به گزارش خبرنگار ایمنا، شهر در بستر محیط طبیعی شکل گرفته است و به نوعی جزئی از طبیعت محسوب می‌شود. طراحی شهر در گذشته بر مبنای توجه به ویژگی‌ها و خصایص طبیعی انجام می‌شده اما طی سال‌های اخیر این هم زیستی و رابطه متعامل با طبیعت به دست فراموشی سپرده شده است. افزایش روز افزون و بی رویه جمعیت شهرهای جهان به خصوص شهرهای کشورهای در حال توسعه، مصرف منابع شهری را افزایش داده و طراحی نامتناسب و بدون برنامه نیز موجب شده تا شهرها و ساکنان آن با مشکلات عدیده زیست محیطی دست به گریبان باشند. مدیران و برنامه‌ریزان در برخی شهرها بازنگری در روند طراحی و برنامه‌ریزی شهری خود داشته و توانسته‌اند هرچه بیشتر بسترها و زیرساخت‌های لازم را برای برقراری رابطه دوسویه و متعامل با طبیعت فراهم کنند. بیوفیلیک در راستای تحقق چنین شهری گام می‌دارد.
زیرساخت اولیه شهر بیوفیلیک، آب است
«حسین حاتمی نژاد»، دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: شهر بیوفیلیک شهر دوستدار طبیعت است شهری که حیات جانوری، موجودات زنده و عناصر طبیعی، به ویژه فضای سبز در آن وجود داشته باشد و هوا و آب مصرفی شهروندان آن سالم باشد.
وی با بیان این که شهر بیوفیلیک خصوصیات یک شهر زیست‌پذیر را دارد، خاطرنشان می‌کند: در چنین شهری فضای سبز در سطح معابر، دیواره خانه‌ها و روف گاردن‌ها وجود دارد و اکوسیستم‌های طبیعی در چنین شهری رشد می‌کند.
این کارشناس جغرافیا می‌افزاید: برای دستیابی به شهر بیوفیلیک نیاز است زیر ساخت‌های لازم فراهم شود و زیر ساخت اولیه چنین شهری ذخایر آب است.
حاتمی نژاد تاکید می‌کند: آب یعنی آبادی و مکان بی آب، بیابان است بنابراین بسیار مهم است که حداقل ذخایر آبی در یک شهر بیوفیلیک وجود داشته باشد؛ بنابراین در شهرهای خشکی مثل اصفهان نیز می‌توانیم بیوفیلیک داشته باشیم.
وی اضافه می‌کند: چنانچه زاینده رود وجود نداشت، حیات و زندگی در شهری مثل اصفهان شکل نمی‌گرفت این در حالی است که میزان باران در شهر اصفهان حتی از میانگین کشوری نیز بسیار کمتر است.
این دکترای جغرافیا تصریح می‌کند: ایران کشوری است که میزان بارش آن کمتر از یک سوم متوسط جهانی است و بارش در شهری مثل اصفهان نیز حدود ۱۰۰ میلی متر از متوسط بارش کشوری کمتر دارد، بنابراین در چنین شهرهای خشکی نیاز است به منظور ایجاد بیوفیلیک، گیاهان خشک پسند یا شور پسند که در مناطق خشک و بیابانی یافت می‌شود، استفاده شده و آب نیز بازیافت شود تا با توجه به کمبود منابع آبی، شهر به خوبی سرسبز باشد.
حاتمی نژاد با بیان این که اصفهان بهترین شهر ایران است که طراحی بیوفیلیک دارد، ادامه می‌دهد: بافت شهر، معابر شهر و نقشه شهر اصفهان بر مبنای نهرها (مادی‌هایی) شکل گرفته که آب در آنها جریان داشته است، این شاخ‌آبه‌های فرعی در بالادست رودخانه زاینده توسط دانشمندانی همچون شیخ بهایی سوار بر اراضی شده و پس از گسترش و توسعه شهر، در درون شهر قرار گرفتند.
وی ادامه می‌دهد: طراحی شهری در شهری مثل اصفهان جنبه‌هایی از طراحی شهرهای بیوفیلیک است و معابر، خیابان‌ها وکوچه‌ها به نحوی تنظیم شده است که از مسیر مادی‌ها تبعیت کند.
شهرهای بیوفیلیک تعادل و تعاملی با طبیعت برقرار کرده‌اند
«حسن سجادزاده»، دکترای طراحی شهری با تاکید بر این که شهرهای بیوفیلیک تعادل و تعاملی را با طبیعت برقرار کرده‌اند، می‌گوید: بیوفیلیک در حوزه‌های مختلف از جمله شهر بیوفیلیک، معماری بیوفیلیک و پدیده‌هایی که به نوعی سازگاری با طبیعت را را مدنظر قرار می‌دهند مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی تاکید می‌کند: هرچه سازگاری و تعامل میان شهر و طبیعت بیشتر برقرار شود، زیست‌پذیری و کیفیت زندگی برای ساکنان و گردشگران بیشتر خواهد بود.
این دکترای طراحی شهری تصریح می‌کند: توجه به پوشش گیاهی و فضای سبز، توجه به عناصر طبیعی مثل آب، جهت‌گیری شهر نسبت به تابش خورشید، تناسبات و اندازه شهر موجب سازگاری بیشتر با طبیعت می‌شود در حالی که متأسفانه امروزه اندازه و تراکم‌ها در شهرها چندان سازگاری با طبیعت ندارد.
سجادزاده ادامه می‌دهد: شهر بیوفیلیک باید فارغ از آلودگی‌های صوتی، منظری، هوا و آب باشد و بسیار مهم است که رابطه متعامل با طبیعت همانند گذشته برقرار شود تا بسیاری از آلودگی‌های امروز شهرها به تدریج از میان برود.
وی اضافه می‌کند: در راستای ایجاد بیوفیلیک نیاز است شهر با مصالح بومی و موادی که در محیط طبیعی شهر وجود دارد، ساخته شود تا رابطه شهر و طبیعت به صورت متعامل برقرار شود در حالی که امروزه مصرف سوخت و انرژی‌های فسیلی در شهرها مشکلات زیادی را ایجاد کرده است.
این کارشناس طراحی شهری ادامه می‌دهد: توجه به جانوران، درختان بومی و حفظ و نگهداری آنها، همینطور توسعه نمای پنجم در ساختمان‌ها و ساختار شهر بسیار مهم و حائز اهمیت است.
دغدغه شهروندان شهر بیوفیلیک نسبت به حفظ و توسعه محیط زیست
سجادزاده می‌افزاید: البته در این میان توجه به قلمروهای محیطی اطراف شهر نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و در این راستا باید باغات اطراف شهرها حفظ شده و گسترش داده شود تا یک نظام توسعه پایدار بر مبنای مؤلفه‌های پایداری زیست محیطی، برای اقشار مختلف شهروندان شکل بگیرد.
وی می‌گوید: شهروندان شهر بیوفیلیک دغدغه و حساسیت خاصی نسبت به حفظ و توسعه محیط زیست دارند که بخشی به صورت عینی و بخشی به از طریق ایجاد زیرساخت‌های سبز مثل احیای چشمه‌ها، قنات‌ها و رود دره‌ها محقق می‌شود.
این دکترای طراحی شهری تاکید می‌کند: متأسفانه در اکثر شهرهای کشور رودخانه‌های شهری با فاضلاب درگیر شده و بستر آنها پوشانده شده است، لذا در برنامه‌ریزی برای شهر بیوفیلیک به دنبال احیای رودخانه‌ها هستیم تا آبی زلال و طبیعی در شهر جریان پیدا کند و تعاملی میان انسان و محیط برقرار شود.
سجادزاده خاطرنشان می‌کند: چنین رویکرد بیولوژیکی و زیست محیطی در ارتباط با شهرهای بیوفیلیک وجود دارد و راهکارها، ترفندها و تجربیات زیادی در این حوزه به خصوص در کشورهای توسعه یافته مورد توجه است.
نظر شما