تصویر هابل از ابری کیهانی، پوشیده در لفافه‌ای نقره‌ای‌رنگ+ معرفی سحابی انتشاری

تلسکوپ فضایی هابل تصویری شگفت‌انگیز و بی‌نظیر از سحابی انتشاری NGC 2313 واقع در صورت فلکی تک‌شاخ و پوشش‌های نقره‌ای‌رنگ آن به ثبت رسانده است.

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، NGC2313 که به نام‌های LDN1653 و Parsamyan17 نیز شناخته می‌شود، نوعی سحابی گسیلشی یا انتشاری (Emission Nebulae) است که در چهارم ژانویه ۱۸۶۲ توسط اخترشناس آلمانی، هانریش لوئیس کشف شد. این سحابی با فاصله تقریبی سه‌هزار و ۷۵۶ سال نوری، در صورت فلکی تک‌شاخ (Monoceros) قرار دارد.

تک‌شاخ، یک صورت فلکی کم‌نور در نیمکره جنوبی است که در میان ستاره‌های مثلث زمستانی (ابط‌الجوزا در صورت‌فلکی شکارچی، شباهنگ در صورت فلکی سگ بزرگ و شعرای شامی در صورت فلکی سگ کوچک) قرار دارد و در نخستین شب از ماه اسفند به نصف‌النهار می‌رسد. مثلث مذکور در دل ۶ ضلعی زمستانی واقع شده است که در اطراف نوار کهکشان راه شیری و در نزدیکی خوشه هفت خواهر، از ستاره‌های معروف و درخشان "شباهنگ" در صورت فلکی سگ بزرگ، "شعرای شامی" در صورت فلکی سگ کوچک، "عیوق" در صورت فلکی ارابه‌ران، "کاستور" در صورت فلکی جوزا و ستاره نارنجی رنگ "دبران" در صورت فلکی ثور تشکیل می‌شود.

سحابی انتشاری چیست؟

سحابی انتشاری، گسیلشی یا نشری، ابرهای روشن و پراکنده‌ای از گاز یونیزه است که پرتوهای نوری فراوانی ساطع می‌کند و به دلیل در برداشتن حجم زیادی از گاز هیدروژن، بیشتر به رنگ قرمز مشاهده می‌شود. این سحابی که به‌طور کلی از ۱۰۰ تا ۱۰ هزار برابر خورشید جرم دارند به دو دسته کلی پخشنده و سیاره‌نما تقسیم می‌شوند و قدرت انتشار نور در آن‌ها از کمتر از یک سال نوری تا چند صد سال نوری متفاوت است به همین دلیل چگالی آن‌ها از میلیون‌ها اتم در یک سانتی‌متر مکعب تا فقط چند اتم، بسته به فشردگی سحابی، متفاوت و میانگین دمای آن‌ها در حدود ۱۰ هزار کلوین است.

سحابی‌های پخشنده زمانی ایجاد می‌شود که یک ابر گازی میان ستاره‌ای تحت سلطه اتم‌های هیدروژن خنثی توسط ستاره‌های نوع O (ستارگانی بسیار داغ با درخشندگی بسیار زیاد و رنگ‌های متمایل به آبی) و B (ستارگانی با درخشش نزدیک به آبی) حاضر در اطراف خود یونیزه شود. این ستاره‌های گرم و درخشان مقادیر زیادی فوتون‌های نوری فرابنفش با انرژی بالا منتشر می‌کنند که باعث شکستن اتم‌های هیدروژن خنثی به هسته و الکترون می‌شود. ترکیب مجدد این دو با هم هیدروژن‌هایی برانگیخته ایجاد می‌کند.

سحابی‌های سیاره‌نما نیز سحابی‌هایی از پلاسما و گاز و اجسامی متشکل از یک ستاره کوتوله سفید مرکزی هستند که در احاطه ابرهای گازی آزاد شده در زمان تکامل ستاره اصلی به مرحله کوتوله سفید قرار دارند. این گازها می‌تواند شامل مقادیر قابل توجهی هلیوم یونیزه و اکسیژن مضاعف باشد. حلقوی بودن این نوع سحابی‌ها باعث می‌شود که در رصد با تلسکوپ‌های ضعیف به شکل سیاره دیده شوند.

تصویربرداری هابل از سحابی انتشاری NGC2313

NGC2313، یک سحابی انتشاری است که به واسطه شباهت ظاهری با ستاره‌های دنباله‌دار زمانی به اشتباه به‌عنوان سحابی دنباله‌دار شناخته می‌شد، ولی هم‌چون سایر زمینه‌های مشابه قبلی که با پیشرفت علوم دید صحیحی از آن‌ها به دست آمد و این حقیقت که زبان مورد استفاده اخترشناسان با شناخت بهتر بشر از جهان تغییر می‌کند، این لقب نیز با اختراع ابزار پیشرفته به فهرست عبارات منسوخ شده تاریخ نجوم (همچون سحابی‌های مارپیچی و سیارات دون‌پایه) پیوست.

سحابی NGC2313 انرژی خود را از ستاره‌ای جوان، درخشان و دارای جرم متوسط از نوع ستاره‌های متغیر، موسوم به V565 می‌گیرد که توسط چهار گیرنده پراش دائمی احاطه شده است. پراش عبارت است از پدیده‌هایی که در هنگام برخورد نور به یک مانع و عبور آن از یک روزنه کوچک به وجود می‌آید و به‌عنوان خمیدگی نور در اطراف آن روزنه یا در برخورد با گوشه‌های یک مانع تعریف می‌شود. به عبارت دیگر زمانی که نور به روزنه‌ای برخورد می‌کند که ابعادی در نزدیکی طول موج آن دارد، در سمت دیگر روزنه پراکنده شده و به شکل جبهه‌های کروی پراکنده شده یا منتشر می‌شود. V۵۶۵، در تقارن با نیمه‌ای که از ابری غلیظ از غبار پنهان است، پرده‌ای از گاز و گرد و غبار نقره‌ای‌رنگ و چتر مانند را بازنمود می‌کند و نمایی بی‌نظیر به سحابی مذکور می‌بخشد.

تصویر جدید NGC2313 از مشاهدات دوربین‌های نقشه‌برداری پیشرفته هابل (ACS) در طیف‌های نوری مرئی و مادون قرمز به دست آمده و برای ثبت آن از دو فیلتر F606W و F814W بهره گرفته شده که برای تصویربرداری در طول موج‌های مختلف استفاده می‌شود.

کد خبر 493447

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.