به گزارش خبرنگار ایمنا، گزارش‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حاکی از آن است که ۳۰ تا ۵۰ درصد جمعیت کشور با کمبود ویتامین D مواجه هستند و بیشترین میزان شیوع این کمبود در سالمندان، زنان در سنین باروری و کودکان مشاهده می‌شود. ویتامین D، یک ویتامین محلول در چربی است و چرخش مقادیر کافی این متابولیت در گردش خون جهت حفظ سلامت استخوان‌ها و بهبود عملکرد سیستم ایمنی، غده‌های جنسی و عضلات در همه سنین و نژادها ضروری است.
نتایج تحقیقات کشوری نشان می‌دهد کمبود ویتامین D باعث بروز بیماری‌های مانند «ام اس» می‌شود و بر اساس مشاهدات در مناطقی که آفتاب بیشتری دارند این بیماری کمتر دیده شده و کمبود آن میزان ترشح انسولین از پانکراس را کاهش می‌دهد و در نتیجه احتمال ابتلاء به دیابت نوع اول بالا می‌رود.
کمبود ویتامین D در کدام بیماری‌ها نقش دارد؟
عباس بهروزی متخصص داخلی اظهار کرد: افزایش شیوع بیماری‌های ناشی از کمبود ویتامین D مانند همه دنیا سلامت ایرانی‌ها را هم تهدید می‌کند و شیوع این ویتامین در زنان بیشتر مشاهده می‌شود.
وی افزود: کمبود این ویتامین باعث بروز بیماری‌های مفصلی و استخوانی مانند آرتروروماتویید و پوکی استخوان تا انواع بیماری‌های عفونی و سیستم ایمنی، همچنین سرطان‌ها و بیماری‌های مزمن مرتبط با عروق می‌شود و گرچه نقش ویتامین D در سلامت استخوان‌ها و پیشگیری از نرمی و پوکی استخوان به اثبات رسیده اما مصرف این ویتامین به تنهایی اثر مشخصی بر کاهش شکستگی‌ها را نشان نداده و باید این ویتامین به همراه کلسیم استفاده شود تا بتواند تأثیر مناسبی بر پیشگیری از شکستگی‌های استخوانی بگذارد.
بهروزی ادامه داد: کمبود ویتامین D می‌تواند با اثرگذاری بر افزایش فشار خون یا تغییر مقاومت به انسولین و یا بزرگ شدن قلب بر بیماری‌ها پر فشاری خون، دیابت و قلبی و عروقی تأثیر بگذارد.
علل کمبود ویتامین D چیست؟
این پزشک افزود: در اغلب موارد میزان ویتامین D که از طریق منابع غذایی در اختیار بدن قرار می‌گیرد کافی نیست، از طرفی منابع غذایی غنی شده نیز محدود بوده و قادر به تأمین مقدار مورد نیاز کودکان و بالغان نیست و در حقیقت تولید ویتامین D در مجاورت تابش اشعه ماورای بنفش خورشید در پوست انسان، عمده ترین منبع تأمین کننده آن برای بدن است.
بهروزی گفت: کاهش سنتز در پوست، افزایش متابولیسم، تغذیه با شیر مادر، نارسایی کبد، بیماری‌های مزمن کلیه، اختلالات ارثی، سل و پرکاری تیروئید و غیره از دلایل مهم کمبود ویتامین هستند و بهترین منبع این ویتامین نور مستقیم آفتاب است و در اثر تابش اشعه خورشید به پوست ویتامین D در پوست تولید می‌شود.
وی افزود: نور آفتاب از پشت شیشه این خاصیت را ندارد، روغن کبد ماهی که به صورت دارو مصرف می‌شود نیز منبع غنی ویتامین D بوده و جگر، تخم مرغ، کره و شیر و ماهی‌های چرب مثل ماهی آزاد، قزل آلا، ساردین هم منابع خوبی از این ویتامین هستند.
میزان استاندارد مصرف ویتامین دی
زهرا عبدالهی مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این زمینه گفت: برای پیشگیری از کمبود ویتامین D، دستورالعمل مکمل یاری در کودکان زیر ۲ بازنگری شد و بر اساس دستورالعمل جدید، همه کودکان باید از سه تا پنج ماه پس از تولد، قطره حاوی IU ۴۰۰ ویتامین D و IU ۱۵۰۰ ویتامین A را به میزان ۲۵ قطره در روز مصرف کنند.
وی افزود: همچنین کمیته ملی مشورتی پیشگیری و کنترل کمبود ویتامین D توصیه می‌کند به عنوان مکمل یاری هر دو ماه یک مکمل ۵۰ هزار واحدی ویتامین D برای کودکان ۲ تا ۱۲ سال تهیه شود و برنامه مکمل یاری ویتامین D به میزان یک عدد مکمل ۵۰ هزار واحدی یک بار در ماه در دبیرستان‌های دخترانه و پسرانه کشور از سال ۱۳۹۴ به مورد اجرا گذاشته شده و جوانان، میانسالان و سالمندان نیز برای پیشگیری از کمبود ویتامین D، باید ماهانه یک عدد مکمل ۵۰ هزار واحدی ویتامین D مصرف کنند.
عبداللهی تصریح کرد: اکنون برنامه مکمل یاری ویتامین D، از طریق شبکه‌های بهداشتی درمانی کشور اجرا می‌شود و افراد با مراجعه به پایشگاه های سلامت در شهر و خانه‌های بهداشت در روستا با تشکیل پرونده الکترونیک سلامت، مکمل ویتامین D را بر اساس دستورالعمل‌های موجود، به طور رایگان دریافت می‌کنند. زنان باردار نیز باید از آغاز دوران بارداری تا هنگام زایمان روزانه یک عدد مکمل هزار واحدی ویتامین D مصرف کنند.
وی گفت: غنی سازی شیر و روغن‌های مایع خوراکی با ویتامین D نیز یکی دیگر از راهکارهایی است که به اجرا گذاشته شده و می‌تواند بخشی از ویتامین مورد نیاز را تأمین کند.
تأثیرات مصرف ویتامین دی در دوران شیوع کرونا
اثر ویتامین دی vitamin D بر کرونا هنوز واضح و مشخص نیست. ولی تأثیر آن در بالا بردن سطح ایمنی بدن اثبات شده است. بیشتر افراد ویتامین دی را یک ویتامین ضروری برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها می‌دانند. اما محققان معتقدند این ویتامین بسیاری فواید دیگر نیز دارد که یکی از این فواید حمایت از سیستم ایمنی بدن است.
محققان انگلیسی طی بررسی سیستماتیک و بر اساس داده‌های تقریباً ۱۱۰۰۰ آزمایش دقیق که برای بررسی نقش مصرف مکمل ویتامین دی در جلوگیری از عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی انجام شد به این نتیجه رسیدند که “مصرف متعادل مکمل ویتامین دی بی خطر است و به طور کلی باعث محافظت بدن در برابر عفونت حاد دستگاه تنفسی محافظت می‌گردد. ”
نظریه مشترک این است که میزان کافی دریافت این ویتامین می‌تواند به سیستم ایمنی بدن کمک کند تا با ویروس کرونا مبارزه کند، مانند ویروس‌های دیگری که باعث عفونت‌های دستگاه تنفسی می‌شوند. بنابراین اگر بدن با کمبود این ویتامین مواجه باشد، مقاومت کم‌تری نسبت به این بیماری خواهد داشت.
تأثیر کمبود ویتامین دی بر رنگ پوست
همچنین نتایج تحقیقات اثر ویتامین دی بر کرونا حاکی از این است که سطح ویتامین دی در افرادی که رنگ پوست تیره دارند بسیار پایین است. بدن ما هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید طی واکنش‌های شیمیایی در کبد و کلیه‌ها ویتامین دی تولید می‌کند. رنگدانه ملانین که به پوست ما رنگ می‌دهد از رسیدن نور به سلول جلوگیری می‌کند. از این رو، هرچه پوست فرد تیره‌تر باشد، به نور بیشتری نیاز دارد تا سطح کافی ویتامین دی را از آفتاب تولید کند.
یک مطالعه در مجله‌ی تغذیه بالینی آمریکا نشان داد که ۱۷.۵ درصد از شرکت کنندگان در ایالات متحده در معرض خطر کمبود ویتامین دی قرار دارند که این عدد تقریباً ۸.۵ برابر بیشتر از سفیدپوستان است. داده‌های چند ماه اخیر نشان داده است که در ایالات متحده و انگلیس، سیاه پوستان بیشتر از افراد سفیدپوست در معرض خطر مرگ در اثر ویروس کرونا هستند. با توجه به رابطه بین ویتامین دی و عفونت‌های تنفسی، جای تعجب نیست که بسیاری از پزشکان مصرف این ویتامین را راه مؤثری برای پیشگیری از بیماری کرونا می‌دانند.
فواید ویتامین دی در بدن
یک تیم تحقیقاتی، از دانشگاه شیکاگو، از داده‌های ۴۳۱۴ نفری که به بیماری کرونا مبتلا شده بودند در مرکز پزشکی دانشگاه استفاده کرد و با بررسی سوابق پزشکی آنها ۷۱ نفر را مشخص کردند. این آزمایش نشان داد که ۲۱% از افرادی که با کمبود این ویتامین مواجه هستند به طور شدیدتری به این بیماری مبتلا می‌شوند، ولی این رقم در افرادی که کمبود ویتامین دی نداشتند ۱۲% بود.
مصرف روزانه ۱۰ میکروگرم از این ویتامین برای افراد در هر سنی توصیه شده است. اکثر افراد در بهار و تابستان قادر به دریافت کافی ویتامین از رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض نور خورشید هستند، ولی در پاییز و زمستان حتماً باید روزانه یک مکمل حاوی ۱۰ میکروگرم ویتامین دی مصرف گردد. معمولاً رعایت توصیه مصرف کافی ویتامین دی در مواد غذایی به طور طبیعی یا غنی شده برای افراد دشوار است به همین دلیل مصرف کپسول آن جایگزین مناسب‌تری است.
تأثیرات قرنطینه بر تأمین ویتامین دی
همچنین توصیه شده افرادی که به دلیل کار یا شرایط فعلی مانند قرنطینه در معرض نور خورشید نیستند ممکن است ویتامین کافی از تابش خورشید در تابستان دریافت نکنند باید مصرف مکمل در تمام طول سال را در نظر بگیرند. از آن جا که به دلیل شیوع بیماری کرونا ممکن است بسیاری از افراد وقت بیشتری را در خانه بگذرانند، از نور خورشید کمتر بهره مند می‌شوند.
شایان ذکر است که مصرف مقادیر بیش از حد این ویتامین سمی است ولی اثر ویتامین دی بر کرونا با مصرف کافی آن ثابت شده است. متخصصان معتقدند هنگام مقابله با ویروس کرونا سیستم ایمنی بدن بیش از حد واکنش نشان می‌دهد و گاهی به سلول‌ها و بافت‌های بدن حمله می‌کند.
اثر این ویتامین بر کرونا هنگامی به وضوح مشخص شد که این بیماری شروع به همه گیری و شیوع در سراسر دنیا کرد. نکته قابل توجه متخصصین تفاوت آمار مرگ ومیر از کشوری به کشور دیگر بود. بنابراین داده‌های کشورهای مختلف در میزان مرگ و میر ناشی از کرونا در بیمارستان‌ها و کلینیک‌های چین، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ایران، کره جنوبی، اسپانیا، سوئیس، انگلیس و ایالات متحده بررسی گردید. در این تحقیق مواردی چون کیفیت مراقبت‌های بهداشتی، سن جمعیت و شیوه‌ی زندگی بی تأثیر نبودند.
میزان بهره‌مندی کشورها از نور خورشید و ارتباط آن با کاهش مرگ ومیر در اثر کرونا نتیجه مشهود این تحقیقات بود. اثر ویتامین دی بر کرونا درجهت تنظیم سیستم ایمنی بدن، از جمله توانایی بالقوه آن در سرکوب تولید خطرناک سیتوکین در بدن، بسیار بالاست.
اثرات پیشگیرانه ویتامین دی بر انواع بیماری‌ها
این ویتامین همچنین به تنظیم رشد سلول‌ها و کاهش التهاب کمک می‌کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که این امر می‌تواند به پیشگیری و درمان دیابت، فشار خون بالا و مشکلات قند خون کمک کند.
گروهی از محققان شروع به تحقیق کردند تا متوجه شوند علاوه بر شستن دست و رعایت پروتکل‌های بهداشتی چه مواردی در پیشگیری از کرونا مؤثر است. آنها هم چنین مبتلایان به آسم را که برای این مشکل دارو مصرف می‌کنند و دارای ریه‌های حساس در برابر بیماری‌های تنفسی و ویروسی هستند را مورد بررسی قرار دادند. آنها به این نتیجه رسیدند “که همیشه این افراد وقتی سرما می‌خورند، بیماری آنها به ذات الریه منجر می‌شود. ”
پس از بررسی آزمایشات این بیماران توسط پزشکان مصرف ۵۰۰۰۰ واحد ویتامین دی در هفته برای آنها تجویز شد. آزمایش‌های بعدی حاکی از این بود که بدن این افراد به سطح قابل قبولی از مقاومت رسیده بود، بنابراین پزشکان مجدد دوباره همان دوز ویتامین را برای بیماران تجویز نمودند. بنابراین این بیماران شروع به مصرف بیش از ۴۰۰۰ واحد معمول خود در روز نمودند. و هم چنین اقدامات احتیاطی دیگری مانند ماندن در خانه را انجام دادند. نتیجه این شد که این افراد با بالا رفتن سطح ایمنی بدن بسیار کمتر دچار مشکل و بیماری‌های تنفسی شدند. به صورت کلی کمبود این ویتامین به این معناست که استخوان‌های بدن حمایت کافی برای رشد و تراکم کافی دریافت نمی‌کنند.
وضعیت کمبود ویتامین دی در ایران
در کشور ایران هر ساله شیوع کمبود این ویتامین رو به افزایش است و در هر دو جنس این کمبود مشاهده می‌گردد اما در میان مردم به خصوص زنان یائسه با کمبود شدید ویتامین دی مواجه هستیم به همین دلیل مصرف مکمل این ویتامین در تمام رده‌های سنی توصیه شده است.
نور خورشید غنی‌ترین منبع تأمین ویتامین دی است که به دلیل بیرون نرفتن از خانه جهت پیشگیری از شیوع کرونا ویتامین دی از نور خورشید دریافت نمی‌شود. بنابراین با توجه به اثر ویتامین دی بر کرونا باید از طریق استفاده از مکمل این کمبود را جبران نمود.
نظر شما