به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از پیامدهای ظهور ویروس کرونا، تغییر سبک زندگی اجباری و محدودیت‌های بی‌سابقه در زندگی افراد است و یکی از مهم‌ترین عوارض و تبعات زندگی در این دوران افزایش آمار خشونت خانگی است که باید برای پیشگیری از آن راهکارهای مؤثری بیاموزیم. سازمان بهزیستی کشور اعلام کرده که حضور اجباری خانواده‌ها در کنار هم در دوران کرونا، خشونت خانگی را در این ایام افزایش داده و بنابر اعلام همین سازمان، متأسفانه بیشترین آمار مداخلات اورژانس اجتماعی در حوزه موضوعی خشونت تقسیم‌بندی می‌شود.
به گفته وحید قبادی دانا، رئیس سازمان بهزیستی کشور، اورژانس اجتماعی در سال ۹۸ به یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر خدمات رسانده و در ۹ ماهه ۹۹ نیز این خدمت‌رسانی به بالغ بر ۹۰۰ هزار نفر انجام شده است.
وی در سخنانی با اشاره به رشد آمار خشونت‌های خانگی می‌گوید: این رشد هرچند هم که ناچیز باشد بهزیستی در ارتباط با خانواده‌های ایران وظیفه دارد، حتی اگر این آسیب‌ها یک مورد باشد، مداخلات تخصصی انجام دهد.
مجتبی ناجی، معاون اجتماعی سابق بهزیستی استان اصفهان در اواخر سال ۹۹ در خصوص افزایش تماس خانواده‌ها با اورژانس اجتماعی در ایام شیوع کرونا به خبرنگار ایمنا، گفته است: با توجه به اینکه تعداد خط‌های پاسخگویی اورژانس اجتماعی در ایام کرونایی افزایش پیدا کرد و با ارسال پیامک به مردم اطلاع‌رسانی شد شاهد افزایش ۳۰ درصدی تماس‌ها با خطوط ۱۲۳ اورژانس اجتماعی و ۱۴۸۰ بودیم که موضوعات این تماس‌ها درباره تعارضات زناشویی، همسر آزاری یا مشاجرات لفظی بین همسران بوده است.
ضعف مهارت تاب‌آوری مهم‌ترین دلیل خشونت خانگی
سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص افزایش خشونت‌های خانگی در دوران کرونا، می‌گوید: در زمان بحران‌ها بستگی به نوع آن، می‌تواند عوارضی را به دنبال داشته باشد، بخشی از این عوارض تحت تأثیر بحران است و بخشی از عوارض به شرایط ورود به این بحران بازمی‌گردد، کرونا نشان داد، ما خانواده بودن را درست بلد نیستیم، بنابراین بسیاری از موارد خشونت خانگی که اعلام می‌شود ناشی از ضعف مهارت ارتباطی است.
وی ادامه می‌دهد: بروز خشونت خانگی در دوران کرونا، نشان از ضعف مهارت تاب‌آوری، ضعف مهارت تصمیم‌گیری و کنترل خشم دارد، اما قطعاً این ضعف‌ها در دوران کرونا برای ما ایجاد نشده و قبل از آن این چالش‌ها وجود داشته است، اما قبل از دوران کرونا بیشتر وقت خود را بیرون از خانه بودیم و اصطلاحاً "صبح می‌رفتیم و شب خسته به خانه می‌آمدیم"، بنابراین اعضای خانواده یکی، دو ساعتی بیشتر باهم نبودند و مشکلات مهارتی کمتر خود را نشان می‌داد.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران خاطرنشان می‌کند: با شیوع کرونا در جامعه، طولانی شدن دوران کرونا و در خانه ماندن زمینه‌ای فراهم شد تا برخی از عوارض و نواقص مهارت‌های ارتباطی خود را بیشتر نشان دهد، در واقع کرونا ناکارآمدی‌ها و مشکلات درون خانواده را آشکارتر کرد، صدای خشونت در درون خانواده مربوط به دوران کرونا نیست و کرونا تنها باعث باز شدن این زخم کهنه شده است، چرا که افراد بیشتر در کنار هم هستند و مشکلات خود را بیشتر از قبل نشان می‌دهد.
فضای گفت‌وگوی خانواده‌ها قوی نیست
وی با اشاره به عوامل مؤثر در ایجاد و بروز خشونت خانگی در دوران کرونا، می‌گوید: ماندن طولانی در کنار یکدیگر، نداشتن برنامه و فقدان منابع مهارت برای داشتن یک زندگی بانشاط و فشارهای اقتصادی از جمله عوامل مؤثر در عدم داشتن روابط مناسب بین اعضای خانواده است که باعث بروز خشونت‌های مختلف می‌شود، اما باید بدانیم آنچه درون خانواده‌ها می‌گذشت در دوران کرونا خودش را بیشتر نشان داد، مشکلات درون خانواده و خشونت‌های خانگی عمدتاً به قبل از دوران کرونا بازمی‌گردد، چرا که در گذشته نیز فضای گفت‌وگو در خانواده‌ها قوی نبوده است.
موسوی چلک با بیان اینکه سال‌های قبل میانگین صحبت افراد با یکدیگر حدود ۱۵ دقیقه بوده است، تصریح می‌کند: آن زمان فضای مجازی، رسانه‌های اجتماعی و کرونا نبود، باید بدانیم در حال حاضر تنها موضوعات مشهودتر شده است و خشونت‌های خانگی محصول امروز نیست و امروز تنها حساسیت‌ها در مورد ظهور و بروز خشونت‌ها بیشتر شده و به دلیل دسترسی بیشتر به گوشی‌های هوشمند سرعت انتقال حوادث و رویدادها هم بیشتر شده و اخبار این مشکلات را بیشتر می‌شنویم.
بیشترین نوع خشونت خانگی چیست؟
وی در خصوص بیشترین نوع خشونت خانگی، می‌افزاید: معمولاً در خشونت‌های خانگی بیشتر آزارهای جسمی گزارش می‌شود و آزارهای عاطفی مانند توهین، تهدید و آزارهای جنسی نیز جزو بیشترین آزارهای خشونت خانگی است که اکثر مردم آن را پنهان می‌کنند و این سکوت به خاطر حفظ آبرو است، اما باید بدانیم همین سکوت باعث تکرار این آزارها و خشونت‌ها می‌شود.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با بیان اینکه راهکارهای جلوگیری از آزارهای خانگی بسیار گسترده است، اضافه می‌کند: برای داشتن راهکارهای مؤثر و نتیجه‌بخش سیاست‌گذاری‌های کلان نیاز است تا مهارت‌های تاب‌آوری و اجتماعی افراد افزایش یابد و بخشی از بروز خشونت‌های خانگی هم به سیاست‌گذاری اقتصادی و رسانه‌ای در جامعه برمی‌گردد، بنابراین مجموعه‌ای از عوامل تأثیر می‌گذارد و نتیجه آن هم عوارض ناشی از خشونت خانگی است، که در این رابطه نیازمند بهبود بخشیدن به سلامت روانی و اجتماعی افراد در جامعه هستیم.
ضعف اخلاق خشونت را به دنبال دارد
وی با تاکید بر اینکه بروز اکثر خشونت‌ها نشان از ضعف اخلاق در افراد دارد، اظهار می‌کند: الگوپذیری از آموزه‌های دینی، آموزش مکارم اخلاق می‌تواند به کاهش بروز خشونت‌های خانگی کمک کند، چرا که وقتی بنیان‌های اخلاقی ضعیف شود، شاهد بروز خشونت خواهیم بود، همچنین آموزش تاب‌آوری و مهارت خودمراقبتی که در خانواده‌ها جایگاهی ندارد، از جمله اقدامات مؤثر در پیشگیری و کاهش خشونت‌های خانگی است.
برای بهبود کیفیت روانی زندگی هزینه کنیم
وی با بیان اینکه لازم است برای بهبود کیفیت روانی زندگی هزینه کنیم، ادامه می‌دهد: در زندگی برای همه چیز هزینه می‌کنیم، اما برای اینکه زندگی با کیفیت‌تری از نظر سلامت روان داشته باشیم، هزینه چندانی نمی‌کنیم، اگر مشکلات در خانواده حل نشود، در نتیجه باید تن به این خشونت‌ها بدهیم که گاهی اثرات نامطلوبی از جمله خودکشی را به دنبال دارد.
موسوی چلک می‌گوید: پذیرش مشکلات و حل آن‌ها مهارت می‌خواهد، خانواده‌های ما خانواده‌های بانشاطی نیستند و فضای مجازی و کاهش روابط اجتماعی و شیوع کرونا نیز به کاهش نشاط در خانواده اثر گذاشته است، باید یاد بگیریم با کرونا زندگی کنیم، زیرا این بیماری الزامات خاص خودش را دارد که یک بعد آن مردم و بعد دیگر دولت‌ها هستند که بتوانند نگرانی‌های یک خانواده را کم کنند.
اثرات منفی خشونت خانگی بر فرد و جامعه
وی در خصوص تأثیر خشونت‌های خانگی دوران کرونا بر افراد و جامعه، تصریح می‌کند: این خشونت‌ها هم روی فرد و هم روی جامعه اثرات منفی دارد و آسیب‌زا است و باعث بی‌ثباتی خانواده می‌شود و حتی قتل‌های خانوادگی، خودکشی ناشی از این شرایط، فرار از منزل و طلاق را به دنبال دارد.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می‌گوید: کرونا اولین و آخرین بحران جوامع انسانی نخواهد بود و هر بحرانی اقتضای خاص خودش را و می‌تواند تمام ابعاد زندگی را تحت‌الشعاع قرار دهد، باید بدانیم کرونا پایان زندگی نیست و باید یاد بگیریم که چگونه در این شرایط کمتر آسیب ببینیم، در بحران کرونا باید هوای یکدیگر را داشته باشیم و پشت یکدیگر را خالی نکنیم، زیرا محبت می‌تواند از خشونت خانگی بکاهد.
خشونت خانگی، بزرگترین آسیب اجتماعی دوران کرونا
مسعود سهیلی، روانشناس و مشاور خانواده در خصوص خشونت‌های خانگی به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: میزان مرگ و میر بالا و اضطرابی که این شیوع ویروس به همراه داشته، موجب شده تا به بسیاری از ابعاد بحران شیوع کرونا توجهی نشود، یکی از پیامدهای شیوع کرونا، تغییر سبک زندگی اجباری و محدودیت‌هایی است که تاکنون سابقه نداشته است، ویروس کرونا آسیب‌های اجتماعی، روانی و خانوادگی زیادی به همراه داشته که خشونت‌های خانگی از جمله این پیامدها است.
وی ادامه می‌دهد: حضور اجباری در خانه باعث افزایش آمار خشونت خانگی شده است و خشونت خانگی را هم به یکی از بحران‌ها و چالش‌های جوامع امروزی بدل کرده است، گزارش‌های بسیاری از افزایش میزان خشونت خانگی در جوامع مختلف به گوش می‌رسد، سازمان بهداشت جهانی نیز قرنطینه خانگی را لازم و روشی مهم برای مقابله با ویروس کرونا می‌داند، اما ماندن در خانه تبعاتی از جمله افزایش خشونت‌های خانگی و خشونت علیه زنان، افزایش هراس و فشارهای اجتماعی را به همراه دارد.
زنان بیشترین قربانیان رفتارهای خشونت‌آمیز
این مشاور خانواده خاطرنشان می‌کند: ترس و اضطراب از بیمار شدن و مشکلات اقتصادی فشار زیادی را به افراد وارد می‌کند و باعث می‌شود آستانه تحمل افراد پایین بیایید و به دنبال آن رفتارهای خشونت‌آمیز افزایش می‌یابد، اعضای خانواده به دلیل ماندن در خانه در مدت طولانی و عدم آگاهی نسبت به مهارت‌های رفتاری دچار تنش می‌شوند و گاهی این تنش‌ها خشونت‌های خانگی را به دنبال دارد و البته اکثر قربانیان این تنش‌ها زنان هستند.
وی با اشاره به انواع مختلف خشونت‌های خانگی، تصریح می‌کند: خشونت‌های فیزیکی از جمله کتک زدن، خشونت‌های جنسی، خشونت‌های روانی مانند توهین، شک و تحقیر از جمله انواع خشونت‌های خانگی است که با آموزش مهارت‌های ارتباطی و افزایش آستانه تحمل می‌توان از بروز این نوع خشونت‌ها پیشگیری کرد.
نقش آموزش در کنترل خشونت‌های خانگی
سهیلی نقش آموزش در کنترل و کاهش خشونت‌های خانگی را بسیار مهم و مؤثر می‌داند و می‌گوید: آموزش از طریق رسانه‌های گروهی و کلاس‌های آموزش مهارت‌های زندگی در این زمینه می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد، آموزش مهارت‌های زندگی مشترک از جمله کنترل خشم، نحوه برخورد با دیگران، تشخیص مسئله و راه‌های حل مسئله می‌تواند در این زمینه بسیار مؤثر باشد.
لزوم تغییر سبک زندگی در دوران کرونا
وی می‌افزاید: خانواده به عنوان اولین الگوی تربیتی می‌تواند نقش بسیار تأثیرگذاری در بروز خشونت و جلوگیری از تنش‌های خانوادگی داشته باشد و می‌تواند باعث شود افراد خانواده از سلامت روانی بهتری برخوردار شوند. حمایت قانونی و عاطفی از آسیب دیدگان نیز در کنترل و کاهش خشونت‌های خانگی مؤثر است، زیرا افرادی که معمولاً تحت خشونت‌های خانگی قرار می‌گیرند افرادی هستند که توان حفاظت از خود را نداشته و به حمایت عاطفی و قانونی نیاز دارند.
این روانشناس با بیان اینکه برای داشتن زندگی بهتر در دوران کرونا و کاهش معضلات و چالش‌ها، باید سبک زندگی خود را تغییر دهیم، می‌افزاید: با توجه به شرایط موجود و پذیرش اینکه باید در مدت طولانی با کرونا زندگی کنیم باید اصول و تغییر سبک زندگی خود را متناسب با شرایط تغییر دهیم.
نظر شما