به گزارش خبرنگار ایمنا، پیچیده‌تر شدن مسائل شهری، افزایش جمعیت و تنوع ویژگی‌های جمعیتی از جمله دلایلی است که نیاز به وجود شوراهای شهر را بیشتر از گذشته آشکار می‌کند. شوراهای شهر محلی برای حل مسائل شهری بر اساس نظرات مردمی است، تشکیل آنها در شهرهای کشورهای توسعه یافته نتایج خوبی داشته و از این رو مورد توجه برنامه ریزان و متخصصان شهر است. بر اساس جدیدترین نظریه‌های شهری، نیاز است شهروندان به عنوان ساکنان شهر در تمامی فرآیندهای شهری حضور داشته باشند اما به نظر می‌رسد مشارکت پذیری مردم در امور شهری چندان در شهرهای ما موفقیت‌آمیز نبوده و در برخی مواقع حتی عملکرد شورای شهر زیر سوال رفته است. در گفت‌وگو با فرزاد مؤمنی، دکترای شهرسازی اهمیت وجود شوراها و دلایل موفق نبودن آنها در جلب مشارکت شهروندان و حل مسائل شهری را بررسی کردیم. این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
هدف از تشکیل شوراهای شهر چه بوده است؟
از زمان تمدن بین‌النهرین عملاً تمامی تصمیماتی که حاکمان قصد اتخاذ آن را داشتند، در میادین و مرکز شهر بیان و اعلام می‌شد و از آن زمان بحث تشکیل شوراهای شهری و توجه به دموکراسی مطرح شد. حاکمان نظرات مردم را در خصوص حمله به مناطق دیگر جویا می‌شدند و بر اساس این نظرسنجی نیروها و تجهیزات خود را در اختیار دولت قرار می‌دادند. در سایر امور نیز نظرات مردم را جویا می‌شدند و مشورت می‌کردند. در طول تاریخ، مشورت‌ها و نظرخواهی حاکمان از مردم، در اتخاذ تصمیم نهایی بسیار مؤثر بوده است. هدف از تشکیل شوراها و شوراهای محلات در سطح شهرها و روستاها این بوده است که مسائل مهم شهری با بهره از خرد جمعی و توسط نمایندگانی از مردم بررسی شود تا تصمیمات اتخاذ شده پشتوانه مردمی داشته باشد. شورای شهر مجموعه‌ای از صاحب‌نظران و متخصصان شهری است که هدایت و رهبری شهر را بر عهده دارند.
تشکیل شوراهای محلی چه اهمیتی دارد؟
چند هسته‌ای شدن شهرها و بزرگ شدن آنها موجب شده تا وجود یک شورای شهر و تعداد نفرات محدود در آن نتواند پاسخگوی نیازهای شهری باشد زیرا مسائل شهر پیچیده شده است. در شهرهایی با جمعیت بیشتر و بزرگ‌تر بهتر است شورای شهر در نواحی و مناطق مختلف شهر تقسیم شود و یا تقسیمات محلی در نظر گرفته شده و شوراهای محلی ایجاد شود. شوراهای محلی می‌تواند انتقال نظرات مردمی را به شورای اصلی شهر انجام داده و از مراجعه مردم، از نواحی و نقاط مختلف شهر به ساختمان مرکزی شورای شهر جلوگیری کند. نماینده شورای محله بر مسائل حوزه خودش متمرکز است و می‌تواند به راحتی مشکلات ساکنان محله را شناسایی و نسبت به حل آن اقدام کند؛ بدون اینکه درگیری برای اعضای شورای شهر وجود داشته باشد. اعضای شورای شهر می‌توانند در صورت وجود شوراهای کوچک در سطح محلات فکر خود را متمرکز مسائل اصلی توسعه شهر کنند.
نبود نماینده در سطح محلات شهر چه پیامدهایی دارد؟
در دنیای امروز رقابت، رقابت بین شهری است و بهتر است نمایندگان شورای شهر تمرکز خود را روی مسائل کوچک نگذارند. در صورتی که نمایندگانی در سطح محلات انتخاب نشده باشند، ازدیاد مسائل شهری و فرا شهری به نماینده شورای شهر اجازه نمی‌دهد که در طول دوران فعالیت خود، مشکلات شهر را به درستی شناسایی کرده و نسبت به حل آنها اقدام کند. لذا اعتماد و مشارکت مردم نسبت به نمایندگان از بین می‌رود و اعتماد مسئولان بالادستی نیز نسبت به نماینده شورای شهر خدشه دار می‌شود.
چگونه می‌توان نظام شوراهای شهر را اصلاح کرد؟
نیاز است هسته‌های کوچک‌تری به صورت غیر متمرکز تحت فرمان مردم محلات شهر ایجاد شود تا نیازی به ارجاع مسائل شهری در سطح محلات به شورای شهر نباشد. شکل‌گیری شوراهای شهر صرفاً یک قانون بوده است که از کشورهای توسعه یافته وارد شده اما زیرساخت‌های آن فراهم نشده است. نیاز است سازمان‌های مردم نهاد در کشور تشکیل شود تا آنها شوراهای محلی را ایجاد کنند، سپس شوراهای محلی اعضای شورای شهر را انتخاب می‌کنند. نظام سلسله مراتبی شوراهای شهر حذف شده است و مردم در سطح محلات شهر نمی‌توانند با آگاهی نسبت به انتخاب نمایندگان شورای شهر اقدام کنند زیرا آنان را نمی‌شناسند. نیاز است که نظام سلسله مراتبی شوراهای شهر در نظر گرفته شود تا از سطح محلات شهر به شورای شهر برسیم.
نظر شما