به گزارش خبرنگار ایمنا، شاهزاده محمد بن سلمان پس از ۶ سال بلندپروازی و ماجراجویی در منطقه، سرانجام پس از شکست حامی بزرگش در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در برابر پیشروی‌ها و پیروزی‌های انصارالله عقب‌نشینی کرد و با تغییر آشکار لحن خود از تهاجمی به تدافعی، خواستار مذاکره با انقلابیون یمن شد و در برابر ایران نیز عقب‌نشینی کرده و از لزوم گفت‌وگو سخن گفته است.
وی در یک عقب‌نشینی و چرخش بزرگ اعلام کرد که «عربستان خواهان برقراری روابط دوستانه با ایران است» و مدعی شد که «ما دنبال آن نیستیم که وضعیت در ایران سخت باشد، ما خواهان کامیابی ایران هستیم» در ادامه نیز با بیان این که «دو کشور منافع مشترکی برای پیشرفت و بهبود منطقه و جهان دارند» گفت که «عربستان به‌دنبال خصومت دائمی با ایران نیست» و از آنچه «رفتار منفی» ایران خواند، انتقاد کرد.
این تغییر الگوی رفتاری که ناشی از تحول در متغیرهای داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی است باعث شده تا زمینه برای آغاز تماس‌ها میان تهران و ریاض فراهم شود که در صورت تبدیل به یک چارچوب مذاکراتی، می‌تواند زمینه‌های گذار تهران و ریاض از «منازعه-تنش فراگیر» به «تنش محدود_رقابت همکاری‌جویانه» را فراهم کند.
پس سفر اخیر مصطفی الکاظمی به عربستان نیز همین دستاورد دیپلماتیک بود. در این سفر او نه توانست آورده‌ای اقتصادی داشته باشد و نه در حوزه روابط دو جانبه پیشرفتی داشت اما موفق شد در میانجی‌گری موفق عمل کند. در کمتر از ۱۰ روز پس از بازگشت الکاظمی به عراق شاهد تشکیل جلسه در سطوح عالی امنیتی میان ایران و عربستان در بغداد بودیم که فایننشال تایمز گزارش آن را منتشر کرد.
این که هدف بن سلمان از این چرخش ناگهانی چه می‌تواند باشد و تا چه حد به تغییر رفتار دولت جدید آمریکا نسبت به این کشور مربوط می‌شود، جای بحث و بررسی دارد، اما باید دید این نرمش به کجا ختم شده و روابط ایران و سعودی‌ها به کدام سو می‌رود؟
عربستان قصد دارد جایگاه خود در منطقه را بازیابی کند
جعفر قنادباشی، دیپلمات سابق وزارت خارجه دراین‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: چرخش محمد بن سلمان در مواضع سیاسی خود و استقبالش از مذاکره با ایران از چند جنبه قابل بررسی است. وی پس از دست دادن مهمترین حامی خود یعنی دونالد ترامپ در یک انزوا سیاسی فرو رفت.
به گفته وی، شکست‌های پی در پی رژیم سعودی در جنگ یمن نیز باعث افزایش نگرانی محمد بن سلمان از ادامه جنگ با انصارالله شده است. ناکامی‌های بن سلمان در مناقشات منطقه‌ای هم سبب شد جایگاه ریاض از داخل تضعیف شود تصمیم گرفت با رفع تنش با کشورهای همسایه، جایگاه خود را بازیابی کند.
به گفته این دیپلمات سابق وزارت خارجه، سیاست خارجی رژیم سعودی از ریاض فرماندهی نمی‌شود، بلکه تحت تأثیر سیاست‌های دولت آمریکا و بریتانیا است بنابراین چرخش امروز عربستان ناشی از سیاست‌های دستوری لندن و واشنگتن است.
بن سلمان در انزوای سیاسی قرار گرفت
حسن هانی زاده، کارشناس مسائل خاورمیانه دراین‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: پس از شکست مفتضحانه دولت ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، عربستان سعودی بزرگترین حامی خود را از دست داد و در شرایط ویژه‌ای قرار گرفت.
به گفته وی، محمد بن سلمان، ولیعهد رژیم سعودی در دوران ریاست جمهوری ترامپ دست به ماجراجویی در منطقه زد و عملیات‌های فراوانی را علیه محور مقاومت و یمن طراحی کرد.
به گفته این کارشناس مسائل خاورمیانه، با پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، بن سلمان در انزوای سیاسی قرار گرفت زیرا نگاه دولت جدید در آمریکا نسبت به ولیعهد عربستان تهاجمی است.
بن سلمان تصمیم گرفته در سیاست‌های منطقه‌ای خود تجدید نظر کند
به عقیده هانی زاده، با توجه به اظهارات اخیر مقامات ارشد واشنگتن، به نظر می‌رسد بایدن قصد دارد محمد بن طایف که در حصر خانگی قرار دارد را به عنوان ولیعهد جدید عربستان سعودی انتخاب کند.
وی عقیده دارد که با تشدید فشارهای آمریکا به سعودی‌ها، محمد بن سلمان تصمیم گرفته که در سیاست‌های منطقه‌ای خود تجدید نظر کند و در همین راستا طی سفر مصطفی الکاظمی به عراق پیشنهاد کاهش تنش‌ها ریاض و تهران مورد استقبال بن سلمان قرار گرفت. ریاض با هدف خروج از انزوای سیاسی به دنبال تقویت روابط خود با جمهوری اسلامی ایران است تا به این واسطه بتواند با همکاری ایران پایان آبرومندی را برای جنگ یمن مشخص کند.
عربستان می‌خواهد برای خود در منطقه حاشیه امن ایجاد کند
این کارشناس مسائل خاورمیانه در ادامه می‌گوید که عربستان ۳۵۰ میلیارد دلار در طول ۶ سال جنگ یمن هزینه کرده و هیچ نتیجه‌ای نگرفته است. علاوه بر این با توجه به اختلافاتی که بین تیم جو بایدن و محمد بن سلمان بر سر قتل جمال خاشقچی به وجود آمده، به نظر می‌رسد بن سلمان تلاش دارد تا به ایران نزدیک شود تا حاشیه امنی برای خود در منطقه ایجاد کند زیرا بازگشایی پرونده قتل خاشقچی به معنی خروج بن سلمان از چرخه قدرت خواهد بود.
به گفته هانی زاده، تجربه ثابت کرده هر زمان عربستان با مشکلی بین‌المللی مواجه شده، به سمت ایران و محور مقاومت نزدیک می‌شود. در حال حاضر گفت‌وگوهایی که بین تهران و ریاض در بغداد با نظارت دولت عراق صورت گرفته است و در صورت صحت نشان دهنده بازنگری در سیاست‌های عربستان است.
وی خاطرنشان می‌کند: بنیامین نتانیاهو سعی کرده با ماجراجویی و حملات مکرر به محور مقاومت، به نوعی از بحران سیاست داخلی و خارجی خارج شود، اما محمد بن سلمان شیوه تهاجمی کمتری نسبت به ایران دارد و سعی می‌کند حداقل در این مقطع زمانی از لحاظ تاکتیکی اختلافات با ایران را کاهش دهد.
نظر شما