به گزارش خبرنگار ایمنا، توقف جریان آب زاینده‌رود و جلوگیری از رهاسازی آب موضوعی است که از دهه ۷۰ آغاز شده و این معضل، پیامدهایی منفی چون روند خشکی تالاب گاوخونی، کاهش فعالیت‌های کشاورزی و دامن زدن بر مهاجرت این قشر، فرونشست زمین و انتشار ریز گردها را به دنبال داشته است. در این سال‌ها همواره کشاورزان با اعتراض به وجود چنین مشکلی، خواستار اقداماتی در جهت بهبود شرایط و جاری شدن دائمی آب این رود بوده‌اند و هر بار به طور موقت اقداماتی انجام گرفته است.
امسال با وجود بسته بودن آب زاینده رود و کاهش شدید بارندگی، کشاورزان در چه شرایطی قرار دارند؟ مسئولان با توجه به خشکسالی حاکم بر استان پیش‌بینی می‌کنند که تقریباً ۴ هزار هکتار از مزارع زیر کشت آبی گندم و جوی امسال حذف شده و تا ۲۵ درصد تولید کاهش یابد؛ زیرا بارش‌ها حدود ۴۰ درصد نسبت به شرایط نرمال کاهش یافته است و این وضعیت سبب شده است که مزارع کشاورزی اوضاع مناسبی نداشته باشند در صورتی که تصور از وجود بارش‌های خوبی در زمستان و بهار بود و بر همین اساس کشاورزان در سطحی بیش از توان آبی کشت و کار انجام دادند با این امیدواری که آب رودخانه در بهمن‌ماه مجدد بازگشایی می‌شود که متأسفانه هیچ یک محقق نشد.
شرایط کشاورزی نرمال نیست
استان اصفهان با داشتن ۵۶۳ هزار هکتار اراضی کشاورزی معادل پنج درصد از مساحت استان و ۳.۵ درصد از اراضی کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است و با برخورداری از شرایط متنوع آب و هوایی، استعداد تولید انواع محصولات کشاورزی را دارد.
در سال‌های طبیعی از لحاظ بارندگی حدود ۷۰ درصد اراضی استان اصفهان به کشت محصولات زراعی مانند انواع غلات، حبوبات و محصولات علوفه‌ای، جالیزی و انواع سبزی و صیفی و گیاهان زینتی اختصاص می‌یابد و تولید سالانه محصولات زراعی استان در شرایط عادی حدود چهار میلیون و پانصد هزار تن برآورد می‌شود و در مجموع اراضی باغی این استان، تولیدات باغی و گلخانه‌ای استان در شرایط عادی حدود ۸۰۰ هزار تن برآورد می‌شود.
در این خصوص اصغر رستمی، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: کشاورزان استان کشت پاییزه را از دست دادند و برای کشت بهاره و تابستانه هم آبی نیست که برنامه‌ریزی کنند.
وی تصریح می‌کند: معمولاً سال زراعی در ایران از مهرماه شروع می‌شود و تا مهرماه سال آینده ادامه دارد در این برهه از زمان یکسری محصولات پاییزه که بیشتر آن‌ها گندم، جو و کلزا است در خردادماه برداشت می‌شود که البته ممکن است تا برج ۵ به طول بینجامد. کشت بهاره نیز از شب عید شروع شده و تا برج ۳ ادامه می‌یابد و مهم‌ترین آن اقلامی چون صیفی‌جات و سیب زمینی است و تا برج ۷ سال بعد برداشت می‌شود.
رستمی خاطرنشان می‌کند: اگر کشاورزان به منابع آبی مورد نیاز مانند قنات‌ها، چشمه‌ها، چاه‌ها و رودخانه زاینده‌رود دسترسی داشته باشند کشت مناسب و برداشت خوبی هم خواهند داشت اما امسال به دلیل نبود آب در زاینده‌رود و کاهش بارش‌ها، کشاورزان اصفهان با شرایط دیگری درگیر هستند به طوری که کاهش قابل توجهی از سطح زیر کشت را خواهیم داشت.
وی توضیح می‌دهد: در سال‌های نرمال حدود ۲۸۰ هزار هکتار سطح زیر کشت پاییزه و بهاره داریم و نزدیک به ۸۰ هزار هکتار هم اراضی متعلق به محصولات باغی است که در طول ۲ سال گذشته کشت مشخص شده در این سطح از اراضی کشاورزی و باغی محقق شد.
این مسئول اظهار می‌کند: امسال حدود ۳۰ هزار هکتار از سطح زیر کشت محصولات پاییزه کشت نشد که ۲۰ هزار هکتار از آن مربوط به شرق استان است؛ در واقع نبود آب در زاینده‌رود، شهرستان‌هایی که چاه‌ها و منابع آبی کمتری را دارند به شدت با مشکل مواجه کرد و از طرفی با وجود کمبود شدید بارش‌ها در پاییز و زمستان، همان کشت‌های انجام گرفته هم از رشد مناسبی برخوردار نشدند؛ آن کشت‌های دیمی که وابسته به بارندگی است به دلیل کمبود بارش در زمستان سال قبل و بهار امسال عملاً قابل برداشت نیستند.
رستمی تاکید می‌کند: اکنون کشاورزان باید با همین میزان از منابع آبی که در اختیار دارند کشت قابل قبول خود را انجام دهند؛ به این دلیل که هنوز زمان جاری شدن زاینده‌رود مشخص نیست و زمان کاشت محصولات تابستانه هم آغاز شده است. امیدواریم اگر قرار است آبی در زاینده‌رود جاری شود، اکنون رهاسازی آن انجام گیرد تا برای کشت کشاورزان مناسب باشد تا کشاورز بتواند برنامه‌ریزی لازم را برای کشت مطمئن حتی در سطح کمتر انجام دهد؛ در غیر این صورت کشاورز ناچار به استفاده از همین میزان منابع آبی است که در دسترس دارد.
زمان رهاسازی آب زاینده رود مشخص نیست
در رابطه با جریان یافتن زاینده‌رود فعالان و مسئولان بخش کشاورزی از نداشتن اطلاع کافی در این زمینه سخن می‌گویند و اغلب فرض را بر این می‌گذارند که با توجه به شرایط موجود، ممکن است امسال آبی در رودخانه جاری نشود و اگر هم انجام گیرد در زمان کوتاهی اتفاق خواهد افتاد.
در این خصوص حسین محمدرضایی، رئیس انجمن حمایت از کشاورزان اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: هنوز زمان بازگشایی آب زاینده‌رود مشخص نیست و این زمان ممکن است تا اوایل تیر به تأخیر بیفتد.
فعالان بخش کشاورزی با انتقاد از عدم رهاسازی آب زاینده‌رود معتقدند که تصمیم‌های اشتباه مدیران برای زاینده‌رود موجب شده است کشاورزی این منطقه که هزاران سال قدمت دارد از بین برود و اکنون کشاورز در شرایطی قرارگرفته که ناچار به روی‌آوری به مشاغل دیگر است.
محمد کریم زاده که از فعالان بخش کشاورزی است در رابطه با این موضوع به خبرنگار ایمنا می‌گوید: از سویی آب رودخانه زاینده‌رود را نداریم و از طرفی هم با کمبود بارندگی‌ها روبرو بوده و هستیم که این عامل موجب خشکی چاه‌ها شده و اگر هم آبی در چاه‌ها مانده، بسیار اندک است.
وی خاطرنشان می‌کند: به آخرین روزهای اردیبهشت‌ماه رسیده‌ایم و هنوز امیدوار به بارش‌ها هستیم، چون اگر این ۲ عامل یعنی بارندگی و جاری شدن زاینده‌رود اتفاق نیفتد کشاورزان به وضعیت سختی دچار می‌شوند و به زودی بیکاری و فقر بیشتر این قشر را شاهد خواهیم بود.
این فعال بخش کشاورزی تصریح می‌کند: کشاورزان استان به خصوص آن‌هایی که کشتی وابسته به آب زاینده‌رود دارند با نبود آب در این رود، با مشکلاتی دست به گریبان می‌شوند که قابل جبران نیست؛ البته در سال‌های اخیری که خشکسالی وجود داشته است عده‌ای از کشاورزان کم و بیش به بی‌آبی عادت کرده و کشت خود را با شرایط وفق داده‌اند اما امسال بی‌آبی شدیدتری حاکم شده است ضمن آنکه تکلیف رهاسازی زاینده‌رود هم مشخص نیست.
گزارش از: نفیسه زمانی نژاد، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما