقیرآمیز قرار می‌گیرد. بنابراین کاری را کرد که همه نیروهای دریایی پس از اشتباه انجام می‌دهند: دروغ گفتن و اعطای مدال.
این را نه مسعود ده نمکی گفته نه آقای خاتمی در نماز جمعه، بلکه این را خودشان می‌گویند. برایم عجیب است شما می‌گوئید من به همه اینها احاطه دارم. من کاپیتان نیروی دریایی بوده بوده‌ام ۱۲ مایل از خط ساحلی هر کشوری حریم دارد. یک سانتیمتر کسی رد شود مانند رد شدن از مرز است.
همانطور که ناوچه آمریکایی که از مرز رد شده بود و در اروندرود خط میانه برای هر دوی ما ایران و عراق یک نشانه است که هیچکس حق ندارد از این خط رد شود. این که چرا مدال دادند را در کتاب مرکز طوفان گفته اند. امیدوارم شما این کتاب را خوانده باشید. گزارش فوگارتی را داریم. کتاب آقای راجرز هم هست. تا قسمتی با حرف شما موافقم. این بحث شهید فهمیده است. دستگاه تبلیغاتی ما به خاطر حماقت روی نکات کوچک و احساسی دست می‌گذارد. ولی دلیل نمی‌شود نقاط واقعی وجود ندارد. هر جای دنیا بود این سوال پیش می‌آید که چرا ناو آمریکایی که به بهانه حفاظت از حمل نفت به خلیج فارس آمده اند چرا از صدام حمایت می‌کنند؟
تا سال ۶۶ که هواپیماهای خارجی در اختیار عراق بود تا حد خارک می‌آمدند. جنگ را آمریکا به تنگه هرمز گسترش داد. این آمریکایی‌های خیلی خوب چرا باید به پشتیبانی از صدام بیایند؟ در ۱۱ سپتامبر بوش پدر گفت صدام به دو کشور حمله کرده باید تنبیه شود.
یک ناو داخل خلیج فارس آمده. ۳۶ روز قبل ناو استارک آمریکا توسط هواپیمای عراقی مورد اصابت قرار می‌گیرد و ۳۶ خدمه کشته می‌شوند. کشتار در ناو استارک و این که عراق قبول می‌کند خسارت را بپردازد. روزی که ناو وینسس ایرباس را می‌زد روز استقلال آمریکا است و به آنها گفته بودند ایرانی‌ها در این روز برای تحقیر آمریکا عملیات نظامی می‌کند. می‌گویند آن موقع یک هواپیمای فانتوم بالای سر ایرباس پرواز می‌کند. گزارش محرمانه پنتاگون مقابل من است. به هیچ وجه به هواپیمای نظامی بالای سر ایرباس اشاره نمی‌کند. آنها در حلبچه تا ۲ ماه پس از حمله شیمیایی هم می‌گفتند کار ایرانی‌هاست. چون قرارداد داشتند که به هیچ وجه یک بار اسم عراق در حمله شیمیایی نیامده است تا زمانی که عراق به کویت حمله کرد.
اگر اسمی بود من مدال آقای راجرز را از او می‌گیرم به سینه شما می‌زنم تا در کمد خانه‌تان قائم کنید.
این را قبول دارم که ما در سال ۶۷ دچار مشکل در جنگ بودیم ولی این که ما از روز اول جنگ می‌گفتیم اعلام شود متجاوز کیست تا جنگ تمام شود. الان همه می‌گویند عربستان گفت صلح کنید تا ما غرامت بدهیم. تریاکی‌ها وقتی دور هم جمع می‌شوند سرشان که لول می‌شود می‌گویند همه چیز برای شما می‌خرم ولی فردا یادشان می‌رود. صدام اگر عاقل بود بعد از ۸ سال گذشته از جنگ هم به دیگر کشورها تجاوز نمی‌کرد ولی او ۲ سال بعد از جنگ به کویت حمله کرد. یک بار نماینده سازمان ملل به موزه جانبازان شیمیایی آمد. ایشان دو سوال پرسید گفت می‌دانید چرا غرب تاکنون به ایران حمله نکرده؟ گفت تنها دلیلش این است که ایرانی‌ها تنها ملتی هستند که در جنگ ثابت می‌کنند اگر ملتی به آنها تجاوز کرد رهایش نمی‌کنند به خاکش وارد می‌شوند و انتقام می‌گیرند. غرب می‌گوید اگر با ایران جنگ شروع کردید شروع با شماست ولی پایان با شما نیست.
بارها گفته‌ایم درباره جنگ بحث کنید ولی یک نکته را باید به دشمن بگوییم اگر به ما یک چاقو زدید ما ۱۰ تا چاقو می‌زنیم. این باعث بازدارندگی می‌شود. ما هزینه را داده‌ایم و موقع سود بردن است. این نیست که اشتباهاتمان را نگوییم. یک اصل داریم و آن این است که همه دعواهای سیاسی باید تا جایی باشد که چیزی به نام ایران بماند. این که اصلاً نمی‌گذارند بحث شود و هر سرما خوردگی ایجاد سرطان می‌کند. این که بحث‌های شما گل می‌کند برای این است که نگذاشتند امثال شما حرف بزنید. غلط حرف زدن و تبلیغات اشتباه را باید از اصل بحث مجزا کنیم.
علیرضا نامور حقیقی، تحلیلگر مسائل سیاسی و استاد دانشگاه تهران
آقای زیدآبادی در کتابش به غلط نوشته بحث مدال را من به اشتباه در مطبوعات ایران آوردم. من چون در مطبوعات خارجی دیدم گفتم مدال دادن به راجرز درست است و درباره آن فیلم ساخته شده است. ایمیل‌هایی برای آقای راجرز فرستاده بودند و بی بی سی درباره آن مستند ساخته است. آقای گروسیک درباره چالش‌های ایران و آمریکا توضیح می‌دهد که روابط ما چطور بد پیش رفت و یکی از موارد هم این مدال است که به آقای راجرز دادند. این که آقای زیباکلام درباره جنگ می‌گوید کاملاً درست است.
یک اشتباه محاسباتی درباره ظرفیت، توانایی و ایده آل مطرح می‌کنید و اگر این ایده آلی که طرح می‌کنید متناسب با توانایی و ظرفیت شما نباشد به آن نمی‌رسید. درباره جنگ این را می‌بینید که به تدریج حمایت مردم کم شد و در اسفند ۶۶ نیروها در جنگ بسیار کم شد و تا آن موقع به اطلاع آیت الله خمینی نمی‌رساندند. منابع اقتصادی ما بسیار محدود بود. جنگ نفتکش‌ها را داشتیم و دولتی سرکار بود که دلسوز مردم بود. سیاست ادامه جنگ را مردم حمایت نمی‌کردند. در محیط بین‌المللی هم به ما اجازه نمی‌داد دنبال سیاست مجازات صدام باشیم. اصرار بر این سیاست فقط هزینه‌زا بود که می‌توانست صلح زودتر انجام شود. در فاو می‌توانست انجام شود که نشد. فرصتی را از دست دادیم و بین ۶۵ تا ۶۷ زمین‌ها را از دست دادیم و موقع صلح کلی زمین در دست عراق داشتیم.
من با آقای جفری کمپ مصاحبه کردم که عضو شورای امنیت ملی آمریکا بود، او گفت درباره صدام اشتباه کردیم. درباره جنگ هم ما اشتباه کردیم. الان این را درباره غنی سازی داریم انجام می‌دهیم. جامعه اغنا نیست، ظرفیت اقتصادی تولید ثروت ما توان ادامه این اهداف را نمی‌دهد و جامعه بین‌المللی هم نمی‌پذیرد. هزینه‌های مرگ در کرونا را هم باید جز هزینه‌های تحریم و غنی سازی بگذارید.
درباره ایرباس در واشنگتن پست نوشته که بوش به دو نفر در آن ناو جایزه داده است. اسکات ای لاستیک علاوه بر کاپیتان راجرز مدال گرفته و آقای لاستیک مسئول جنگ موشکی ناو بوده است. ولی یکسال و نیم تا دو سال بعد به او مدال داده اند و نگفته اند برای زدن ایرباس بوده ولی از شجاعت آنها به خوبی ذکر و حمایت می‌کنند.
در مورد واشنگتن پست صحبت می‌کند و روحیه ویل راجرز را توضیح می‌دهد که نسبت به ایرانی‌ها تهاجمی بوده است. این که خودش تصمیم گرفته یا بحث‌های نظامی بوده بحث‌های مسؤلیت با آمریکایی‌هاست. ما اشتباه حقوقی کردیم و می‌توانست باعث مجازات دولت آمریکا و دادن خسارت‌های سنگین از سوی آنها می‌شد. این که بگوییم این نوع مدال دادن و سیاست آمریکایی‌ها مورد تأیید آنهاست یا نه بحث دیگری است. اگر دموکراتها بعد از ریگان سر کار می‌آمد شاید مدال نمی‌دادند. به کاپیتان کشتی و مسئول موشکی مدال دادند و تصویر بیرونی این است که چه غلط و چه درست، سیاست شلیک به آمریکا مورد حمایت است.
حتی کمیسیونی برگزار نشد که از آنها استیضاح کنند چرا شلیک کردند. در سفارت لیبی که یک نفر کشته شد صد تا کمیسیون برگزار کردند. اگر در ماجرای ایرباس جای ایران یک کشور دیگر بود صد بار از آنها می‌پرسیدند. این نشان می‌داد حد بازی ما محدود بوده نه بلد بودیم بازی رسانه کنیم نه دیپلماسی داشتیم و از کشته شدگان ایرباس نتوانستیم دفاع کنیم. این بازی اشتباه و مشکلات را هنوز داریم. درسی که از سقوط هواپیما و جنگ بگیریم باید درباره غنی سازی اجرا کنیم وگرنه دوباره شکست می‌خوریم.صادق
صادق زیباکلام
ناو در جایگاه منطقه جنگی بوده و بعد از اینکه فرماندهان ناو بازنشست می‌شوند از آنها تقدیر می‌شود و مدال می‌گیرند. برای زدن هواپیمای ایرباس نبوده بلکه برای خدماتشان در دوره جنگ بوده است.
حبیب احمدزاده
اسم مدال ابراز شجاعت در عملیاتی رزمی است. در کتاب ویل راجرز هم نوشته شده که هواپیمای نیروی هوایی آمریکا به محل زندگی او آمد تا خود ریگان به او مدال بدهد. بعد خبرنگاران فهمیدند و ملاقات لغو شود. شما می‌گوئید مدال ندادند. ببینید این مدال‌های شجاعت در جنگ را به چه کسی می‌دهند. شما فیلم ورود ناو وینسس به آمریکا را ببینید. آقای راجرز می‌گوید دو روز بعد از زدن هواپیما به عمان رفتیم و بعد دو کارشناس رسانه آمدند و تا فیلیپین من را آموزش می‌دادند چه بگوییم و چه نگوییم. بعد در فیلیپین هم یک کارشناس دیگر روی من کار کرد.
آمریکا مانند یک بچه بی مسؤلیت است که آمده است این‌طور دنیا را به آشوب کشیده است، شما اگر می‌گوئید مدال دادن خوب است بیایید به بن لادن مدال بدهید که در نماز جمعه شرکت کرده است. ببینید آمریکایی‌ها با ما چه می‌کنند.
صادق زیباکلام
توضیح داده شد در دو سال آخر جنگ وضع ما چقدر خراب بود و صدام جنگ افزار مدرن داشت و برگ برنده ما داوطلب انسانی بود که آن هم عملاً کفگیر ته دیگ خورده بود. اقتصاد کشور هم فلج شده بود. چرا ما مجبوریم نگاهمان به زدن ایرباس این باشد که بخشی از جنایات آمریکا است. برای این که دشمنی با آمریکا وجود دارد و کیفرخواستی که عرض کردم را می‌توانیم ارائه دهیم. اگر کسی بپرسد چرا این تخاصم و تنش و دشمنی بین شما و آمریکا است دو پاسخ می‌دهند. دسته اول می‌گویند نهضت اسلامی ایران از سال ۱۳۴۰ و مبارزه امام خمینی علیه آمریکا بوده است و بعد هم مکرر از بیانات ایشان می‌آورند که چطور دشمنی با آمریکا محور انقلاب بود. این یک پاسخ است که ذات انقلاب آمریکا ستیزی است.
پاسخ دوم به ذات آمریکاستیزی انقلاب نمی‌پردازد و می‌گوید آمریکایی‌ها در ایران منافعی داشتند و رژیم شاه هر گامی برمی‌داشت در جهت تأمین منافع آنها بود و انقلاب این پایگاه را از آمریکایی‌ها گرفت. پس طبیعی است آمریکایی‌ها دشمن باشند. بعد ماجراهای بعد از انقلاب و جنگ پیش می‌آید تا به زدن ایرباس برسیم.
بیاییم مقداری علیه کیفرخواست تاریخی‌مان علیه آمریکا دقت کنیم. از کودتای ۲۸ عجالتاً صرف نظر می‌کنم و نقش کسانی که با مصدق درافتادند و آیت الله کاشانی و نقش ایرانیان را کار ندارم. فرض می‌کنم ما ایرانی‌ها هیچ نقشی نداشتیم و آن ۱۰۰ هزار نفر که به نفع محمدرضا شاه پهلوی به خیابان‌ها ریختند همه مزدور و اجیر آمریکا بودند. آن ۲۵ سال جالب است. از کسانی که می‌گویند آمریکایی‌ها در آن ۲۵ سال جلوی صنعت و کشاورزی و پیشرفت و توسعه را گرفتند می‌پرسم بعد که انقلاب شد شما انقلابیون کدام صنعتی که در آن ۲۵ سال به وجود آمده بود را نابود کردید؟ مگر غیر این است که آن صنایع تا امروز ادامه یافتند؟ ذوب آهن اصفهان، پتروشیمی، فولاد و مس سرچشمه که شاه ایجاد کرده بود مگر جز این است که جمهوری اسلامی آنها را ادامه و توسعه داد و در کنارشان مانند آنها را ساخت. این که بگوییم هر چه شاه کرده بود به دستور آمریکایی‌ها خیانت بود چرا ما این خیانت‌ها را حفظ کردیم؟
در دوران انقلاب می‌گوئیم آمریکایی‌ها تا دقیقه ۹۰ از شاه پشتیبانی کردند. تحقیقات موثق آقای عمادالدین باقی می‌گوید تعداد کل کشته شدگان دو سال آخر انقلاب سال‌های ۵۶ و ۵۷ به ۳۰۰ نفر هم نمی‌رسد. گرچه یک نفر هم زیاد است. برخلاف این که می‌گوئیم، اتفاقاً محمدرضا شاه پهلوی انگشت اتهام را سمت آمریکا و انگلیس می‌گیرد و می‌گوید این دو کشور در نهان دستشان با انقلابیون در یک کاسه بود. او در دوران انقلاب بارها گفت و در خارج از ایران هم بارها گفته و نوشته و اذعان کرده کدام انقلاب؟ اینها همه بازی بود که من سقوط کنم چون اقداماتی کرده بودم که بر خلاف منافع آمریکایی‌ها بود.
اینها را ببینید تا برسیم به بعد از انقلاب. پس از انقلاب نخستین ملاقات رسمی بین ایران و آمریکایی‌ها در آبان ۵۸ در الجزیره برگزار می‌شود. شماری از بلندپایه‌ترین مقامات جمهوری اسلامی برای سالگرد انقلاب الجزایر می‌روند. مرحوم مهندس بازرگان، چمران و دکتر یزدی می‌روند. به آنها اطلاع می‌دهند هیأت آمریکایی آقای برژنسکی مشاور امنیت ملی آمریکا و سایروس ونس وزیر خارجه و وزیر دفاع و چند مقام آمریکایی بودند.
ایرانی‌ها با هم شور می‌کنند و دعوت را می‌پذیرند. می‌نشینند و مذاکره می‌کنند. این مذاکره چون رسمی بوده یادداشت‌های آن ثبت شده است و چیزی نیست که از خودمان ابداع کنیم. خلاصه حرف آمریکایی‌ها این است که ما انقلاب شما را به رسمیت شناختیم و سرجنگ نداریم. حجم گسترده‌ای از سفارشات تسلیحاتی، بمب و هواپیما و سوخت نیروگاه را شاه سفارش داده و اینها در اختیار ما راکد مانده و اینها باید حل شود. حساب‌های متعدد دولت ایرانی در آمریکا است که باید تعیین تکلیف شود. یک هیأت معرفی کنید که ما اینها تحویل دهیم. وقتی هیأت به ایران می‌آید همه به آنها حمله می‌کنند که چه حقی داشتید با آمریکایی‌ها حرف بزنید؟ عین همان بلوایی که برای ملاقات و قدم زدن ظریف و جان کری راه انداختند. اینها را ببینید.
در دور بعدی درباره جنگ و عوامل به وجود آمدن آن صحبت می‌کنم.
نامور حقیقی
آقای باقی می‌گوید ۲۷۸۱ نفر در سال‌های ۵۶ و ۵۷ کشته شدند.
حبیب احمدزاده
مرحوم صادق هدایت جمله‌ای دارد که دوست دارم. او می‌گوید ما یک انشای آماده داریم ولی تیترش را عوض می‌کنیم. آقای زیباکلام درباره بحث ایرباس حرف نمی‌زند. شما داستانی در ذهن درست می‌کنید اگر دزدی ۹۹ بار دزدی می‌کند ولی اگر بار صدم دزدی شد پس او دزدی کرده است. شما می‌گوئید ناوی به نام وینسس بوده و اف ۱۴ به آن حمله کرده است. طبق بحث‌های آقای زیباکلام آمریکا هیچ تقصیری نداشته و یک مشت آخوند گول خوردن و مردم را هم گول زدند.
دولتی در آمریکا است که همیشه منافع خودش را به هر چیزی ارجح می‌داند. در گوانتانامو چرا افراد زندانی می‌شوند چون در خلیج کوباست و حقوق فدرالی که متهم در خاک آمریکا دارد شامل اینها نشود. حقوق بشر برای اینها دو تاست. این که چه گفته می‌شود را رها کنید. اینها ۲ ماه در آب‌های ما آمدند. نیوزویک می‌گوید به اینها مدال دادند.
به ۷ نفر مدال دادند. اینها را از روی کتاب ویل راجرز و نشریات خارجی می‌توان دریافت. نیایید خطاهای جناح رقیبتان را بگویید. وقتی شما پشت رادار باشید نمی‌توانید هواپیمای ایرباس را اشتباه کنید. ۴ تا هواپیمای آواکس داشتند که تا ۵۰۰ کیلومتری داخل خاک ایران را می‌دیدند. مگر کارتن پلنگ صورتی است که یک فیل پشت یک میله قائم می‌شود؟
هیچ خلبان اف ۱۴ ابلهی وجود ندارد که این اشتباه را کند که پشت ایرباس قائم شود. در حلبچه آنها تا ۲ ماه می‌گفتند ایران بمباران شیمیایی کرده است. زن فرانسوا میتران به علت کمک‌های پزشکی به شیمیایی‌های کرد مستقر در عراق مجسمه‌اش را ساختند و در حلبچه گذاشتند. من از حماقت‌های تبلیغاتی خودمان بسیار متنفرم. زمانی در لبنان به المنار گفتم شما خدمتی به اسرائیل می‌کنید که هیچکس نمی‌کند. ما با دعوای هولوکاست خودمان را طرف دعوا قرار دادیم. به جای آنکه بگوییم اگر هولوکاست راست است چرا سر فلسطینی‌ها پیاده می‌کنید و اگر دروغ است چرا به این بهانه دارید سر فلسطینی‌ها جنایت می‌کنید. الان حمله ما به هولوکاست را به معنی حمایت از هیتلر در دنیا قلمداد می‌کنند.
بحثی را آقای زیباکلام درباره غرب و شاه مطرح کردند. خیلی از مسائل است که غربی‌ها به شاه ندادند. همین ذوب آهن را روس‌ها ساختند نه غربی‌ها. آمریکایی‌ها با زدن ایرباس خساراتی که به افراد کشته شده خارجی دادند خیلی بیشتر از خساراتی بود که به شهدای ایرانی دادند. جرج بوش پدر می‌گوید ما کار به حقیقت نداریم ولی هرگز معذرت نمی‌خواهیم. شما می‌توانید بگویید اگر آمریکایی‌ها وارد آب و خاک ما شوند و هواپیما بزنند حق دارند ولی گروهی در ایران می‌گویند اگر ایران باقی مانده است به خاطر دفاع از این خاک است.
کتاب سپیده دم در آبادان را بخوانید. دو روز قبل از حمله انگلیس به آبادان سفیر انگلیس نوشته ما که می‌دانیم بهانه وجود المان‌ها دروغ است و هر کار کنند ما حمله می‌کنیم پس چرا راست نگوییم؟ این همیشه برای ما اتفاق افتاده است. شما درباره اشتباهات ما می‌گوئید ولی این‌طور نگوییم آمریکا دولت خوبی است که می‌خواسته با ما راه بیاید و ما نپذیرفتیم. هایزر در انقلاب به ارتش گفت شما مماشات کنید تا دستور بیاید و فرصت پیدا کنید. این کار را در مصر کردند. این ساده انگاری است که شما در آن گیر کرده‌اید. ما می‌توانیم به دشت کربلا و هزار ماجرا بزنیم.
به من گفته اند امشب بحث ایرباس است. شما روضه‌ای که همه جا خوانده‌اید را آوردید اینجا و تیترش را عوض کردید. اینها ایرباس ما را زدند. مدال دادند و پای آن ایستادند. ببینید اگر ما درباره بن لادن این حرف را زده بودیم چه بلایی سر ما می‌آید. ببینید عربستان پول می‌دهد اسمش داخل لیست ناقضان حقوق بشر نرود. اشتباه شما این است که فکر می‌کنید ما یک مشت آدم نماز جمعه‌ای هستیم. به نظر ما اشتباه این نیست که چرا هواپیمای ایرباس را زدند. مشکل بزرگ آنها این است که به صدام کمک کردند. برای گرفتن فاو به عراق اطلاعات دادند. در کتاب لابی مرگ ببینید معاون صدام می‌گوید ما داریم به ایرانی‌ها حشره کش می‌زنیم و آنها می‌خندند. بعد در بغداد جشن می‌گیرند.
ما یک آورده داریم و جنگ یک آورده است. با حرفهای امثال شما این کشور نمانده است. این ضعف و سستی که می‌گوئید و بخش تبلیغی را من قبول دارم اشتباه بوده، باید از اشتباهات گذشته درس بگیریم. آمریکایی‌ها برای ابراز شجاعت در عملیات رزمی به ۷ نفر از فرماندهان ناو وینسس مدال دادند.
دیاکو حسینی، تحلیلگر روابط بین‌الملل
طبق معمول این بحث‌ها در ایران تبدیل به جانبداری یا انتقاد از آمریکا می‌شود. جدای از ابعاد تاریخی و سند پژوهی نمی‌توان بدون در نظر گرفتن روابط دو کشور پیش برد. در سال‌های اخیر در جامعه ما انتقاداتی از سیاست خارجی دولت در برابر آمریکا منجر به تطهیر آمریکا شده است. این روند تطهیر منجر به شکل‌گیری مفروضات تازه و غلط درباره آمریکا می‌شود و این کشور را بی نقص و صادق و با نیات بشردوستانه می‌دانند. این باعث اشتباه محاسباتی در رفتارهای آینده ما می‌شود.
من سند پژوهی درباره سقوط ایرباس نکردم ولی اگر عمدی باشد این عمد در تاریخ آمریکا در قرن ۲۰ با دی ان ای آمریکا در سیاست خارجی سازگار است. از آمریکایی‌ها و در سراسر دنیا در ویتنام و عراق و ابوغریب و افغانستان این رفتارها را دیده‌ایم که توسط فعالان حقوق بشر آمریکایی افشا شده است. کتاب جنیفر هاربری به نام حقیقت، شکنجه و شیوه آمریکایی مجموعه‌ای از اسناد روابط خارجی آمریکا است و سوابق فاجعه باری در حقوق بشر است.
آمریکایی‌ها این استعداد را دارند به خاطر ماهیت ابرقدرت بودن آمریکا و شناختی که از خودش به نام «استثنا گرایی» می‌شناسند و خود را از استثنا از قواعد بین‌المللی می‌دانند. آنها از این عقیده دست نمی‌کشد که هیچ کشوری نمی‌توانند مانند آمریکا شود. این بخشی از فرهنگ آمریکایی است.
وقتی ما این را در نظر بگیریم اگر می‌خواهیم آمریکا را ببینیم باید ماهیت این کشور را دید بدون آنکه اشتباهات آمریکا را کنار بگذاریم. در جامعه ایرانی این روند آمریکا شناسی واقعی ناکام مانده و ما به یک طرف سوق پیدا کردیم. این روش باعث اشتباه محاسباتی ما درباره آمریکا شده است.
مهرداد پشنگ پور حقوقدان
این عمل کاملاً یک جنایت از لحاظ حقوقی است. مواد مختلف کنوانسیون مربوط به مسؤلیت بین‌المللی دولت نقض شد. ماده ۳ کنوانسیون شیکاگو لغو شد.
درباره ناو جنگی وینسس می‌توان گفت ناو متعلق به آمریکاست و مسؤلیت عمل آن با دولت آمریکا است. یک ادعایی است که ناو وارد آب‌های سرزمینی ایران شده که این در پرونده خیلی پررنگ نیست ولی این که هواپیما در مرزهای ایران بوده شک وجود ندارد.
پرواز هواپیما مشخص و اعلام شده بوده است و ناوهای موجود در منطقه از آن مطلع بودند ولی مشخص نبوده چرا هواپیمای مسافربری ۱۱ سیگنال دریافت کرده و چرا به آنها توجه نکرده است. در ساعاتی غیر از ساعت مقرر پرواز کرده است. البته به این معنا نیست که اتفاقی که افتاده را توجیه کنیم. اصل کلی در حقوق بین‌المللی است که حمله به هواپیمای مسافری و تجاری ممنوع است و هرگز نمی‌توان به هواپیما حمله کرد. چنانکه حتی خلبان هواپیما نمی‌تواند یک سلاح داشته باشد. فقط در صورتی می‌توان حمله کرد که از هواپیمای تجاری بهره برداری نظامی شود. همین ادعا را آمریکا کرد که در کنار این هواپیمای تجاری دو هواپیمای نظامی حرکت می‌کرد و حمله به این هواپیما دفاع مشروع بود که این هرگز اثبات نشد.
در حوزه دیپلماسی ما اصلاً آن زمان خوب عمل نکردیم. در ایکائو (سازمان بین‌المللی هواپیمایی) ما دادخواست دادیم و به معقول بودن یا نبودن عمل ارتکابی آمریکا هیچ اشاره‌ای نشد. چرا شورای ایکائو بررسی نکرد. در موارد مشابه شورای ایکائو این عمل را محکوم کرده ولی درباره ایرباس این کار را نکرد. شورای ایکائو این کار را نکرد و مسیر عوض شد. دولت آمریکا پس از این سانحه از قبول مسؤلیت و پرداخت غرامت خودداری کرد ولی بعداً ۱۰۰ و خرده‌ای میلیون دلار به ایران داد. ۶۰ میلیون دلار برای کشته شدگان و بقیه برای هواپیما بود.
ایران دادخواست به دیوان بین‌المللی دادگستری داد. اول درخواست تجدیدنظر در رأی ایکائو داشت و درخواست کرد نقض کنوانسیون شیکاگو توسط آمریکا به رسمیت شناخته شود. دوم این که عمد در سرنگونی هواپیمای ایرباس اثبات شود و سوم هم تعیین میزان پرداخت غرامت بود. بعد از این روند دو سال بعد دیوان به ایران مهلت داد لایحه بدهد و ادعاهای خود را اثبات کند. بقیه روند را در مراحل بعدی می‌گویم.
صادق زیباکلام
دوست داشتم بپرسم موارد بین‌الملل حقوقی را درباره زدن هواپیمای اوکراینی هم مصداق دارد یا زمانی که آمریکایی‌ها هواپیما بزنند مصداق می‌یابد؟ بهتر است آقای مسعود ده نمکی هم حرف زنند.
مسعود ده نمکی، کارگردان و فعال رسانه‌ای
مطالعه پرونده هواپیمای مسافربری بدون مطالعه عملکرد آمریکا در جنگ و خلیج فارس بحث ابتری است. نمی‌توانید بحث زدن ایرباس را بدون بحث اواخر جنگ بررسی کنید. غرب بعد از رسیدن ایران به دروازه‌های بصره به این نتیجه رسید که باید هر طور شده پرونده جنگ بدون برنده بسته شود. برای همین خودشان وارد جنگ شدند. چه مستقیم و چه غیرمستقیم. در این جنگ ما از ۱۶ کشور دنیا اسیر آزاد کردیم. تمام کمک غرب به صدام برای جنگ شیمیایی مقابل ایران را ببینید. فرانسه هواپیما اجاره‌ای به عراق داد. اعراب پول به صدام می‌دادند. شما بدون مطالعه درباره جنگ حرف می‌زنید.
یک اتوبوس از سمت دوکوهه به سمت جنوب می‌رفت آمریکایی‌ها به صدام اطلاعات می‌دادند و در نهایت خودشان وارد جنگ شدند. صدام را تحریک به شروع جنگ کردند و تا زمانی که غرب امیدوار به پیروزی عراق بودند درباره عملکردش سکوت کردند و بعد هم وقتی دیدند ایران سقوط نمی‌کند خودشان وارد شدند.
اینها بر اساس اطلاعات موجود است. بعد از عملیات کربلای ۵ به این نتیجه رسیدند خودشان باید بی پرده وارد جنگ شوند. زدن این هواپیما یک سیگنال مهم است. یک حادثه نیست. سیگنال این است که اگر شما با زدن این هواپیما قطعنامه را نپذیرید منتظر موشک‌باران شیمیایی شهرها باشید. اینها برای تحمیل صلح به ایران بود. زدن هواپیما یک سیگنال مهم سیاسی و نظامی بود که جنگ به پایان خود رسیده و بمب کثیف شیمیایی برای حمله به شهرها را در اختیار صدام قرار می‌دهند.
صادق زیباکلام
یعنی ما داشتیم در جنگ پیروز می‌شدیم؟
مسعود ده نمکی
ما که از اول پیروز بودیم. در تاریخ ایران می‌بینیم نصف دنیا را سلسله شاهان دادند رفت ولی در این هشت سال یک وجب از خاک ایران کم نشد. شما باید به این بچه‌ها افتخار کنید.
صادق زیباکلام
من به آنها افتخار می‌کنم ولی از آنها بهره برداری سیاسی نمی‌کنم.
مسعود ده نمکی
این بچه‌ها که برای موزه نیستند مانند دایناسورها. این بچه‌ها تاریخ ایران هستند. در تمام دنیا جنگ‌ها به متحدان و متفقین تقسیم شده بودند ولی در جنگ ما همه دنیا علیه ایران بود. این افتخار و پیروزی است.
صادق زیباکلام
خود آقای احمدزاده هم در مطالبی که در ابتدای بحث داشتند این نظریه که الان آقای ده نمکی گفتند را رد کردند که زدن ایرباس برای وادار کردن ایران به پذیرش قطعنامه ۵۹۸ است. دکتر نامور حقیقی گفتند در دو سال منتهی به پایان جنگ ما پیروز نبودیم. بعد از فتح خرمشهر یک مکث داریم.
در سال ۶۱ من معاون بنیاد امور جنگ زدگان و عضو شورای سرپرستی بنیاد بودم و عملاً کارم درباره جنگ بود. مرتب می‌رفتیم و می‌آمدیم. وقتی خرمشهر فتح و بازپس‌گیری شد به اعضای بنیاد جنگ زدگان گفتند امشب جلسه ویژه داریم و حتماً همه آقایان حضور داشته باشند. ما از روز اول جنگ مساله جنگ‌زده‌ها را داشتیم و شبانه روز کار می‌کردیم.
آن شب درباره بودجه و روش بازگشت جنگ‌زده‌ها از ما سوال کردند. نکته مهم این بود که پس از جلسه، در ساعت ۲ بامداد آقای میرسلیم باز هم یادآوری کرد شرعا و اخلاقاً مسئول هستید با احدی درباره آتش بس حرف نزنید که ظرف چند روز آینده جنگ تمام می‌شود.
اینقدر مساله پایان یافتن جنگ بعد از فتح خرمشهر جدی بود که ما دنبال بازسازی رفتیم. منتهی ما پیش بینی نکرده بودیم خرمشهر را با آن سرعت باز پس بگیریم. ما می‌توانستیم دنبال آتش بس برویم. من در خود جنگ نبودم ولی آنقدر که آقای میرسلیم ما را در جریان می‌گذاشتند با وجود مخالفت عده‌ای، ما در آستانه صلح بودیم. بعد از چند هفته یا یکی دو ماه تصمیم بر این گرفته شد جنگ ادامه یابد و وارد عراق بشویم. خود امام هم در ابتدا نظری نداشتند ولی داستان از اینجا آغاز شد که با عملیات رمضان و ورود به خاک عراق، عملیات‌های دیگری که برای فتح بصره داشتیم هم به جایی نرسید. ما می‌خواستیم بصره را بگیریم و بعد پشت میز مذاکره برویم. آن عراقی‌ها در داخل خاک خودشان در بصره و جاهای دیگر چه شیعه و چه سنی و چه کرد و چه عرب به شدت شجاعانه جنگیدند. ما نتوانستیم عراق را به زانو درآوریم. هرگز نتوانستیم صدام را ساقط کنیم. حتی ما یک پیروزی بزرگ نداشتیم. عراقی‌ها قوی‌تر و قوی‌تر شدند. ما ضعیف‌تر و ضعیف‌تر شدیم و امام گفتند اگر آبرویی داشتم با خدا معامله کردم و درباره جنگ هر چه گفتم پس گرفتم. این خیلی حرف است. آقای ده نمکی می‌گویند دنیا به اینجا رسیده بود که تنها جوری که می‌تواند ایران را عقب بزند حمله به ایرباس و کشیدن جنگ به شهرهاست. نمی‌دانم چرا واقعیت‌های جنگ را هنوز پنهان می‌کنید و فقط بهره برداری سیاسی می‌کنید؟
یونسی، از بازماندگان هواپیمای ایرباس
من خودم قرار بود همراه پدرم و اقوامم در آن پرواز باشم ولی لوزه‌هایم را عمل کرده بودم و نمی‌توانستم بروم. هر موقع خواستیم درباره جنایت آمریکا حرف بزنیم گفتند شما دارید جمهوری اسلامی را تطهیر می‌کنید. هر وقت خواستیم درباره جنایت آمریکا حرف بزنیم به ما سرکوفت زدند که جمهوری اسلامی را تطهیر نکنید. من بچه ۶ ساله پشت درهای سردخانه بندرعباس دنبال این بودم که یک پای پیدا شده متعلق به پدرم است یا نه؟ چرا من نباید درباره جنایت آمریکا حرف بزنم؟
امید معماریان، روزنامه نگار
زدن هواپیما تصمیم بیرون از ناو نبود. این روایت مردم است که می‌خواهند بشنوند این تصمیم از پنتاگون بود. این که آقای احمدزاده می‌گوید درباره کارهای شرم‌آمیز آمریکایی فیلم درست نمی‌شود، این غلط است. فیلم‌های زیادی درباره اشتباهات آمریکایی‌ها است. فیلم جنگ‌های کثیف که درباره کشتار آمریکا در افغانستان است به صورت مستند تهیه شده است. مجموعه اینها وجود دارد و ما به ازای خارجی دارد.
اشتباهات، تراژدی‌ها و کارهای بد نیروهای آمریکا در خارج از آن کشور را خود آمریکایی‌ها گفتند چون رسانه‌ها فضای باز دارند. اگر خطایی را از مسئولان دیدند حتی اطلاعات خیلی محرمانه را منتشر می‌کنند. آقای احمدزاده به روزنامه آمریکایی استناد می‌کند ولی بخش‌های کوچکی از مقاله را می‌گوید. واقعی بودن این ماجرا و گفتن حقیقت به نفع همه است. این که مسائل را سیاسی کنیم صدماتی می‌زند که بخش‌هایی را بازماندگان مطرح می‌کنند. شهدای جنگ تحمیلی متعلق به همه مردم هستند. این که گروه اندکی اینها را قبضه کرده اند به همه مردم صدمه می‌زند.
مهرداد پشنگ پور
با بازماندگان این سانحه ابراز همدردی می‌کنم. درباره هواپیمای ایرباس باید گفت این موضوع ارتباطی به سپاه ندارد. موضوع در خارج از ناو عنوان شد و ریگان در اولین بیانیه رسمی خود گفت این اتفاق برای حفاظت از آمریکا انجام شد. یک دریاسالار آمریکایی گفت رفتار نیروی نظامی ایران در خلیج فارس در ماه‌های منتهی به حادثه هرگز خصمانه نبوده است. تمام نیروی دریایی ایران در ارتباطات رادیویی حرفهای عمل می‌کردند و تردیدی درباره قصد و نیت آنها نیست.
او می‌گوید ادعایی که مطرح می‌شود هواپیمای جنگی اف ۱۴ در محل بوده و قصد فریب ناو داشته است و سیگنال نظامی داده در تعارض با ادعای راجرز است. تجاوز به هواپیمای غیرنظامی خلاف حقوق بین‌الملل است. ایران ادعا کرد آمریکا بی طرفی خود در جنگ را نقض کرد. این یک ادعا بود. در دادخواست ایران اعلام شد ناو آمریکایی به طور کامل از ماهیت پرواز خبر داشته است. بعد ایران به حضور پررنگ آمریکا در خلیج فارس اشاره کرد و بی طرفی او را زیر سوال برد. ریگان سخنرانی دارد که پیروزی ایران تهدیدکننده منافع آمریکا است. آن روز چند قایق ایرانی با ناو وینسس درگیر می‌شوند. ناو شروع به یورش می‌کند. اتفاقاً این یورش منجر به سرنگونی هواپیمای ایرانی می‌شود. ثابت شده است یکی از هلیکوپترهای آمریکایی به خاطر حمله احتمالی به کشتی‌ها می‌آید وارد آب‌های ایران می‌شود و به قایق‌های ایران حمله می‌کند.
درباره ادعای خطایی که آمریکایی‌ها می‌گویند، باید گفت در اتاق کنترل ناو وینسس ۱۲ اپراتور مدام رادارها را کنترل می‌کنند. بنابراین خطای انسانی برای ۱۲ نفر متصور نیست. هیچ ادعایی در پرونده نیست که خطای انسانی بوده است. رئیس ستاد ارتش آمریکا گفت ما به خاطر دفاع مشروع بوده که هیچ دفاعیه درستی نیست. این ادعاها مستندا رد می‌شود. آقای زیباکلام سوالی پرسیدند و من مکلفم حرف حقوقی بزنم. درباره هواپیمای اوکراینی بی تردید یک فاجعه انسانی بزرگی است. متأسفانه نظام قضائی ما آنطور که باید مبتنی بر قواعد دادرسی کیفری اقدام نکرد. عالی‌ترین فرمانده نیرو باید مورد بازخواست قرار می‌گرفت. این مستند به قانون مجازات اسلامی است. در کوتاهی حقوقی هیچ تردیدی نیست. دولت کانادا صراحتاً اعلام کرد و اخیراً گفته گزارش آخر ثابت می‌کند حادثه غیرعمدی بوده ولی کماکان چیزی از عمق فاجعه کم نمی‌شود. از لحاظ حقوقی ماجرا یک مساله دارد ولی از لحاظ انسانی موضوع دیگری است.
امید معماریان
هیچ دستوری درباره زدن هواپیما از سوی خارج از ناو وجود نداشته است. این که بعداً مقامات آمریکایی دفاع کنند این بحث جدایی است. اینقدر پروسه تحقیق شفاف بوده بدون همکاری آمریکایی‌ها این تحقیق میسر نمی‌شد و دانسته‌های ما اینقدر نمی‌شد. همه کسانی که در ناو بودند همکاری کردند.
پشنگ پور
همکاری آمریکایی‌ها ماهیت حقوقی اقدام آمریکایی را تغییر نمی‌دهد.
مسعود ده نمکی
آقای معماریان می‌خواهد اشتباهات آمریکایی را در حد یک سرجوخه تقلیل دهد ولی در هواپیمای اوکراینی می‌خواهند بالاترین مقامات ایرانی عذرخواهی کنند. اطلاعاتی آواکس آمریکایی‌ها باعث شد ۸۰ هزار جوان ایرانی در جبهه‌ها کشته شدند.
امید معماریان
نه ما کسی را تطهیر نمی‌کنیم. هر کسی که باعث حوادث است سلسله مراتبی مسئول هستند. شما از این مفاهیم سوءاستفاده سیاسی نکنید. شما نمی‌توانید این‌طور سوءاستفاده کنید.
مسعود ده نمکی
من هم خون دادم. به خاطر بمب‌های شیمیایی که غربی‌ها به صدام دادند نمی‌توانم شب‌ها نفس بکشم و شما دارید از آنها دفاع می‌کنید.
امید معماریان
ما از هیچ جنایتی دفاع نمی‌کنیم. باید ماجرای ایرباس دنبال می‌شد. شما می‌گوئید هر قدمی که ما برداشتیم آمریکایی‌ها به عراقی‌ها می‌گفتند. پس چرا جنگ را این‌طور ادامه دادید تا جوان‌های کشور کشته شوند؟
علیرضا نامور حقیقی
تمام قطعنامه‌هایی که در جنگ تصویب شد به نفع عراق بود. امریکایی‌ها خودشان می‌گویند بزرگترین اشتباه ما این بود که خطر صدام را درک نکردیم. طبیعتاً جنگ با هزینه‌های کمتر بعد از عملیات فاو می‌توانست تمام شود. این اشتباه ما بود ولی نافی اشتباهات طرف مقابل نیست.
مهرداد پشنگ پور
نباید ضمن جلوگیری از تطهیر آمریکا مساله را به اشتباه نظامی تقلیل دهیم. برای من به عنوان یک حقوقدان واقعیت مطرح است. آنچه عرض شد دقیقاً مستند به پرونده دیوان بین‌المللی دادگستری است. مطهر سازی اقدامات آمریکا بسیار سخت است. آمریکا در مقابل چشم بشریت آنچنان ریشه نژاد سرخپوست را کند که به هیچ بحث بشری برنخورد.
سرانجام پرونده ایرباس به دلیل اشتباه ایران به جایی نرسید. ایران استناد و مستنداتی زیادی را به دیوان بین‌المللی دادگستری داده بود ولی باید وفق ماده ۸۴ شورای ایکائو سخن می‌گفت. این یک حادثه عمدی بود که آمریکا نتوانست غیرعمد بودن آن را ثابت کند. همکاری آمریکا با هیأت تحقیق دلیلی برای تقلیل مسؤلیت این کشور نیست. در نهایت دولت ایران باید از شورای ایکائو ذیل ماده ۸۴ درخواست می‌کرد وجه دوم نقش خود را ایفا کند که وجه شبه قضائی است. قطعنامه ماه مارس شورای ایکائو باعث تجدیدنظر در دیوان بین‌المللی دادگستری را دارد چون این قطعنامه تصمیم نبوده است صرف نظر از مقررات شکلی ماده ۱۴ کنوانسیون مونترال برد ایران با مشکل روبرو شد و در نهایت با مذاکرات بین ایران و آمریکا، ترک مخاصمه شد و ایران حدود ۱۰۰ و خرده‌ای میلیون دلار دریافت کرد. محکومیت قطعی آمریکا در این جنایت مطلق از دست رفت.
صادق زیباکلام
هرقدر به من فحش بدهند من انگشت کوچک مرحوم بازرگان و آیت الله منتظری نمی‌شوم. آقای دکتر پشنگ پور شما می‌گوئید حقوقدان فقط فکت را می‌پذیرد. ما دو نوع فکت داریم یکی که آمریکا را جنایتکار نشان می‌دهد و دیگری می‌گوید معلوم نیست عمدی بوده و اشتباه صورت گرفته است.
همیشه دو روی سکه فکت‌ها را تشکیل می‌دهند. درباره اصل موضوع، علت این که دشمنی بین ایران و آمریکا را مطرح کردم و این که علت را ببینیم برای اینکه خیلی مسائل از جمله جنگ، پایان جنگ، زدن ایرباس و سایر مسائل به این دشمنی عقیدتی، ذاتی و معرفتی بین آمریکای ظالم و ایران مظلوم برمی‌گردد، زدن ایرباس را نمی‌توان تصادفی دید.
مشکل اساسی این است که ما در ۴۲ سال گذشته تمام آنچه درباره آمریکا مطرح می‌شده را فقط یکسویه و یک جانبه نگاه کردیم. اگر کسی آمده و گفته آمریکایی‌ها این روایت را درباره زدن ایرباس دارند و این که ما می‌گوئیم تعمدا زده اند، آنها می‌گویند عمدی نبوده است. تمام این افراد از سوی آقای ده نمکی متهم به تطهیر آمریکا می‌شوند. من کی گفتم آمریکا خوب است ولی متهم به تطهیر آمریکا شدم. من فقط گفتم آنها زدن ایرباس را این‌طور می‌بینند. شرمنده همه هستم. آمریکا سیستم باز دارد و اگر ایرباس را تعمدا زده بودند مطمئن باشید جنایات را نمی‌توان پنهان کرد. جنایات ابوغریب و افغانستان را کیهان فاش نکرد خود آمریکایی‌ها گفتند. تمام جنایت‌هایشان را خودشان می‌گویند نظامشان طوری است که نمی‌توان چیزی را مخفی کرد. آنجا دموکراسی است و معلوم می‌شود.
برخی جملات متناقض است. ما داشتیم پیروز می‌شدیم یا در جنگ گیر کرده بودیم. ما باید دو روی این سخن که ما دعوایی با آمریکا داریم را ببینیم. ببینیم خود ما چه کرده‌ایم. تا به دو طرف نگاه نکنیم، نگاه منصفانه که آنها درباره ما و کارهای ما چه فکر می‌کنند این داستان ادامه می‌یابد. ما این که آمریکا شمر و خولی و حرمله است و ما بلاتشبیه حسین هستیم. آمریکا شر و تباهی است و ما خیلی خوبیم. شرمنده شما هستم. این‌طور نیست.
آخرین سخنم این است: در تمام تحولات مهم ۴۲ سال اخیر که حکومت تصمیم گیرنده بوده و مردم، مجلس و نخبگان نقشی نداشتند آخر و عاقبت خوبی پیدا نکرده است. حکومت درباره جنگ تصمیم گرفت. تا روزی که فکر می‌کردند پیروز می‌شوند جنگ را ادامه دادند و وقتی فهمیدند از پیروزی خبری نیست آمدند جنگ را تمام کردند و بعد گفتند ایرباس را زدند می‌خواهند شیمیایی و بمب اتم بزنند. ما از روزی که وارد عراق شدیم اشتباه کردیم. پشت شهدا و جانبازان نمی‌شود قائم شد.
مسعود ده نمکی
شما پشت آمریکایی‌ها قائم می‌شوید. شما تاریخ جنگ را نمی‌دانید. شما وکیل ارتش بعث شده‌اید در حالی که خودتان می‌دانید حقیقت چیست. شما زیر سایه شهدا این آزادی را دارید به عنوان سوپاپ اطمینان هر چه می‌خواهید بگویید. یک دانشجو اگر یک کلمه از حرفهای شما را می‌زد معلوم نبود کجا می‌رفت.
صادق زیباکلام
من یک کلمه علیه جنگ حرف نزدم. روزی درباره جنگ پرداخته خواهد شد.
مسعود ده نمکی
هیچ جای دنیا وسط جنگ اجازه نمی‌دهند علیه جبهه‌ها اعلامیه بدهند ولی نظام ما مماشات کرد تا نهضت آزادی بیانیه علیه جنگ بدهد.
صادق زیباکلام
هر تحولاتی که فقط حکومت تصمیم گیرنده بوده مانند جنگ و هسته‌ای عاقبت خوشی پیدا نکرده است.
مهرداد پشنگ پور
منظورم این نبود که شما قصد تطهیر آمریکا را دارید. در ابتدا عرض کردم می‌شود ریشه‌های تاریخی برای رسیدن به این حادثه یافت که من تخصص ندارم. اگر این‌طور باشد که شما می‌گوئید هر جنایتی قابل توجیه است. تردیدی نیست این حادثه عمدی بوده و ایالات متحده تمام دفاعش مبتنی بر توجیه حادثه عمدی است. مستند به دفاع مشروح می‌گوید که هواپیمای نظامی حضور داشته است و آمریکا تلاش در توجیه حادثه عمدی دارد.
حبیب احمدزاده
اولاً بنده هیچ‌گونه قصد جسارت به آقای زیباکلام نداشتم. حتی خدمت مقام معظم رهبری این‌طور صریح صحبت کردم. اگر در صراحت من احساس اهانت است معذرت می‌خواهم. با تعدادی از حرفهای زیباکلام موافقم به این شکل که آمارهای ایشان درست باشد. ایشان می‌گوید ۱۰۰ هزار نفر در ۲۸ مرداد در خیابان آمده اند. هیچ‌ها چنین عددی را ندیدیم. در جریان ۲۸ مرداد که شما تحریک دولت آمریکا را حذف کردید. روزولت می‌گوید بعد از کودتا به لندن رفتم و چرچیل سکته کرده بود. خوشحال شد و گفت چطور این کار را کردید؟ او گفت پیامبر با رفتن بیرون از مکه برای خودش محبوبیت پیدا کرد و شاه هم همین کار را کرد.
دوستی گفت من به یک بحث از مقاله نیوزویک اشاره کردم. مقاله دریایی از دروغ، بسیار مفصل است. بحث حادثه را شما توجه نمی‌کنید. من نظامی نیروی دریایی بودم. ما یک سیستم تماس داریم در ناوها و هواپیماهای جنگی داریم. وقتی این سیستم را روشن می‌کنید می‌فهمید هواپیمای روبرو خودی است یا غیرخودی. یکی از اشکالات ناو وینسس این بوده که همه پالس‌ها را غیرخودی تلقی می‌کرده. تماس‌هایی که می‌گفتند ناو وینسس گرفته روی مدار نظامی بوده که اصلاً خلبان شهید ایرباس نمی‌توانسته وارد آن کانال شود.
اصلاً چرا دولت آمریکا به پشتیبانی از صدام جنگ زا از خارک تا تنگه هرمز کشید. درباره هواپیمای اوکراینی من با سپاه تماس گرفتم آیا آن لحظه موشک شلیک شده یا نه؟ من فهمیدم ماجرا بودار است. ما تا ۴۸ ساعت با آمریکا در جنگ بودیم ولیکن سیستم فشل همیشگی این‌طور پیش رفت. برای یک هواپیمای کره‌ای این مشکل پیش آمد و اشتباهی روی جزایر ساخارین رفت. هواپیماهای شوروی به هواپیمای کره‌ای اخطار دادند قبول نکرد و دستور شلیک گرفتند و هواپیمای کره‌ای را منفجر کردند. ۶ ماه تا یک سال تمام بمباران تبلیغاتی از سوی ایکائو برای شوروی صورت گرفت. ناو وینسس ۲ مایل در خاک ما بوده است. ویل راجرز به دنبال قهرمان شدن بود. مهم این است از این واقعه برای ترساندن ایران استفاده کردند حتی اگر آن لحظه این قصد را نداشتند. صدام یک ابر توپ را سفارش داده بود اتریش بسازد. آمریکا یاد گرفته ما را مانند سرخپوست‌ها بکشد ولی عذرخواهی نکند.
ویل راجرز هرگز از دریافت مدال پشیمان نشد. آن قسمتی که برای نماز جمعه می‌گوئیم تبلیغاتی است ولی باید به این نتیجه برسیم که دولت آمریکا بفهمد ملت ایران کسی نیست که او را بزنی و عذرخواهی نکنی. آمریکا برای هیچ ملتی به جز خودش ارزش قائل نیست. آنها اشتباهاتشان را مگر می‌گویند؟
من در حلبچه بودم. من دیده‌بان دودکش پالایشگاه آبادان بودم. در حلبچه تا ۲ ماه تماماً می‌گفتند شیمیایی زدن به حلبچه کار ایران بوده است. سینمای آمریکا آزاد است ولی بحث این است که آنقدر اینها روی سفارت زوم کردند تا این که درباره ایرباس حرف زدند. اگر کسی می‌داند چند فیلم سینمایی درباره ایرباس صحبت کرده بگوید. من هیچی ندیدم. بحث دیگر می‌گویند چرا ایران بعد از فتح خرمشهر وارد عراق شد. عراق هرگز از زدن شهرهای ایران دست برنداشت. این که بیاییم درباره شروع جنگ و صدام حرف بزنیم، او از قرارداد ۱۹۷۵ ناراحت بود.
شاه می‌گوید صدام می‌گوید ما ۵ هواپیما داشتیم که این قرارداد را امضا کردیم. روز ۱۱ فروردین ۵۸ صدام می‌گوید بهترین فرصت برای پس گرفتن شط العرب داریم. از همان روز بمب گذاری در آبادان شروع شد و ما مارش نظامی از عراق می‌شناختیم. همه می‌دانستند چه خبر است.
ماجرایی به نام ایرباس داریم. از آقای زیباکلام می‌خواهم اشتباهات آمریکایی را هم بگویند. محسن رضایی گفته عملیات کربلای ۴ فریب بوده است. من چه کنم عناوین نظامی را نه درست گفتند نه شما شنیدید. از زمان عملیات رمضان ما فهمیدیم آنها از جناح می‌توانند ما را قیچی کنند. پس از آن تمام عملیات‌ها به این صورت بود که چهار هجوم حمله می‌کردند و هر کس می‌توانست خط دشمن را قطع کند آن یگان اصلی می‌شد. در کربلای چهار هم این‌طور بود که یگان لشکر لرستان وارد شلمچه شد ولی دیگر یگان‌ها نتوانستند پیروز شوند و همین عملیات پایه عملیات کربلای پنج شد که توانستیم ما آن را سنگ بنای قطعنامه ۵۹۸ کنیم. همه ما ایرانی هستیم. یک داده‌ای به نام شهدا داریم. این شهدا متعلق به همه هستند. ما خسارت دادیم ولی اگر بن سلمان بداند ما آن آدم سابق نیستیم ما را می‌خورند.
نویسنده‌ای روزی به بوشهر آمد و دید من با منوچهر آتشی خیلی دوستم گفت می‌خواهیم در حمایت از او چیزی امضا کنیم ولی به جز شما نمی‌خواهیم کسی را راه بدهیم. من گفتم ما در حکومتیم ولی کسی را راه نمی‌دهیم شما در حکومت نیستید و کسی را راه نمی‌دهید. ما همه دیکتاتوریم. ما خودمان به دست خودمان داریم این کشور را نابود می‌کنیم. خیلی از رفتارهای ما و شما غلط بوده است.
منبع: خبرآنلاین
نظر شما