به گزارش خبرنگار ایمنا، در پی بحران کووید ۱۹ در خانواده‌ها به ویژه نوجوانان از جنبه روانی بسیار آسیب دیده‌اند. نوجوانان به دلیل شرایط سنی و ناتوانی در ابراز مسائل و مشکلات خود بیش از دیگران در معرض خطر هستند، شیوع کرونا و تغییرات و تحولات ناشی از آن از قبیل تعطیلی مدارس، قرنطینه، خطر ناشی از ابتلا به دلیل رفت و آمدها، تعطیلی مراکز تفریحی، نبود ارتباط با دوستان و همسالان و موارد اینچنینی سبب شده نوجوانان با چالش‌هایی مانند فقدان حمایت اجتماعی، روانی و عاطفی روبرو شوند چالش‌هایی که خود را بیش از هر چیز در رفتارهایی مانند استرس و خشونت بروز می‌دهد برای آگاهی از نکات و راه‌هایی برای برون رفت از این وضعیت با مرجان مسعودی روانشناس گفت وگویی انجام داده‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
شیوع کرونا چه تأثیراتی بر نوجوانان داشته است؟
کرونا مخرب‌ترین اثرات را روی خانواده‌ها به ویژه نوجوانان داشته است و نوجوانان خانواده‌های کم درآمد و فقیر به دلیل کمبود امکانات و منابع مالی، آسیب بیشتری نسبت به نوجوانان در خانواده‌های مرفه دیده‌اند و بیشتر دچار مشکلات روحی و روانی شده‌اند، چرا که کرونا خانواده این نوجوانان را فقیرتر و به معضلات آنها دامن زده است.
صدمات قرنطینه، تعطیلی مراکز تفریحی، تعطیلی مدارس، نبود ارتباط با جامعه دوستان و همسالان، حضور افراد خانواده در کنار هم در ساعات طولانی، مشکلات آموزش آنلاین، کاهش تحرک و فعالیت بدنی و … تأثیرات منفی فراوانی بر نوجوانان داشته است به طوری که شاهد درجات مختلفی از افسردگی در نوجوانان هستیم که معمولاً با جملاتی از قبیل "انگیزه‌ای ندارم" یا "حوصله ندارم" خود را نشان می‌دهد و نوجوان مدام کارهای خود را به زمان دیگری موکول می‌کند و با بی‌حوصلگی و بی‌تفاوتی فعالیت‌های خود را انجام می‌دهد و این زنگ خطر جدی در خانواده‌ها و جامعه است.
برای کاهش اثرات افسردگی نوجوانان در بحران شیوع کرونا چه اقداماتی لازم است؟
تغییر سبک زندگی، استرس روانی و اجتماعی ناشی از حبس خانگی و قرنطینه می‌تواند تأثیرات روانی و اجتماعی بسیار زیادی بر نوجوانان که در رده سنی بسیار حساسی هستند داشته باشد برای کاهش این پیامدها سازمان‌ها، جامعه، مدرسه و والدین باید با همکاری هم شرایطی را فراهم کنند تا نوجوان بتواند حداقل ارتباطات مؤثر خود با دوستان و نشاط خود را داشته باشد و نگرانی از بابت دور ماندن از گروه همسالان خود نداشته باشد، البته راهکارهای ساده مانند ابراز محبت در بین اعضای خانواده، همدلی و توجه و اهمیت دادن به دغدغه‌ها، نگرانی‌ها و دلهره‌های نوجوانان، صادق بودن با آنها، گذشت، حساسیت زیاد نداشتن روی مسائل مختلف و جزئی‌نگری بیش از حد بر روی رفتار آنها می‌تواند در کاهش و پیشگیری از افسردگی نوجوانان مؤثر واقع شود.
مسائل روانی خانواده در این بحران بر نوجوانان چه اثری دارد؟
در چنین شرایطی نوجوانان محدود به فضای بسته خانه می‌شوند و مسائل روانی اعضای خانواده روی آنها اثر می‌گذارد چرا که خانواده تأثیر بسزایی در رشد روانی نوجوان در جهت منفی و یا مثبت و به دنبال آن شکل‌گیری شخصیت آنها دارد بنابراین در این دوران خاص که شیوع کرونا علاوه بر جسم، روح و روان افراد را به چالش کشیده باید مواظب افراد آسیب‌پذیر خانواده از جمله نوجوانان و کودکان باشیم، نحوه برخورد خانواده با استرس‌ها و چالش‌های روانی، سوگواری و نحوه برخورد با نبود فردی که از دست می‌رود تعبیری که خانواده از بیماری دارد، اصطلاحاتی که در محیط خانه به کار برده می‌شود، مدیریت شرایط و بحران در خانواده، سازگاری با محدودیت‌های به وجود آمده همه و همه بر روی روان نوجوانان تأثیر می‌گذارد، پس باید در رفتار با نوجوانان بسیار هوشمندانه عمل شود.
آیا شیوع کرونا ویروس باعث توقف رشد اجتماعی نوجوانان شده است؟
نوجوانان در اوج رشد اجتماعی خود هستند یعنی به لحاظ پختگی روانی، جسمی، جنسی و هیجانی که در آنها رخ می‌دهد علاقمند هستند تا با محیط پیرامون ارتباط برقرار کنند این در حالی است که با شیوع کرونا این ارتباط از آنها گرفته شده و بسیار محدود شده‌اند همچنین بسیاری از مراجعان دفاتر روانشناسی در گروه سنی نوجوان که تازه وارد دانشگاه شده‌اند هستند زیرا نمی‌توانند ارتباط متفاوتی را تجربه کنند و کلاس‌های مجازی و آموزش آنلاین این فرصت را از آنها گرفته است.
نوجوانان چگونه باید اضطراب خود در دوران کرونا را کنترل کنند؟
اضطراب امری طبیعی است پس نوجوان باید تلاش کند آن را در حد نرمال نگه دارد و اگر متوجه افزایش مخرب و شدید اضطراب در خود شد باید راهکارهای کنترل آن را از طریق مشاوره با روانشناس بیاموزد و ذهن خود را به موضوعات مثبت متمرکز و سعی کند از این فرصت برای انجام تکالیف مهم و لذت بخش که قبلاً فرصت آنها را نداشته، استفاده کند، راه‌های جدید برای ارتباط با دوستان خود پیدا کند و در این مسیر خلاق باشد و سعی کند ارتباطات مجازی خود را به ارتباطات واقعی نزدیک‌تر کند.
نوجوان باید با خود و دیگران مهربان باشد، به طوری که احساسات و نیازهای خود را بشناسد و به آنها رسیدگی کند همچنین اطرافیان خود را در این شرایط کرونا و قرنطینه درک کند و به بیان احساسات و مسائل خود با اعضای خانواده بپردازد و موقعی که تحت فشار است از اطرافیان خود یاری و همدلی بگیرد البته مطالعه و تماشای فیلم‌های آموزنده می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
آیا خودکشی در بین نوجوانان در دوره کرونا افزایش یافته است؟
برخی تحقیقات از تأثیرات منفی استفاده بیش از حد از فضای مجازی در نوجوانان می‌گویند و این را یک زنگ خطر جدی می‌دانند چرا که می‌تواند زمینه‌ساز بحران‌های عمیقی از جمله خودکشی باشد و چیزی که بیش از همه نگران کننده است مراجعه شماری از افرادی است که اقدام به خودکشی کرده‌اند یا این احتمال وجود دارد که اقدام به خودکشی کنند پس باید ابعاد شخصیتی این قبیل نوجوانان مورد بررسی قرار گیرد تا با مشورت و تحت نظر قرار گرفتن توسط روانپزشک از این بحران عبور کنند، زیرا دوره نوجوانی به‌خودی‌خود دوران سختی است و همه‌گیری بیماری کرونا آن را حتی سخت‌تر هم می‌کند.
با بسته شدن مدارس و لغو رویدادهای اجتماعی، بسیاری از نوجوانان نه‌تنها برخی از مهم‌ترین لحظات زندگی خود را از دست داده‌اند بلکه از فعالیت‌های روزمره‌ای مانند گپ و گفت با دوستان و شرکت در کلاس‌های درس هم دور افتاده‌اند و دست به اقداماتی هولناک از جمله خودکشی می‌زنند پس رسیدگی به سلامت روان خصوصاً در دوران شیوع کرونا و در گروه‌های آسیب‌پذیر همچون کودکان و نوجوانان بسیار ضروری است و نیازمند سیاست گذاری مناسب و سریع جهت پیشگیری از بحران‌های اساسی که در نسل آینده به‌واسطه مشکلات سلامت روان ایجاد خواهد شد است.
شیوع کرونا زمینه‌ساز چه اختلالاتی در نوجوانان شده است؟
با توجه به شدت و سرعت گسترش بیماری کرونا در سراسر جهان و تحت تأثیر قرار دادن جسم و روان افراد، تاکنون با مراجعان بسیاری با مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب، رفتارهای اجتنابی، اختلال خواب، استرس پس از سانحه، استرس حاد، خودبیمارانگاری و اختلالات سازگاری بیشتری مواجه شده‌ایم که برخی از این موارد در نوجوانان نیز مطرح است.
نظر شما