به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، روز و هفته جهانی نجوم از سال ۱۹۷۳ میلادی با هدف ترویج دانش ستاره‌شناسی و آشنایی مردم با علم نجوم برگزار می‌شود. این رویداد جهانی در فاصله بین نیمه آوریل و نیمه ماه مه هنگامی که ماه در حالت تربیع قرار دارد برگزار می‌شود. به منظور برابر شدن شرایط در هر دو نیمکره شمالی و جنوبی، روز دیگری نیز در ماه اکتبر در فصل پاییز برای روز نجوم در نظر گرفته شده است.
نجوم چیست؟
ستاره‌شناسی یکی از کهن‌ترین علوم است. منجمان قدیم با توجه به مکان خورشید در آسمان و وضعیت ستارگان، زمان را تعیین می‌کردند و به تنظیم تقویم و تعیین فصول و جهات می‌پرداختند. اخترشناسی با رشته‌هایی مانند فیزیک، شیمی، فیزیک حرکت و فضاشناسی فیزیکی ارتباط نزدیک دارد. ابزارهای ساده ستاره‌شناسی از همان ابتدا شناخته شده بودند و ستاره شناسان با استفاده از آن‌ها آسمان شب را به دقت بررسی می‌کردند. با اختراع تلسکوپ، تغییر و تحول قابل توجهی در این رشته به وجود آمد و دوران ستاره شناسی جدیدی آغاز شد.
اخترشناسی چیست؟
رشته اخترشناسی در قرن ۲۰ میلادی به دو رشته اخترشناسی شهودی و فیزیک کیهان نظری تبدیل شد. اخترشناسی شهودی به جمع‌آوری داده‌ها، پردازش آن‌ها و تولید و نگهداری ابزارهای اخترشناسی می‌پردازد. در حالی که فیزیک کیهان نظری به دنبال کسب اطمینان از صحت نتایج به دست آمده از مدل‌های تحلیلی و تحلیل‌های کامپیوتری است. این دو رشته در کنار یکدیگر رشته کاملی را ایجاد می‌کنند که اخترشناسی نظری نام دارد و یافته‌های شهودی را توصیف می‌کند.
نجوم و اخترشناسی چه فایده‌ای دارد؟
اخترشناسی در ابتدا فقط مشاهده و پیش بینی حرکت اجسام سماوی با چشم غیرمسلح بود، سپس تمدن‌های اولیه ابزارهایی تولید کردند و با استفاده از آن‌ها زمان تغییر فصل‌ها را پیش بینی می‌کردند و بر اساس آن به کاشت و برداشت محصولات خود می‌پرداختند. پس از اینکه تمدن‌های بابل، مصر باستان، یونان باستان، هند و چین ایجاد شدند، مشاهدات اخترشناسی نیز جمع‌آوری شد و فرضیات و نظریاتی در مورد اساس پیدایش کیهان و طبیعت آن ارائه شد علاوه بر این اطلاعاتی نیز در مورد حرکت سیاره‌ها، خورشید، ماه و زمین بر اساس علم فلسفه مطرح شد.
نظریات اولیه علم نجوم
پیش از اختراع تلسکوپ، نظریه‌های مهمی ارائه شد و کشف‌های اخترشناسی مهمی رخ داد که در ادامه به بررسی تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم: بابلی‌ها و آشوری‌ها متوجه شدند کسوف یا خسوف در یک دایره با نام دایره ساروس تکرار می‌شود. ۲۰۰ سال قبل از میلاد، یک ستاره شناس به نام هیپارکوس ابعاد ماه و فاصله آن از زمین را تخمین زد علاوه بر این ستاره شناسان بسیاری از ستارگان را نامگذاری کردند که امروزه هنوز از این نام‌های انتخاب شده استفاده می‌شود.
علم نجوم در گذر زمان
زمانی که ابزارهای دقیق و تلسکوپ‌ها تولید شدند دید بشر نسبت به جهان تغییر کرد و با گذر زمان به نظریات بیشتری در مورد علم نجوم و اخترشناسی ارائه کردند. دانشمندانی که نظریات قابل توجهی در این زمینه ارائه کردند شامل ویلیم هرشل، یاکوبوس کورنلیس کاپیتن، شارل‌مسیه و ادوین‌هابل می‌شود. محققان پس از بررسی‌های دقیق با استفاده از ابزارهای جدید تولید شده، به این نتیجه رسیدند که به جز کهکشان راه شیری، کهکشان‌های دیگری نیز وجود دارند که جرم آن‌ها بیشتر از کهکشان ما است. علاوه بر این تصاویر مشاهده شده از تلسکوپ‌های جدید نشان می‌دهد کهکشان راه شیری تنها جزئی از یک خوشه محلی است که شامل ابرهای ماژلان، کهکشان امراه‌المسلسله، کهکشان کوچک نزدیک آن و چند کهکشان کوچک دیگر است که به طور کلی ۱۹ عضو را تشکیل می‌دهند.
ابزارهای نجومی
محققان به منظور مشاهده دقیق وضعیت ستارگان، صورت‌های فلکی، سیارات، اقمار، کهکشان‌ها و اجرام اعماق فضا به ابزار خاصی نیاز دارند؛ برای نمونه "خورشید امروز" ابزاری است که جدیدترین تصاویر خورشید را با کیفیت بالا نشان می‌دهد. این تصاویر به صورت خودکار توسط رصدخانه دینامیک خورشیدی ناسا (Solar Dynamics Observatory) به‌روزرسانی می‌شود.
برنامه اقمار زحل موقعیت درخشان‌ترین اقمار این سیاره را نشان می‌دهد. در این برنامه با وارد کردن هر تاریخ و زمان، قادر به دیدن موقعیت قمرهای زحل در مدار حرکتی‌شان به دور سیاره خواهید بود. علاوه بر این، نمای افق ابزاری است که با استفاده از آن می‌توانید ستارگان را از بالای خط افق و نقطه تعیین شده مشاهده کنید. محاسبه‌گر تلسکوپ نیز ابزار تعاملی برای پاسخگویی به سوالات معمول در زمینه عملکرد تلسکوپ با توجه به تغییر چشمی‌ها و لوازم جانبی طراحی شده است. با استفاده از ابزارهای ذکر شده و دیگر منابع موجود، می‌توانید به آسانی به دوردست‌ترین نقاط کیهان سفر و اجرام آسمانی را مشاهده کنید.
نظر شما