به گزارش خبرنگار ایمنا، گرافیک زمانی به وجود آمد که انسان از تصویر برای انتقال پیام استفاده کرد. با وجود این که روز به روز بر پیچیدگی این هنر افزوده می‌شود، اما با پیگیری پیشینه آن به غارنگاره‌ها و طرح و نقش مقبره‌ها می‌رسیم که در آن با استفاده از علائم، سمبل‌ها، خطوط، نمادها و رنگ‌ها سعی در انتقال پیام خود داشته‌اند. هنر پر راز و رمز طراحی گرافیک به مرور خود را با سلایق و زمانه مطابق کرد و در ارتباط با صنعت توانست جایگاه مهمی در میان انواع هنر پیدا کند. این هنر اغلب با نقاشی اشتباه گرفته می‌شود، اما باید دانست که گرافیک نوعی ایده و ترکیب بندی میان تصویر و نوشته است.
سانیا اسلامی طاهری، دکترای ارتباطات تصویری دانشگاه ام ای تی گرجستان درباره تعریف دقیق این هنر به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: واژه "گرافیک" از یک مصدر یونانی به معنای حکاکی و نگاشتن است. این هنر در ساختار کلی خود به دو مفهوم قدیم و نوین تقسیم‌بندی می‌شود. گرافیک قدیم شامل خطاطی، نقاشی دو بعدی، تذهیب و صفحه‌آرایی کتاب بود. بعدها این هنر بر اساس نیازهای امروزی، شکل تازه‌تری به خود گرفت که اصطلاحاً به آن "گرافیک نوین" گفته می‌شود. گرافیک نوین علاوه بر آنچه در گرافیک قدیم وجود داشت وارد عرصه‌های تجاری، مطبوعاتی و رسانه‌ای نیز می‌شود.
وی می‌افزاید: گرافیک نوعی زبان با دستور زبان نامعین و الفبای پیوسته در حال گسترش است. به بیان دیگر گرافیک یعنی مهندسی تصویر و نوشتار برای رسیدن به هدفی واقعی و ملموس است. از ویژگی‌های بارز این هنر می‌توان به سرعت انتقال مفاهیم و داده‌ها به ساده‌ترین صورت در دنیای پیچیده امروز اشاره کرد. گرافیک هنر انتقال یک داده از طریق تصویر به مخاطب است.
این مدرس دانشگاه ادامه می‌دهد: گرافیک شغلی است که نیاز به خلاقیت و هنر بسیار زیادی دارد از طرفی هنری است که بر اساس نیازهای جامعه امروزی زمینه شغل‌های متعددی را فراهم کرده است. اما رشته دانشگاهی آن هنوز هم به روش‌های قدیمی تدریس می‌شود و مطالب جدید به دانشجویان ارائه نمی‌شود.
پژوهش‌های حوزه گرافیک ضعیف است
اسلامی تصریح می‌کند: امروزه دنیا بسیار تغییر کرده و هر روز رو به پیشرفت است. از طرفی داده‌های جدیدی نیز در جهان به وجود می‌آید اما زمانی که گرافیک را در دانشگاه بررسی کنیم می‌بینیم که از همان روش‌ها و داده‌های قدیمی که شاید ۲۰ سال پیش درباره این هنر استفاده می‌شد بهره می‌برند به همین دلیل تنها ۳۰ درصد از دانشجویانی که فارغ التحصیل شده و وارد بازار کار می‌شوند می‌توانند شغل مرتبط با رشته دانشگاهی خود را بیابند.
وی با بیان این که "آنچه در دانشگاه آموزش داده می‌شود با آنچه محیط کار از گرافیست انتظار دارد متفاوت است" خاطرنشان می‌کند: البته نمی‌توان همه مشکلات را به دانشگاه مرتبط کرد. متأسفانه از یک طراح توقع دارند که علاوه بر گرافیک بر فنون بسته‌بندی و چاپ نیز تسلط داشته باشد. این در حالی است که در دانشگاه تنها طراحی با ذهن خلاق و چگونگی طراحی را به دانشجویان می‌آموزند. باید زیرمجموعه‌های گرافیک را از یکدیگر تفکیک کرد اما این امر در ایران نه نهادینه شده و نه اصلاً مفهومی دارد.
این مدرس دانشگاه اضافه می‌کند: از طرفی پژوهش‌های این رشته نیز ضعیف است و تمام اطلاعاتی که درباره آن وجود دارد قدیمی یا بر اساس داده‌های اساتید ارزشمندی است که سال‌ها پیش آنها را تهیه کرده‌اند. نسل جدید هیچ تمایل یا علاقه‌ای برای پژوهش‌های علمی جدید در این حوزه نشان نمی‌دهد به همین دلیل کتاب یا مقاله چندان به روزی در این حوزه نداریم.
اسلامی تاکید کرد: البته این مساله را از منظر دانشگاهی مطرح کردم. مسلماً تالیف کتاب‌ها و پژوهش‌های بسیاری در حوزه گرافیک انجام شده است، اما هیچ کاربردی در دانشگاه‌ها به جز دانشگاه تهران ندارند. مهم‌ترین آسیبی که حوزه گرافیک را تهدید می‌کند مغزهای تهی از خلاقیت است مغزی که هیچ ایده و داده به روزی را در خود ندارد و در نتیجه نمی‌تواند هیچ گونه خلاقیت‌پردازی داشته باشد.
رکود جامعه یعنی رکود گرافیک
وی ادامه می‌دهد: از طرفی وجود کارفرمایانی که شاید هیچ سررشته‌ای از این تخصص ندارند و طراح را مجبور می‌کنند که بر اساس چیزی که به نظر خودشان درست‌تر است کاری را به اتمام برسانند، نیز از دیگر معضلاتی است که هنرمندان گرافیک با آن رو به رو هستند.
این مدرس دانشگاه از تأثیر شیوع پاندمی کرونا بر این رشته هنری می‌گوید و تصریح می‌کند: کرونا همانگونه که بر همه مشاغل و حتی اذهان تأثیر گذاشته، روی گرافیک نیز تأثیر گذاشته است. نبود نمایشگاه‌ها، کلاس‌های درس و عرضه و تقاضا از جمله مشکلاتی است که به واسطه شیوع این ویروس برای هنر گرافیک ایجاد شده است.
اسلامی اضافه می‌کند: کار گرافیک به گونه‌ای است که برای تداوم فعالیت نیاز به تقاضا دارد بنابراین زمانی که جامعه به رکود برسد، گرافیک نیز از جامعه تأثیر می‌پذیرد. برخی نیز این دوره را غنیمت شمردند کارهای بسیار با ارزشی از خود ارائه دادند و مطالب جدیدی در این حوزه مطرح کردند.
وی ادامه داد: بنابراین کرونا تأثیر منفی بر گرافیک داشته است، اما در مقابل آن شاید تأثیرات مثبتی نیز در بین طراحان ایجاد کرده و این فرصت را به آنها داده باشد که از دیدی دیگر و از سر کمتر شدن دغدغه مسائل بیرون از خانه در دوران قرنطینه ذهنیت‌ها و ایده‌های جدیدی را ایجاد کرده باشند.
این مدرس دانشگاه خاطر نشان می‌کند: باید توجه داشت که گرافیک زیر شاخه‌های بسیاری دارد، هنرمندان این حوزه باید ابتدا توانایی خود را کشف کرده و سپس به صورت تخصصی در یکی از این شاخه‌ها شروع به فعالیت کنند.
نظر شما