به گزارش خبرنگار ایمنا، هنرمندان تئاتر خیابانی در بیانیه‌ای نسبت به شرایط موجود، ناعدالتی‌ها و روند معیوب فعالیت‌های نمایش خیابانی اعتراض کردند. رعایت نشدن مفاد اساسنامه در ساختار کانون تئاتر خیابانی، نبود ساماندهی جشنواره‌ها، نابرابری منزلت تئاتر خیابانی و صحنه‌ای و عدم چرخش نخبگان و هنرمندان این گونه تئاتر در امر داوری و انتخاب آثار، نبود سیاستگذاری صحیح و ترسیم چشم‌انداز و تبعیض در برخورداری برخی جشنواره‌ها از حمایت‌های مالی اداره کل هنرهای نمایشی، نبود شورای مشورتی در تصمیم‌گیری‌ها و همچنین پاسخگو نبودن مدیران تئاتر خیابانی برخی از نکاتی است که در این اعتراض نامه به آنها اشاره شده است.
تئاتر خیابانی مردمی‌ترین گونه‌های تئاتر محسوب می‌شود. این نوع تئاتر برآمده از زندگی بوده و سادگی در شیوه اجرا همواره منجر به ارتباط بیشتر اقشار مختلف جامعه با آن شده است؛ بنابراین هنری بسیار مهم است. با وجود اینکه ۲۸۰ نفر از فعالان تئاتر خیابانی این نامه اعتراضی را امضا کرده‌اند، اما مخالفانی نیز دارد که از پشت پرده‌های آن سخن می‌گویند.
تئاتر خیابانی در معرض خطری جدی است
سمیه مهری، کارگردان تئاتر خیابانی، در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: همه خواستار اتفاقات خوب برای تئاتر خیابانی کشور هستند. کلیات این اعتراض نامه نیز در دفاع از حقوق هنرمندان تئاتر خیابانی است. اما اهداف پشت این نامه کاملاً متفاوت است. اقدام درست باید توسط افراد دارای صلاحیت انجام شود. چگونه کسانی که چندین سال است در حوزه تئاتر خیابانی فعالیت نکردند، اعتراض می‌کنند؟
وی می‌افزاید: موارد ذکر شده در اعتراض نامه "ظاهراً" برای منفعت تئاتر خیابانی است، اما بسیاری از سردمداران این اعتراض به دنبال منافع شخصی هستند. در خوشبینانه‌ترین حالت، ۲۰ نفر از معترضان این نامه از فعالان تئاتر خیابانی هستند، بنابراین تعداد امضا کنندگان اهمیتی ندارد و آنچه مهم است، کیفیت امضاها است.
این کارگردان ادعا می‌کند که بسیاری از فعالان حوزه تئاتر خیابانی چند روز پیش از شروع جشنواره‌های مختلف، به قصد کسب جوایز شروع به کار می‌کنند و همین امر تئاتر خیابانی را در معرض خطری جدی قرار می‌دهد.
مهری تصریح می‌کند: " منم منم های پوشالی" باعث می‌شود کسانی که قصد ارائه کاری با کیفیت در این هنر را دارند، خسته شوند و کنار بکشند. تئاتر خیابانی، تئاتری قدیمی نیست. در واقع شاید قدمت آن در دنیا به ۶۰ الی ۷۰ سال برسد؛ در ایران نیز از سال ۵۷ آغاز شده است. بنابراین منبع اطلاعاتی کاملی درباره آن وجود ندارد و بسیاری از افراد، به ظرفیت‌های آن آگاه نیستند. نباید از وزیر انتظار داشت که این منابع را تهیه کند. هنرمندان تئاتر خیابانی باید از خود شروع کنند. کسانی که انتظار دارند کار هنری آنها در جشنواره فجر راه پیدا کند، اما این اتفاق رخ نمی‌دهد، مقصر را وزیر می‌دانند. در حالی که شاید کار آنها کیفیت لازم را نداشته و دغدغه روز را بیان نکرده است.
این کارگردان تئاتر تصریح می‌کند: اعتراض این افراد نشأت گرفته از ادعاهایی پوشالی است که برای آن دانش و آگاهی کافی وجود ندارد. اعتراض‌ها به شخص نیست، بلکه به شرایط است. شرایطی که ۹۹ درصد، مقصر آن همین فعالان تئاتر خیابانی هستند. این نامه بیشتر شبیه به تسویه حساب‌های شخصی است. معمولاً آدم‌هایی که ناکام هستند سعی دارند دلیل ناکامی خود را در موفقیت دیگری پیدا کنند و این مساله در سردمداران این اعتراض وجود داشت. گرچه کسانی هم هستند که به نکات مثبت این نامه توجه کردند و طرفدار آن بودند.
چنین مطالبه‌ای باید قانونی پیگیری می‌شد
جلال حسنوند، از دیگر کارگردانان تئاتر خیابانی است که مخالف چنین اعتراض نامه‌ای است و می‌گوید: اینکه هنرمندان مطالبه گر باشند، یک امر طبیعی است؛ اما اینکه چه کسی مطالبه می‌کند بسیار مهم است. از بین آن ۲۸۰ نفری که این اعتراض نامه را امضا کردند، تعداد انگشت شماری هنرمندان خیابانی کار هستند.
وی می‌افزاید: راه اندازی چنین کمپینی و تلاش برای گرفتن حق فعالان تئاتر خیابانی، اتفاق خوبی است، اما در صورتی که هدف از چنین نامه‌ای منافع شخصی نباشد و مشارکت کنندگان واقعاً به دنبال اصلاح اوضاع تئاتر خیابانی باشند. اگر چنین است، پس چرا اکثریت امضا کنندگان از هنرمندان بنام و موجه این رشته نیستند؟ در حالی که این مطالبه باید از راه قانونی پیگیری می‌شد. مطالبه گران باید به کارگاه تئاتر خیابانی مراجعه و با مدیر سازمان خواسته‌های خود را مطرح می‌کردند. اگر از این طریق، تغییری حاصل نشد، آن زمان است که باید به سراغ مقامی بالاتر، چون وزیر بروند.
این کارگردان تئاتر خیابانی تصریح می‌کند: شاید اگر این نامه را شخص سومی بخواند، آن را تحسین بر انگیز و مفید بداند؛ چرا که این شخص سوم از واقعیت‌ها آگاه نیست. اما کسانی که از تئاتر خیابانی و حواشی آن با خبر هستند، می‌دانند که واقعیت دیگری پشت این ماجرا است. در نامه مذکور، بحث مطالبات تئاتر خیابانی نیست و به نظر می‌رسد هدف، مطالبات شخصی باشد. تئاتر خیابانی بیشتر به همکاری فعالان و هنرمندان خود احتیاج دارد و اگر بین این اعضا دشمنی و مخالفت باشد، پیشرفتی هم حاصل نمی‌شود.
مشکلات تئاتر خیابانی مربوط به یک سیستم بیمار است
در این میان، پویان عطایی، از موافقان و امضا کنندگان اعتراض نامه درباره ماهیت آن می‌گوید: برخی از اعتراضات صنفی است و برخی مربوط به جشنواره‌هایی است که در سطح کشور در حال برگزاری است. بسیاری از افراد فکر می‌کنند قصد معترضان، مشکلات و یا منافع شخصی است؛ در حالی که مشکلات تئاتر خیابانی مربوط به یک سیستم بیمار است. تا زمانی که این بیماری رفع نشود، نمی‌توان اتفاقات خوشی برای تئاتر خیابانی و یا حتی تئاتر صحنه‌ای انتظار داشت. این مشکل تنها به دوران پاندمی مربوط نمی‌شود و چندین سال است که گریبان گیر تئاتر خیابانی است.
وی تصریح می‌کند: یکی از موارد مورد اعتراض، تخصص گرایی است. در هیچیک از جشنواره‌ها از نیروی متخصص در حوزه تئاتر خیابانی استفاده نمی‌شود، از بازخوان‌ها گرفته تا داورها. حتی اخیراً داورها از میان چهره‌های تلویزیونی که چیزی از تئاتر خیابانی نمی‌دانند، انتخاب می‌شوند. نیروهای متخصص زیادی چه در پایتخت و چه در شهرستان‌ها وجود دارد که ظرفیت آنها بلااستفاده مانده است.
این کارگردان تئاتر خیابانی ادامه می‌دهد: تخصیص بودجه نیز ناعادلانه است. با اینکه تئاتر خیابانی ویترین تئاتر کشور و بیشتر در معرض دید است، اما مسائل مادی در تئاترهای صحنه‌ای پر رنگ تر است و گویی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. این در حالی است که در دوران کرونا، این تئاتر خیابانی بود که بیشتر با مخاطب ارتباط بر قرار کرد.
این کارگردان تئاتر اظهار می‌کند: مورد بعدی که در نامه ذکر شد، باند بازی‌های خرید جوایز است که کیفیت جشنواره‌ها را پایین می‌آورد. همچنین، آموزش مناسبی نیز در این حوزه صورت نمی‌گیرد و اساتید معرفی شده در سطح کشور تخصصی در زمینه تئاتر خیابانی ندارند و صرفاً به دلیل "برند" بودنشان مورد قبول هستند. این باعث می‌شود که اکثریت هنرمندان تئاتر خیابانی به تجربه گرایی رو بیاورند و این موضوع از مقطعی به بعد تئاتر خیابانی را دچار مشکل می‌کند. تئاتر خیابانی، هنری کاملاً تخصصی است که برخی آن را دم دستی می‌دانند. این اعتراض نامه شاید مانع "در جا زدن" در تئاتر به خصوص گونه خیابانی آن شود.
گزارش از: آفرین عدیلی، خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری ایمنا
نظر شما