به گزارش ایمنا، به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، احمد لاهیجان‌زاده گفت: خلیج فارس به دلیل ویژگی‌های منحصر به‌فرد از اکوسیستم‌های بسیار حساس و مهم جهان به شمار می‌رود. برخی از تنوع زیستگاهی خلیج فارس شامل آبسنگ‌های مرجانی است. پهنه‌های گلی جزری و مدی، جنگل‌های حرا، علفزارهای دریایی و تالاب‌های ساحلی و خوریاتی که در خلیج فارس است، مجموعه این پهنه آبی را بسیار با ارزش کرده است اما به دلیل استقرار همین زیستگاه‌های متعدد، محیط زیست شکننده‌ای دارد و ورود هرگونه آلاینده و تغییرات ناشی از تغییر اقلیم می‌تواند آسیب جدی به آن وارد کند؛ کما اینکه به دلیل افزایش دمای خلیج فارس در دو – سه ماه اخیر با پدیده سفیدشدگی آبسنگ‌های مرجانی روبه‌رو شدیم که در پی آن درصد بالایی از آبسنگ‌ها دچار سفیدشدگی شدند که در بسیاری از موارد مرگ آبسنگ را به همراه دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که چه عواملی بیش از همه به خلیج فارس آسیب می‌رساند، توضیح داد: به دلیل اینکه بستر دریا محل میدان‌های نفتی و گازی و از طرفی محل تردد شناورهای بسیار زیادی از جمله نفتکش‌ها است، خلیج فارس در معرض آلودگی نفتی قرار دارد و متأسفانه در طول سال به دلیل نشت مواد نفتی آسیب‌های گاهی جبران‌ناپذیر به سیستم دریا وارد می‌شود. از سایر عوامل آلودگی دریا می‌توان به ورود پساب شور آب شیرین‌کن‌ها به‌ویژه در جنوب خلیج فارس، وجود پساب‌های صنعتی و فاضلاب‌های شهری اشاره کرد. یک عامل تهدیدکننده دیگر این پهنه آبی، کاهش آورد رودخانه‌های آب شیرین به خلیج فارس است.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست درباره نحوه مدیریت استقرار آب شیرین‌کن‌ها در سواحل جنوبی اظهار کرد: به دلیل دریا محور بودن توسعه کشور در سال‌های اخیر و الزام انتقال صنایع آب‌بر از درون سرزمین به سواحل، مکان‌های استقرار آب شیرین‌کن در سواحل جنوبی را شناسایی و پهنه‌بندی کردیم. این مطالعات در استان هرمزگان در اوایل سال ۱۳۹۹ به اتمام رسید. در استان بوشهر در ابتدای سال جاری مطالعات به پایان رسید و بخش عمده‌ای از مطالعات استان سیستان و بلوچستان نیز تمام شده است. تقریباً جانمایی در عمده مسیر جنوب را انجام دادیم. اکنون هر صنعت یا سرمایه‌گذاری که تمایل داشته باشد می‌تواند در مکان‌های تعیین شده، آب شیرین‌کن مستقر کند.
وی اضافه کرد: برای جلوگیری از آسیب به دریا، عمق آب مناسبی که پساب می‌تواند تصفیه شود و کمترین اثر را بگذارد، مشخص می‌کنیم. در مکان‌های مختلف با فواصل گوناگون باید نازل‌ها پساب را تخلیه کنند همچنین تعیین شده که برای برداشت آب از دریا از چه فیلتری استفاده کنند تا آبزیان وارد نشوند.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست درباره اقدامات انجام شده برای کنترل آلاینده‌ها گفت: یکی از مشکلات ما آلودگی نفتی است که به دریا وارد می‌شود و با لکه‌های نفتی مواجه می‌شویم که عامل ایجاد آن مشخص نیست. برای اینکه بتوانیم علیه منابع آلوده‌کننده پیگیری حقوقی و قضائی کنیم، پروژه‌ای را اجرا کردیم که می‌تواند بر اساس کیفیت شیمیایی مواد نفتی، ما را به میدان نفتی که آلودگی از آن منتقل می‌شود، هدایت کند. کیفیت شیمیایی مواد نفتی مانند اثر انگشت است.
وی اضافه کرد: مطالعه مربوط به این پروژه به اتمام رسیده و کافی است نمونه نفت را به آزمایشگاه‌های معتمدی که انتخاب می‌شوند، منتقل کنیم تا از این طریق تشخیص دهند که آلودگی نفتی از کدام میدان یا سکوی نفتی خارج شده است. بدین صورت پیگیری‌های بعدی انجام می‌شود و برای افراد آلوده‌کننده دریا، چه در داخل کشور و چه خارج، مسئولیت ایجاد می‌کند تا جلوی نشت مواد نفتی و آلاینده را بگیرند علاوه بر این سال گذشته بازرسی گسترده‌ای از سکوهای نفتی و متعاقب آن از بنادر شیلاتی و بنادر صادراتی داشتیم. پایش در مدیریت زیست محیطی این بنادر و سکوها بسیار نقش مثبتی داشته است.
لاهیجان‌زاده درباره برنامه اقدام ملی حفاظت از محیط زیست دریایی گفت: از سال گذشته تلاش کرده‌ایم به کمک یک تیم مشاور و با همکاری تمام بهره‌برداران و ذی‌نفعان حوزه دریا، این برنامه را تدوین کنیم و به تصویب مراجع ذی‌صلاح برسانیم. در مرحله اول باید به تصویب دولت برسد و پس از آن در برنامه هفتم توسعه لحاظ شود. این برنامه تکالیف تمام دستگاه‌های تأثیرگذار را به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر دریا مشخص می‌کند. تمام دستگاه‌ها برای حفظ محیط زیست دریاها ملزم به رعایت این تکالیف بر اساس قانون می‌شوند.
وی افزود: کار دیگری که در حال انجام است، تهیه اطلس زیستگاه‌های حساس ساحلی دریایی خلیج فارس و دریای عمان به دو زبان انگلیسی و فارسی برای نخستین بار است. این اطلس دایره‌المعارفی از تمام اطلاعات مربوط به تنوع زیستی و زیستگاه‌های خلیج فارس و دریای عمان است و درصدد هستیم در هفته محیط زیست از آن رونمایی کنیم علاوه بر این با سازمان منطقه آزاد کیش و دانشگاه علم و صنعت برای ایجاد مرکز تحقیقات زیست‌محیطی آبسنگ‌های مرجانی در کیش تفاهمنامه امضا کردیم که می‌تواند پایش خوبی در این حوزه صورت گیرد. از طرف دیگر دستورالعمل معیارهای احداث «اسکراپ یارد» یا اوراق‌سازی کشتی برای کشتی‌های دارای ظرفیت کمتر از ۵۰۰۰ تن تدوین شده است.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست درباره اقدامات انجام شده در زمینه استانداردسازی آب گفت: یک کار خوبی که صورت گرفت، عقد قرارداد با پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی بود. این قرارداد برای پایش آب‌های خلیج فارس و دریای عمان از طریق کشتی تحقیقاتی منعقد شد. بر اساس آن، سالی دو نوبت کشتی تحقیقاتی از عمان تا اروند در آبادان تردد می‌کند و نمونه‌برداری گسترده و پایش جامع از آب و رسوب دریا خواهد داشت. این پایش از سال ۲۰۰۵ تاکنون و ظرف ۱۵ سال گذشته انجام نشده بود اما اکنون با تجهیزات نوین و ابزارهای مناسب پایش را شروع می‌کنیم. قرارداد منعقد شده است و کشتی به‌زودی حرکت می‌کند. از سوی دیگر استانداردهای آب محیطی در خزر و خلیج فارس را تدوین کردیم و به‌زودی ابلاغ می‌شود.
وی در زمینه برنامه مرتبط با لاک‌پشت دریایی اظهار کرد: برای این گونه برنامه‌ای ملی در نظر گرفته شده است. اقدام ملی برای حفاظت از زیستگاه‌های لاکپشت‌های دریایی را از حدود دو سال پیش شروع کردیم. در راستای طرح حفاظتی لاکپشت‌های دریایی با کمک سازمان‌های مردم نهاد، دبیرخانه دائمی در چابهار دایر سپس قرارداد مطالعاتی امضا کردیم که تمام مکان‌ها یا اکوسیستم‌هایی که لاک‌پشت در ساحل تخمگذاری می‌کند، مشخص شود تا ببینیم از کدام پهنا باید به‌طور ویژه حفاظت کنیم.
لاهیجان‌زاده اضافه کرد: پس از آن محدوده‌های تخمگذاری در ساحل مشخص شد و در ساحل جزایر در فصل تخمگذاری که اواخر اسفند شروع می‌شود تا خردادماه – البته یک گونه خاص در شهریور هم تخمگذاری می‌کند- به کمک سازمان مردم‌نهاد نقاط تخمگذاری را قرق و حفاظت ویژه می‌کنیم چون عوامل مختلفی باعث از بین رفتن تخم‌ها می‌شد؛ نخست اینکه یک سری سودجو می‌آمدند تخم‌ها را می‌بردند و در بازار به‌ویژه در جنوب حاشیه خلیج فارس می‌فروختند، دیگر اینکه وقتی لاکپشتها از تخم بیرون می‌آمدند طعمه شغال و پرندگان می‌شدند.
وی افزود: ما از مرحله‌ای که لاکپشتها تخمگذاری می‌کنند تا مرحله‌ای که بچه لاکپشتها سلامت به دریا برگردند، از آن‌ها حفاظت می‌کنیم همچنین بچه لاکپشتها را تگ‌گذاری و حلقه‌هایی را دور پای آن‌ها نصب می‌کنیم تا بعدها که به جزیره و ساحل برمی‌گردند یا به دوردست‌ها مهاجرت می‌کنند، مشخص شود که زادگاهشان ایران است و مسیر حرکت آن‌ها نیز روشن می‌شود. اکنون نزدیک دو سال است که این کار ویژه را انجام می‌دهیم و بسیار مؤثر بوده است. قبلاً حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد تخمگذاری لاک‌پشت به نتیجه نمی‌رسید اما اکنون ۷۰ درصد بچه لاکپشتها سلامت به دریا بازمی‌گردند.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست درباره حفاظت از دلفین‌ها گفت: درباره دلفین شرایط متفاوت است چون دسترسی به ساحل ندارد. ما در اولین مرحله قرارداد مطالعاتی برای شناسایی گونه دلفین، مکان‌های تردد و مهاجرت و کوریدور آن‌ها منعقد کردیم. پس از آن با یکی از صنایع پتروشیمی برای حفاظت از دلفین‌ها قرارداد بستیم و برای اطلاع‌رسانی، آموزش صیادان و کشتی‌ران‌ها اقدام شده است. بر این اساس آموزش‌های لازم داده می‌شود تا همه بدانند هنگام صید چه کار کنند تا دلفین گرفتار نشود، اگر دلفینی گرفتار شد چگونه آن را آزاد کنند و اگر دلفینی مصدوم شد چگونه به کلینیک‌ها بیاورند.
لاهیجان‌زاده درباره نگرانی‌های موجود درباره صید کوسه اظهار کرد: یک نوع کوسه در معرض آسیب است که صید آن از سال گذشته مشمول جریمه شده است البته شرایط آن هنوز حاد نیست و نمی‌توان گفت در معرض انقراض است.
نظر شما